Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędziowie Sędzia WSA Ewa Janowska - spr. Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Protokolant Sekretarz sądowy Mariola Górska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 września 2007 r. przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Opolu Lidii Sieradzkiej sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 21 lutego 2007 r. Nr IV/21/2007 w przedmiocie zasad organizacji i odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości, 2) określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu w całości, 3) zasądza od Gminy Krapkowice na rzecz Wojewody Opolskiego kwotę 240 zł, (słownie: dwieście czterdzieści złotych ) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez Wojewodę Opolskiego w trybie art. 93 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 1999r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2001r., Nr 142, poz. 1592 ze zm.) jest uchwała Rady Miejskiej w Krapkowicach Nr IV/21/2007 z dnia 21 lutego 2007r. w sprawie określenia zasad organizacji i zasad odpłatności za pobyt w Domu Dziennego Pobytu przy Środowiskowym Domu Pomocy Społecznej w Krapkowicach.
W uchwale tej podjętej na podstawie art. 97 ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.),w § 1 Rada Miejska w Krapkowicach ustaliła, że Dom Dziennego Pobytu jest miejscem pobytu dziennego dla emerytów rencistów i osób niepełnosprawnych mających ograniczoną zdolność do samodzielności. Prawo do korzystania z pobytu i posiłków mają mieszkańcy gminy Komprachcice na podstawie decyzji Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Krapkowicach a pierwszeństwo do korzystania z usług Domu mają osoby o najniższych dochodach, niepełnosprawne i samotne, w szczególnie uzasadnionych przypadkach przewidziano możliwość przyznania samego posiłku osobom, które nie mogą go sobie zapewnić - § 2 pkt 1-3. W § 3 tej uchwały przewidziano, że podopieczni ponoszą odpłatność za wyżywienie w zależności od posiadanego dochodu w stosunku do kryterium dochodowego określonego w art. 8 ustawy o pomocy społecznej, określając procentowe stawki odpłatności. Dalej w uchwale Rada Miejska ustaliła, że wysokość odpłatności całkowitej stawki dziennej za posiłek obiadowy ustala dyrektor Środowiskowego Domu Samopomocy w Krapkowicach na podstawie "wsadu do kotła" w zależności od obowiązujących cen artykułów produktów żywnościowych oraz norm żywieniowych (§ 4). Końcowymi regulacjami, zawartymi w §§ 5,6 i 7 tej uchwały, Rada Miejska w Krapkowicach postanowiła o utracie mocy obowiązującej uchwały własnej Nr XXIX/389/2006 z dnia 22 lutego 2006r., powierzyła wykonanie uchwały Burmistrzowi Krapkowic (§5) oraz przyjęła, że uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Opolskiego (§7).
We wniesionej skardze Wojewoda Opolski domagał się stwierdzenia nieważności § 3 ust. 2 pkt 4 powyższej uchwały i zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego, podnosząc, że przepis ten w sposób istotny narusza prawo tj. art. 17 ust. 2 pkt 3 w związku z art. 16 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej.
W uzasadnieniu skargi organ nadzoru podniósł, że Rada Miejska W Krapkowicach ustaliła, że odpłatność za posiłek w Domu Dziennego Pobytu dla osób posiadających dochód powyżej 250% kryterium dochodowego wynosi 200% całkowitej stawki dziennej ustalonej przez dyrektora. Zdaniem skarżącego taki zapis sugeruje, że działalność ośrodka wsparcia w zakresie przygotowania posiłków dla osób posiadających najwyższy dochód ma charakter komercyjny, bądź też, że osoby te opłacają koszt posiłków przygotowywanych nieodpłatnie dla osób o najniższych dochodach. Wojewoda Opolski wywodził, że zgodnie z art. 17 ust.2 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i w ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób należy do zadań własnych gminy. Na podstawie art. 16 ust. 1 przywołanej ustawy obowiązek realizacji zadań pomocy społecznej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego. Oznacza to, że rada gminy jest obowiązana zabezpieczyć w budżecie środki na realizację tych zadań, skoro zdecydowała się prowadzić ośrodek wsparcia o zasięgu gminnym. Organ nadzoru przyznał, że rada gminy może ustalać zasady odpłatności za usługi pomocy społecznej, może je też uzależniać od dochodów osób korzystających z tych usług, żaden jednak przepis nie upoważnia rady do ustalania odpłatności za te usługi ponad koszty ich wykonania. Poza tym Wojewoda Opolski wywiódł, że zastosowanie przez Radę Miejska w Krapkowicach stawek przekraczających koszt wytworzenia posiłku oznacza w istocie, że ośrodek wsparcia prowadzi działalność zarobkową, a to stanowi podważenie istoty pomocy społecznej. Rada ma obowiązek świadczyć swe usługi pomocy społecznej nieodpłatnie na rzecz osób, których dochód nie przekracza kryterium dochodowego i nie może przerzucać ciężaru opłacenia tych usług na pozostałych mieszkańców gminy korzystających z pomocy społecznej z innych względów niż ubóstwo.