Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Jeżewska Sędzia WSA Daria Sachanbińska Protokolant Sekretarz sądowy Agnieszka Jurek po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 3 marca 2011 r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Gminy Pawłowiczki z dnia 14 października 2010 r., Nr 252/XLVI/10 w przedmiocie wymiaru godzin dla nauczycieli realizujących etat łączony 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, 2) określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu w całości.
W dniu 14 października 2010 r. Rada Gminy Pawłowiczki podjęła uchwałę
Nr 252/XLVI/10 w sprawie określenia obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dla nauczycieli realizujących etat łączony. Jako podstawę prawną wskazała przepis art. 18 ust. 2 pkt 15 i art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) oraz art. 42 ust. 7 pkt 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.). W § 1 tej uchwały zawarto zapis w brzmieniu: "Dla nauczycieli prowadzących zajęcia o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin w ramach jednego etatu, ustala się pensum proporcjonalnie w odniesieniu do łącznej liczby realizowanych przez nauczyciela zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych". W § 2 określono, że godziny realizowane powyżej tak ustalonego pensum stanowią godziny ponadwymiarowe zgodnie z art. 35 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela. Wykonanie tej uchwały powierzono Wójtowi Gminy (§ 3), określając jednocześnie, że podlega ona ogłoszeniu w dzienniku Urzędowym Województwa Opolskiego (§ 4) i wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (§ 5). Przedmiotowa uchwała została doręczona Wojewodzie Opolskiemu w dniu 19 października 2010 r., co wynika z daty prezentaty na kopii uchwały.
Wezwana przez Wojewodę o przedłożenie uzasadnienia do powyższej uchwały, Rada Gminy Pawłowiczki w piśmie z dnia 26 października 2010 r. wyjaśniła, że w związku ze zmniejszającą się liczbą dzieci w szkołach i tym samym mniejszą liczbą oddziałów klasowych koniecznym stało się określenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dla nauczycieli realizujących etat łączony, co umożliwi dyrektorom szkół przydzielanie - w ramach jednego stosunku pracy -obowiązków określonych dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin. Podała również, że projekt uchwały został pozytywnie zaopiniowany przez Zarząd Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego, który dołączono do pisma. Ponadto dołączono kopię pisma Ministerstwa Edukacji Narodowej - Departamentu Strategii z dnia 28 października 2010 r., kierowanego do Głównego Księgowego Gminnego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół w Pawłowiczkach, zawierającego obszerne wyjaśnienia dotyczące zasad zawierania umów z nauczycielami oraz dopuszczalności łączenia w ramach jednego etatu zajęć o różnym wymiarze pensum w razie niemożliwości zatrudniania nauczyciela na danym stanowisku w pełnym wymiarze zajęć, co zilustrowano przykładami wraz ze wskazaniem rachunkowego sposobu obliczeń.
Wojewoda Opolski, działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, pismem z dnia 14 grudnia 2010 r. wniósł za pośrednictwem Gminy Pawłowiczki skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu na przedmiotową uchwałę, domagając się stwierdzenia jej nieważności w związku z niewypełnieniem dyspozycji art. 42 ust. 7 pkt 3 w związku z art. 91d pkt 1 Karty Nauczyciela. Zarzucił, że zaskarżona uchwała nie zawiera precyzyjnych wytycznych będących podstawą do ustalenia obowiązkowego wymiaru godzin i tym samym pozostaje w sprzeczności z powyższymi przepisami, co stanowi istotne naruszenie prawa, zwłaszcza, że pierwsza z tych regulacji jest normą o charakterze bezwzględnie obowiązującym. W uzasadnieniu skargi organ nadzoru stwierdził, że sposób, w jaki ustalone zostało pensum nauczycieli realizujących obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym wymiarze godzin prowadzi do sytuacji, że w każdym przypadku pensum równa się pełnemu etatowi. Dodatkowo zapis ten powoduje, że przy wykonywaniu zaskarżonej uchwały niemożliwym będzie wyliczenie godzin ponadwymiarowych, gdyż łączna liczba zajęć wymienionych w § 1 uchwały każdorazowo oznacza sumę, w związku z tym pensum nigdy nie przekroczy obowiązkowego wymiaru, co oznacza, że godziny ponadwymiarowe będą traktowane jak obowiązkowe. W przypadku osiągnięcia przez nauczyciela liczby godzin niższej od wymaganej dla pełnego etatu, będzie liczony także pełny etat. Zdaniem skarżącego takie ustalenie pensum według przyjętej w uchwale zasady skutkuje niewłaściwym wynagradzaniem nauczycieli za faktycznie przepracowane godziny zajęć wychowawczych, dydaktycznych i opiekuńczych, podczas gdy poprawnie ustalone pensum powinno zawierać takie wytyczne, które będą miały zastosowanie w każdym przypadku, uwzględniając każdorazowy stan faktyczny. Dalej Wojewoda Opolski zwrócił uwagę, że zaskarżona uchwała formułuje wobec adresatów normę o niejasnej treści i - powołując się na orzecznictwo sądowoadministracyjne - podniósł, że uchwały podejmowane przez organy muszą zawierać sformułowania jasne, wyczerpujące, uniemożliwiające stosowanie niedopuszczalnego, sprzecznego z prawem luzu interpretacyjnego, co tym bardziej ma zastosowanie do aktów prawa miejscowego, które winny być jasne i zrozumiałe dla adresatów zawartych w nich norm. Skarżący organ przypomniał też, że podejmując tego rodzaju akty rada gminy winna ściśle uwzględniać wytyczne zawarte w upoważnieniu ustawowym. Przytaczając treść art. 42 ust. 7 pkt 3 ustawy Karta Nauczyciela, organ wywiódł, że przepis ten, w powiązaniu z art. 91d pkt 1 tej ustawy przesądza, iż rada gminy określa tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin. Adresatem tych norm jest każdy nauczyciel spełniający warunki w niej określone. Natomiast uchwała podjęta w tym zakresie reguluje sferę dotyczącą stosunków pracy nauczyciela na terenie jednostki samorządu terytorialnego związanego ze stosowaniem określonego w niej obowiązkowego wymiaru godzin, co oznacza, że rada winna powinna uregulować tę materię kompleksowo, poprzez wyczerpujące określenie upoważnienia zawartego w powyższym przepisie.