Sprawa ze skargi na uchwałę Rady Miejskiej w Nysie w przedmiocie wprowadzenia na terenie gminy świadczenia pieniężnego
Uzasadnienie strona 3/12

Zgodnie z art. 22b ust. 1 u.ś.r. rada gminy, biorąc pod uwagę lokalne potrzeby w zakresie świadczeń na rzecz rodziny, może w drodze uchwały, ustanowić dla osób zamieszkałych na terenie jej działania świadczenia na rzecz rodziny inne niż określone w art. 2 pkt 1-3, 4 i 5 tej ustawy. Uchwała podjęta na podstawie omawianego przepisu kompetencyjnego powinna określać szczegółowe zasady przyznawania świadczeń oraz ich wysokość (art. 22b ust. 2 ustawy). W ocenie organu nadzoru pod pojęciem "zasad przyznawania świadczeń" należy rozumieć w szczególności: określenie osób uprawnionych do świadczenia, kryteriów i trybu jego przyznania oraz sposobu wypłaty. "Zasad przyznawania świadczenia" nie stanowią natomiast regulacje dotyczące zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Należy więc przyjąć, że ustawodawca nie przewidział kompetencji organu gminy do władczego wkraczania aktem prawa miejscowego w ustalanie reguł wydatkowania świadczenia oraz przesłanek żądania jego zwrotu. Co więcej, pod pojęciem "zasad przyznawania świadczenia" nie należy rozumieć nadzwyczajnych trybów zmiany lub uchylenia ostatecznych decyzji administracyjnych. Przedstawione rozumienie przywołanego przepisu znajduje potwierdzenie w art. 22b ust. 3 u.ś.r., zgodnie z którym do świadczeń rodzinnych przyznawanych na podstawie uchwały rady gminy nie stosuje się rozdziału 6 tej ustawy, dotyczącego postępowania w sprawach przyznawania i wypłacania świadczeń rodzinnych, w którym zawarte są m.in. zasady ich zwrotu oraz nadzwyczajny tryb zmiany lub uchylenia ostatecznych decyzji administracyjnych, na mocy której strona nabyła prawo (bez jej zgody).

Tymczasem Rada Miejska w Nysie w § 7 Regulaminu określiła przesłanki i zasady zwrotu świadczenia jako nienależnie pobranego. Na szczególną uwagę zasługuje treść § 7 ust. 2 Regulaminu, zgodnie z którym Burmistrz Nysy może bez zgody strony zmienić lub uchylić ostateczną decyzję administracyjną, na mocy której strona nabyła prawo do świadczenia "bonu wychowawczego" w przypadku zaprzestania spełniania któregokolwiek z kryteriów określonych w § 3 lub § 5 Regulaminu, a w szczególności w przypadkach określonych w ust. 1 oraz w przypadku nienależnie pobranego świadczenia lub gdy wystąpiły inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia. Przywołany przepis stanowi przekroczenie delegacji ustawowej, bowiem nie sposób uznać go za "zasadę przyznawania świadczeń", o której mowa w art. 22b ust. 2 u.ś.r.. Co więcej, jest sprzeczny z art. 16 § 1 i 155 zdanie 1. ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 256), dalej zwanej: K.p.a.). Możliwość uregulowania w uchwale przez organy jednostek samorządu terytorialnego nadzwyczajnego trybu wzruszenia ostatecznej decyzji administracyjnej musi zawsze wprost i jednoznacznie wynikać z normy kompetencyjnej zawartej w ustawie. W żadnym wypadku przepisu takiego nie stanowi ani sam art. 163 K.p.a., ani art. 22b u.ś.r., który upoważnia wyłącznie do określenia szczegółowych zasad przyznawania świadczeń oraz jego wysokości.

Strona 3/12