Sprawa ze skargi na uchwałę Rady Miejskiej w Nysie w przedmiocie zwalczania rośliny z gatunku barszcz Sosnowskiego stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz - spr. Sędziowie Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Protokolant Sekretarz sądowy Grażyna Stykała po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 stycznia 2016 r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Miejskiej w Nysie z dnia 27 sierpnia 2015 r., Nr X/131/15 w przedmiocie zwalczania rośliny z gatunku barszcz Sosnowskiego stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości.

Uzasadnienie strona 1/5

Rada Miejska w Nysie, działając na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1, 5 i 14 oraz art. 40 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.) podjęła w dniu 27 sierpnia 2015 r. uchwałę Nr X/131/15 w sprawie zwalczania roślin z gatunku barszcz Sosnowskiego z terenu Gminy Nysa. W § 1 tej uchwały Rada zobowiązała właścicieli nieruchomości, przez co rozumie się także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością, do likwidacji z terenu swoich posesji rośliny gatunku barszcz Sosnowskiego. Stwierdziła też, że zobowiązanie nakłada się celem zapobieżenia rozprzestrzeniania się tej rośliny z uwagi na zagrożenie, jakie stanowi dla zdrowia i życia człowieka oraz środowiska przyrodniczego. W § 2 uchwały Rada określiła, że do przeprowadzenia kontroli wypełnienia obowiązków określonych w uchwale upoważnia się Straż Miejska w Nysie. W § 3 uchwały wskazano, że za naruszenie przepisów zawartych w uchwale przewiduje się kary grzywny wymierzone w trybie i na zasadach określonych w kodeksie wykroczeń. W § 4 Rada Miejska wykonanie uchwały powierzyła Burmistrzowi Nysy, a w § 5 postanowiła, że uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Opolskiego oraz poprzez umieszczenie jej na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Miejskim w Nysie oraz tablicach w Sołectwach Gminy Nysa, natomiast w § 6 określiła, że uchwała wchodzi w życie po upływie 3 dni od daty opublikowania w Dzienniku Urzędowym Województwa Opolskiego.

Działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, Wojewoda Opolski wniósł na powyższą uchwałę skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, w której domagał się stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały z powodu istotnego naruszenia prawa. W uzasadnieniu podniósł, że skarżony akt został podjęty z przekroczeniem przez Radę Miejską kompetencji stanowienia przepisów porządkowych, wynikającej art. 40 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym. Wojewoda zaakcentował, że przepisy porządkowe należą do szczególnej kategorii aktów prawa miejscowego, które mogą być wydane w wyjątkowych okolicznościach i wskazał, że przesłankami zastosowania przepisu art. 40 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym jest brak przepisów prawa powszechnie obowiązującego regulujących określone zagadnienie, a jednocześnie wystąpienie zagrożenia dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Organ nadzoru wywiódł, że kompetencje do wydawania przepisów porządkowych nie mogą być wykorzystywane do wprowadzenia stałych nakazów czy zakazów określonego zachowania się, ale wyłącznie w celu krótkotrwałego przeciwdziałania realnym zagrożeniom dla wartości wskazanych wart. 40 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym. Istotą przepisów porządkowych jest przeciwdziałanie nagle pojawiającym się zagrożeniom życia, zdrowia, porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, w sytuacji niecierpiącej zwłoki, wymagającej natychmiastowej reakcji upoważnionego organu. Jednocześnie charakter zagrożenia sprawia, że nie można czekać na podjęcie akcji na poziomie ogólnym, tj. ustaw czy rozporządzeń. Według skarżącego, Rada Miejska w Nysie nie posiada kompetencji do wydawania przepisów porządkowych zobowiązujących właścicieli nieruchomości oraz inne podmioty do likwidacji z terenu swoich posesji rośliny z gatunku barszcz Sosnowskiego, gdyż zagadnienie to regulują przepisy ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2014 r. poz. 621, z późn. zm.). Zdaniem organu, barszcz Sosnowskiego można zaliczyć do organizmów szkodliwych będących organizmami niekwarantannowymi, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 tej ustawy. Stosownie do art. 3 ust. 2 ustawy o ochronie roślin, identyfikacja oraz ocena możliwości dalszego rozprzestrzenienia się organizmu szkodliwego i możliwości jego zwalczania należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa, który na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy może w drodze decyzji nakazać zniszczenie roślin, produktów roślinnych, określając sposób ich zniszczenia. Poza tym Wojewoda stwierdził, że zagrożenie barszczem Sosnowskiego nie pojawiło się nagle, gdyż roślina ta występuje w Polsce od wielu lat, a jej populacja z roku na rok wzrasta z uwagi na dużą zdolność do regeneracji, odporność na środki do zwalczania chwastów, łatwość rozmnażania. W związku z tym jej zwalczanie jest bardzo trudne i wymaga systematycznych działań realizowanych przez kilka lat. Jednocześnie kontakt z rośliną może okazać się bardzo niebezpieczny dla zdrowia i życia. Z tych względów organ stanowiący nie może w sposób niczym nieograniczony określać obowiązki właścicieli nieruchomości związanych ze zwalczaniem tejże rośliny. Ponadto, wydanie przepisów porządkowych powinno zostać poprzedzone dokładną oceną sytuacji, czy barszcz Sosnowskiego faktycznie występuje w takiej ilości na terenie Gminy Nysa, aby mógł spełnić przesłankę dotyczącą zagrożenia dla ochrony życia lub zdrowia obywateli. Akt taki powinien zawierać szczegółowe regulacje co do miejsca, w którym wprowadza się nakazy czy zakazy, sposób zachowania się właścicieli nieruchomości, jak również określenie czasu w jakim będzie obowiązywać. Wprowadzenie wyłącznie ogólnego nakazu likwidacji rośliny, bez precyzyjnego wskazania sposobu i metod jego zwalczania, może spowodować jeszcze większe zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. Skarżący zwrócił uwagę, że według art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, które w szczególności obejmują sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, a więc zwalczanie tej rośliny obejmuje sprawy związane z ochroną środowiska i przyrody. Zatem zobowiązanie osób wskazanych w kwestionowanym akcie do podjęcia działań mających na celu zwalczanie barszczu Sosnowskiego w efekcie skutkuje przeniesieniem obowiązku z Gminy na właściciela nieruchomości. Dodatkowo Wojewoda zauważył, że przepisy porządkowe mogą przewidywać karę grzywny za ich naruszenie, dlatego przyjęte regulacje powinny mieć charakter jasny i precyzyjny, aby uniemożliwić stosowanie uznaniowości dla wymierzającego je organu.

Strona 1/5