Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący WSA Ewa Janowska Sędziowie WSA Grażyna Jeżewska WSA Elżbieta Kmiecik - spr. Protokolant st. sekretarz Katarzyna Johan po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 lutego 2007r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwalę Rady Miejskiej w Białej z dnia 26 kwietnia 2006 r., nr XXIX/303/06 w przedmiocie statutu sołectwa 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w części dotyczącej § 14 ust. 1 pkt 1 w zakresie w jakim dotyczy wyboru Sołtysa oraz członków Rady Sołeckiej, 2) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w części dotyczącej § 4, § 6 ust. 2 i 3, § 8 ust. 1 pkt 3 i ust. 2, § 18, § 21, § 22 ust. 2, § 30 ust. 2 i 3, § 31 ust. 1 i ust. 2, § 32 ust. 1, § 33 ust. 1 i 3, § 35, § 38 ust. 1, ust. 3 i 4, § 41, 3) oddala skargę w pozostałym zakresie, 4) określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu w części wskazanej w pkt 1 i 2 wyroku.
Rada Miejska w Białej działając na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591 ze zm.) podjęła w dniu 26 kwietnia 2006 r. uchwałę Nr XXIX/303/06 w sprawie uchwalenia statutu sołectwa Wasiłowice.
W dniu 12 grudnia 2006 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu wpłynęła, za pośrednictwem Rady Miejskiej w Białej, skarga Wojewody Opolskiego na uchwałę Nr XXIX/303/06 z dnia 26 kwietnia 2006 r. w sprawie uchwalenia statutu sołectwa Wasiłowice. W skardze Wojewoda powołując się na przepis art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591 ze zm.) wniósł o stwierdzenie nieważności powyższej uchwały w części dotyczącej: § 4, § 6 ust. 2, § 6 ust. 3, § 8 ust. 1 pkt 3, § 8 ust. 2, § 14 ust. 1 pkt 1, § 18 w części dotyczącej wyrazów "może podejmować wspólne uchwały", § 21 wyrazu "wiejskie", § 22 ust. 2, § 24, § 30 ust. 2 wyrazów "wiejskie" oraz "Wiejskiego", § 30 ust. 3 wyrazu "Wiejskiego", § 31 ust. 1, § 31 ust. 2, § 32 ust. 1 wyrazu "Wiejskiego", § 33 ust. 1 wyrazu "Wiejskiego", § 33 ust. 3 wyrazu "Wiejskim", § 35, § 38 ust. 1 wyrazu "Wiejskim", § 38 ust. 3 wyrazu "Wiejskie", § 38 ust. 4 wyrazu "Wiejskiego", § 41 ust. 1 wyrazów "przez Radę Miejską odrębną uchwałą" z powodu istotnego naruszenia prawa.
W uzasadnieniu skargi wskazano, że zawarty w § 6 ust. 2 zaskarżonej uchwały zapis, iż Rada Miejska na wniosek sołectwa w drodze odrębnej uchwały może przekazać określone składniki mienia komunalnego sołectwu do korzystania, narusza w sposób istotny przepis art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, który kompetencję do gospodarowania mieniem komunalnym przyznaje organowi wykonawczemu gminy (wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi). Natomiast rada gminy posiada wyłączną kompetencję do określenia zasad przekazywania jednostkom pomocniczym składników mienia do korzystania, o czym stanowi art. 18 ust. 2 pkt 7 ustawy o samorządzie gminnym. Organ nadzoru wywiódł, iż z powyższych regulacji ustawowych wynika, że rada gminy jest władna wyłącznie do określenia zasad, według których organ wykonawczy gminy będzie przekazywał składniki mienia do korzystania przez sołectwa. W kwestionowanym zapisie uchwały doszło więc do naruszenia przez radę kompetencji ustawowych, które należą do organu wykonawczego gminy, co stanowi istotne naruszenie prawa, bowiem zasady statutu sołectwa nie mogą zmieniać zakresu ustawowych kompetencji organów gminy. Z powyższych względów zakwestionowano także § 41 ust. 1 wyrazy "przez Radę Miejską odrębną uchwałą" oraz § 6 ust. 3 uchwały. Odnośnie zapisu § 8 ust. 1 pkt 3 zaskarżonej uchwały, w którym Rada Miejska wśród organów sołectwa wymieniła Radę Sołecką - jako organ wspomagający sołtysa w funkcjach wykonawczych, organ nadzoru zarzucił, iż zapis ten koliduje z treścią art. 36 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, wymieniającym enumeratywnie organy sołectwa, zgodnie z którym "organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym-sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka." W ocenie organu z powołanego przepisu ustawy wynika w sposób jednoznaczny, że rada sołecka nie posiada przymiotu organu, a w związku z tym nie jest uprawniona do samodzielnego działania, w tym do reprezentowania sołectwa na zewnątrz. Z tego powodu organ nadzoru wniósł także o stwierdzenie nieważności § 24 uchwały. Organ wskazał, iż zapis § 8 ust. 2 uchwały również narusza w sposób istotny przywołany wyżej art. 36 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, który zawiera katalog zamknięty organów sołectwa, nie ustanawiając jednocześnie w żadnym przepisie prawa normy kompetencyjnej dla rady gminy do jego rozszerzenia. Organ nadzoru stwierdził, iż z kolei zapis § 14 ust. 1 pkt 1 uchwały przyznający Zebraniu Wiejskiemu kompetencję do dokonania wyboru Sołtysa oraz członków Rady Sołeckiej narusza przepis art. 36 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Organ podniósł, iż wprawdzie w § 10 ust. 2 uchwały postanowiono, że "prawo do udziału w Zebraniu Wiejskim mają wszyscy mieszkańcy zameldowani lub stale zamieszkujący na obszarze sołectwa, posiadający czynne prawo wyborcze", ale wykładnia gramatyczna i celowościowa przepisu art. 36 ust. 2 przesądza o tym, że prawo wybierania sołtysa oraz członków Rady Sołeckiej przysługuje osobom fizycznym mającym status stałego mieszkańca sołectwa uprawnionym do głosowania, nie przysługuje natomiast organowi sołectwa, jakim jest zebranie wiejskie. Zdaniem organu nadzoru ponieważ kompetencje normodawcze organów gminy mają charakter władczy, nie mogą one wprowadzać do uchwały określającej czynne prawo wyborcze żadnych zapisów modyfikujących ustawę. W związku z powyższym zakwestionowano także zapisy przedmiotowej uchwały: w § 21 wyrazu "wiejskie", w § 30 ust. 2 wyrazów "wiejskie" oraz "Wiejskiego", w § 30 ust. 3 wyrazu "Wiejskiego", w § 32 ust. 1 wyrazu "Wiejskiego", w § 33 ust. 1 wyrazu "Wiejskiego", w § 33 ust. 3 wyrazu "Wiejskim", w § 38 ust. 1 wyrazu "Wiejskim", w § 38 ust. 3 wyrazu "Wiejskie", w § 38 ust. 4 wyrazu "Wiejskiego". Ponadto organ nadzoru stwierdził, iż zapis § 18 uchwały, zgodnie z którym sołectwo mogłoby podejmować uchwały wspólnie z sołectwami sąsiednimi, został przyjęty bez podstawy prawnej. W § 31 ust. 1 uchwały Rada Miejska postanowiła, że dla dokonania ważnego wyboru Sołtysa i Rady Sołeckiej na Zebraniu wymagana jest osobista obecność, co najmniej 20% mieszkańców uprawnionych do głosowania. Wprowadzając próg frekwencji Rada przekroczyła upoważnienie wynikające z art. 35 ust. 3 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym. Podobnie § 31 ust. 2 uchwały nawiązuje bezpośrednio do określonego w uchwale quorum wymaganego dla stwierdzenia ważności wyborów. Ponadto organ nadzoru zarzucił, iż Rada naruszyła prawo poprzez powtórzenie w uchwale zapisów ustawowych. I tak zapis § 4 uchwały określa kwestie uregulowane w art. 5 ust. 2 i 3 ustawy o samorządzie gminnym, zapis § 22 ust. 2 powtarza treść art. 36 ust. 3 ustawy, a zapis § 35 stanowi powtórzenie treści art. 36 ust. 2 ustawy. Organ wywiódł, iż zgodnie z § 137 w związku z § 143 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (Dz. U. Nr 100, poz. 908) w uchwale i zarządzeniu nie powtarza się przepisów ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń. Naruszenie tego zakazu i wprowadzenie do uchwały przepisów ustawowych powoduje nieważność tych zapisów. Ostatecznie organ nadzoru wskazał, że w § 10 ust. 1 uchwały Rada w sposób niewłaściwy określiła charakter Zebrania Wiejskiego, jako organu stanowiącego sołectwa, bowiem zgodne z treścią art. 36 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym zebranie wiejskie jest w sołectwie organem uchwałodawczym. Dodatkowo w § 7 uchwały zawarto odesłanie do treści § 7, co czyni zapis niezrozumiałym.