Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Sobieralski (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Jerzy Krupiński Sędzia WSA Daria Sachanbińska po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 6 sierpnia 2020 r. sprawy ze skargi E. M. na decyzję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Opolu z dnia 10 stycznia 2020 r., nr [...] w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranego równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Dyrektora Zakładu Karnego Nr [...] w [...] z dnia 18 listopada 2019 r., nr [...].
Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez E. M. - zwaną dalej również "skarżącą" - jest decyzja Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Opolu z dnia 10 stycznia 2020 r. (nr [...]) utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Zakładu Karnego Nr [...] w [...] z dnia 18 listopada 2019 r. (nr [...]) nakładającą na E. M. obowiązek zwrotu nienależnie pobranego równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania w kwocie 415,38 zł.
Skarga została wniesiona w następującym stanie faktycznym i prawnym:
W dniu 11 kwietnia 2019 roku Dyrektor Zakładu Karnego Nr [...] w [...] - zwany dalej także "organem pierwszej instancji", potwierdził spełnienie przez skarżącą przesłanek do otrzymania równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania i przyznał ten równoważnik od dnia 25 lutego 2019 r. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ pierwszej instancji wskazał, że miejscowość [...], w której skarżąca zamieszkuje, zgodnie z nowym rozkładem jazdy publicznymi środkami transportu e-podróżnik, nie stanowi miejscowości pobliskiej w odniesieniu do miejsca pełnienia służby, gdyż czas dojazdu publicznymi środkami transportu przewidzianymi w rozkładzie jazdy, łącznie z przesiadkami, przekracza w obie strony dwie godziny. Wobec powyższego sytuacja mieszkaniowa E. M. wypełnia przesłanki art. 178 ust. 1 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2020 r. poz. 848 z późn. zm.) - zwanej dalej także "u.s.w.". Jednocześnie organ pierwszej instancji pouczył skarżącą o obowiązku wynikającym z art. 180 u.s.w. i zobowiązał ją do niezwłocznego powiadomienia o każdej zmianie mającej wpływ na uprawnienie do otrzymywania równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania oraz poinformował, że w przypadku uchybienia powyższego obowiązku kwoty nienależnie pobrane z tytułu wypłaconego równoważnika pieniężnego podlegać będą zwrotowi.
Pismem z dnia 7 listopada 2019 r. Dyrektor Zakładu Karnego nr [...] w [...] zdecydował o wstrzymaniu wypłaty przedmiotowego równoważnika od dnia 19 września 2019 roku, uzasadniając to faktem posiadania przez E. M. lokalu mieszkalnego w miejscowości pobliskiej. Organ ten wskazał jednocześnie, że kluczowy wpływ na zmianę sytuacji mieszkaniowej skarżącej miała zmiana rozkładu jazdy publicznych środków transportu, która nastąpiła w dniu 18 września 2019 roku. W związku z tym, że utrata od dnia 19 września 2019 roku prawa do pobierania równoważnika za brak mieszkania stwierdzona została przez Dyrektora Zakładu Karnego nr [...] w [...] dopiero w dniu 7 listopada 2019 roku, faktyczna wypłata równoważnika za brak mieszkania nastąpiła do dnia 30 października 2019 roku - przez kolejne 43 dni. Tym samym pobrane za ten okres świadczenie stało się nienależnie pobranym równoważnikiem pieniężnym i w oparciu o art. 181 ust. 1 u.s.w., organ pierwszej instancji wydał w dniu 18 listopada 2019 roku decyzję administracyjną, w której zobowiązał skarżącą do zwrotu nienależnie pobranego równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania w kwocie 415,38 zł.