Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Daria Sachanbińska Sędziowie Sędzia WSA Ewa Janowska - spr. Sędzia WSA Grażyna Jeżewska Protokolant Referent - stażysta Mariola Górska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2007 r. sprawy ze skargi W. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku rodzinnego oddala skargę.
Decyzją z dnia [...], nr [...], wydaną z upoważnienia Wójta Gminy Lubsza, Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w L. odmówił przyznania W. M. zasiłku rodzinnego oraz dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka, dodatku z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego, dodatku z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania (na pokrycie wydatków związanych z zapewnieniem dziecku możliwości dojazdu z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły), na syna - D. M. W uzasadnieniu decyzji organ pierwszej instancji wskazał, że przyczyną odmowy przyznania zasiłku rodzinnego jest przekroczenie kryterium dochodowego. Podał, że z zaświadczenia z Urzędu Skarbowego o dochodach za 2005r., wynika, iż strona osiągnęła dochód w kwocie 13.365,33 zł. Podał także, iż strona poinformowała, że dochód jest wysoki, ponieważ otrzymała świadczenie przedemerytalne z wyrównaniem od 13.11.2002r. do 31.07.2004r., w kwocie 9.986,15 zł. Organ I instancji ustalił, że wnioskodawczyni jest osobą samotną, ojciec dziecka nie żyje. Z załączonych dowodów wynikało, że syn D. otrzymał w 2005r. stypendium w kwocie 700 zł. Mając na uwadze powyższe okoliczności, organ wyliczył, że dochód strony w 2005 roku, z uwzględnieniem stypendium syna wyniósł 14.064,33 zł, co oznacza dochód miesięczny na jedną osobę - kwotę 586,05 zł. Kwota ta przekroczyła ustawowe kryterium dochodowe wyrażone w art. 5 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 ze zm.).
Od powyższej decyzji W. M. złożyła odwołanie podnosząc, że zaświadczenie z Urzędu Skarbowego nie oddaje tak naprawdę stanu faktycznego jej dochodu. Osiągnięty wysoki dochód w 2005 roku, wynikał z faktu otrzymania w grudniu 2005r. wyrównania świadczenia przedemerytalnego za okres od 13.11.2002r. do 31.07.2004, po przyznaniu jej przez Powiatowy Urząd Pracy decyzją nr [...], owego świadczenia. Wyjaśniła, że jej dochód w poprzednich latach był bardzo niski, wyliczyła, że w latach 2004, 2003 i 2002 osiągała na osobę w rodzinie, kolejno dochód w wysokości 110,47 zł, 98,60 zł i 313,29 zł. Obecnie jej dochodem jest renta rodzinna syna wynosząca 214,98 zł oraz jej świadczenie przedemerytalne w wysokości 558,40 zł, co łącznie daje dochód w wysokości 772,88 zł, a zatem jak wskazała na jedną osobę w rodzinie, dochód wynosi 386,46 zł. Zdaniem odwołującej, z przedstawionych dowodów wyraźnie wynika, że gdyby świadczenie przedemerytalne wypłacane było, począwszy od listopada 2002 r., jej dochód w 2005 roku nie przekroczyłby ustawowego kryterium. Podniosła także, że za obecnie osiągane dochody nie jest w stanie utrzymać się z synem, gdzie miesięcznie ponosi koszty związane z utrzymaniem mieszkania (około 500 zł) i zakupem biletu miesięcznego syna (100 zł).
Organ odwoławczy, decyzją z dnia nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu swojej decyzji wyjaśnił, że warunki nabywania prawa do świadczeń rodzinnych oraz zasady przyznawania i wypłacania tych świadczeń reguluje ustawa z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r., Nr 105, poz. 881 ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105 poz. 881 ze zm.).Organ II instancji wskazał, że ustawodawca uzależnił przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego od spełnienia kryterium dochodowego określonego w art. 5 ust. 1 przedmiotowej ustawy, który stanowi, iż zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 504 zł. W przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 583 zł - art. 5 ust. 2 ustawy. Jednocześnie stwierdził, że stosownie do przepisu art. 5 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, w przypadku, gdy dochód rodziny lub dochód osoby uczącej się przekracza kwotę uprawniającą daną rodzinę do lub osobę uczącą się do zasiłku rodzinnego, o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej kwocie najniższego zasiłku rodzinnego, przysługującego w okresie, na który jest ustalany, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym. W przypadku przekroczenia dochodu w kolejnym roku kalendarzowym, zasiłek rodzinny nie przysługuje. Równocześnie organ odwoławczy wyjaśnił, że dochodem w myśl art. 3 ustawy są - po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób, przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty uzyskania przychodów, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie społeczne, niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów oraz składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Do dochodu wlicza się inne dochody niepodlegąjące opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, wymienione w art. 3 pkt 1 lit.c ustawy. Organ odwoławczy wywodził, że z zebranej w sprawie dokumentacji wynika, iż opodatkowany podatkiem dochodowym dochód rodziny W. M. ustalony dla celów rodzinnych wyniósł 13.365,31 zł i obliczony został przez odliczenie od dochodu wynoszącego 14.897,36 zł należnego podatku w wysokości 479 zł , składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 1.053,05 zł i składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 0 zł. Nadto, organ podniósł, że przy obliczaniu dochodu rodziny należy także uwzględnić kwotę 700 zł - stypendium syna D. Organ dodał, że składka zdrowotna obliczona została zgodnie z § 15 ust. 2 powołanego wyżej rozporządzenia. W rezultacie, łączny dochód za 2005r. wyniósł, 14.065,31 zł , a miesięczny dochód w przeliczeniu na osobę w rodzinie wyniósł 1.172,11 zł, na osobę w rodzinie - 586,05 zł i przekraczał kwotę 504 zł określoną w art. 5 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, o kwotę 82,05 zł na osobę. Organ odwoławczy, podobnie jak organ I instancji, uznał za prawidłowe stanowisko polegające na zaliczeniu do dochodów za 2005 rok, zwiększonych dochodów z tytułu wypłaty wyrównania za poprzednie okresy świadczenia przedemerytalnego, przyjmując, że jest to dochód w rozumieniu art. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Jednocześnie podniósł, że z przepisu ustępu 4 art. 5 ustawy wynika, iż w przypadku utraty dochodu, prawo do zasiłku rodzinnego ustala się, na wniosek osoby uprawnionej, na podstawie dochodu rodziny pomniejszonego o utracony dochód. Stosownie do § 17 ust. 1 rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne, w przypadku utraty przez członka rodziny dochodu, od dochodu rodziny odejmuje się przeciętną miesięczną kwotę utraconego dochodu. Pomimo, iż strona nie wnioskowała o utratę dochodu - organ odwoławczy wyjaśnił, iż brak byłoby podstaw prawnych do uwzględnienia wyrównania świadczenia przedemerytalnego jako utraconego dochodu, a tym samym do obniżenia dochodu rodziny za 2005 rok, o kwotę z tytułu wypłaty zaległych świadczeń przedemerytalnych za lata 2002-2004. Zgodnie, bowiem, z art. 3 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, dochodem rodziny jest przeciętny miesięczny dochód członków rodziny uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy. Wypłata natomiast zaległego świadczenia nie stanowi utraty dochodów, gdyż taka okoliczność nie została wymieniona w art. 3 pkt 23 przedmiotowej ustawy, który określa, co należy rozumieć przez utratę dochodu. Zgodnie z tym przepisem utrata dochodu jest rozumiana jako utrata dochodów spowodowana: