Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Krupiński (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Protokolant St. insp. sądowy Katarzyna Stec po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 13 maja 2014 r. sprawy ze skargi M. G.-G. i H. K.-D. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu w przedmiocie stwierdzenia nieważności orzeczenia o wymianie gruntów 1) stwierdza przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawie, 2) stwierdza, że przewlekłe prowadzenie postępowania miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa, 3) zobowiązuje Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu do wydania aktu załatwiającego wniosek skarżących o ponowne rozpoznanie sprawy z dnia 18 grudnia 2013 r., w terminie dwóch miesięcy od daty zwrotu akt wraz z prawomocnym wyrokiem, 4) wymierza Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w Opolu grzywnę w związku z przewlekłym prowadzeniem postępowania w wysokości 500 (pięćset) złotych, 5) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu na rzecz M. G.-G. i H. K.-D. solidarnie kwotę 100 (sto) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez M. G.-G. oraz H. K.-D. jest zarzucona przewlekłość postępowania Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu w zakresie prowadzenia postępowania w sprawie dotyczącej żądania zwrotu gruntów zamiennych za działki gruntu odebrane poprzednikowi prawnemu skarżących, w związku z wymianą gruntów w [...].
W skardze z dnia 29 stycznia 2014 r. nazwanej skargą na bezczynność i przewlekłość postępowania pełnomocnik skarżących J. G. wskazał na nie udzielenie odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 16 stycznia 2014 r., bezczynność organu w okresie od 30 grudnia 2011 r. do 20 marca 2012 r. na skutek dwumiesięcznej nieuzasadnionej zwłoki w doręczeniu decyzji nr [...] oraz od 30 września 2013 r. do 6 grudnia 2013 r. na skutek dwumiesięcznej zwłoki w doręczeniu decyzji nr [...] i przewlekłość postępowania przy rozpatrywaniu wniosku z dnia 21 stycznia 2013 r. dotyczącego stwierdzenia nieważności decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 30 grudnia 2011 r., nr [...].
W wyniku zarządzenia Przewodniczącego Wydziału z dnia 17 marca 2014 r. skarga w części dot. przewlekłego prowadzenia sprawy została wydzielona do przedmiotowego postępowania, natomiast skarga na bezczynność organu jest przedmiotem odrębnego postępowania, toczącego się przed tut. Sądem pod sygnaturą akt II SAB/Op 11/14.
Skarżące wnosiły o "dokonanie oceny prawnej, merytorycznej i logicznej" powoływania się przez SKO w Opolu na nieodwracalne skutki prawne wadliwej decyzji o wymianie gruntów oraz decyzji o zwrocie tylko jednej z działek wniesionych do istniejącego w okresie powojennym [...] (faktycznie chodzi o Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną w [...]) i w oparciu o powyższe o dokonanie zmiany orzeczenia Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Brzegu z dnia 15 października 1960 r., nr [...] o wymianie gruntów we wsi [...], poprzez utrzymanie tego orzeczenia w obrocie prawnym w zakresie zwrotu działki nr a i przy jednoczesnym wyeliminowaniu z jego zakresu "nie dokonanej wymiany gruntów rolnych obejmujących działki nr b, c i d". Wnosiły też o spowodowanie niezwłocznego zakończenia postępowania administracyjnego, prowadzonego od 1992 r. i o wymierzenie SKO w Opolu grzywny na podstawie art. 55 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (obecnie Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a.
W uzasadnieniu skargi pełnomocnik podniósł, że w dniu 24 lutego 1992 r. poprzedniczka prawna skarżących wystąpiła do Wojewody Opolskiego o zwrot gruntów rolnych o pow. 7,38 ha, przekazanych do RSP w [...], a nie zwróconych po jej rozwiązaniu. Wojewoda udzielił jej odpowiedzi odmownej w dniu 30 października 1992 r. Ten sam organ ponownie rozpatrywał sprawę w latach 2005 -2010, po czym postanowieniem z dnia 29 listopada 2010 r. przekazał ją do rozpatrzenia Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w Opolu. Ten zaś organ decyzją z dnia 30 grudnia 2011 r. stwierdził, że kwestionowane orzeczenie Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa b. PPRN w Brzegu zostało wydane z naruszeniem prawa. Skarżący wniósł o stwierdzenie nieważności powyższej decyzji, a następnie skargę na przewlekłość postępowania w tej sprawie. Na rozprawie przed tut. Sądem w dniu 5 grudnia 2013 r. okazało się, że w dniu 30 września 2013 r. Kolegium stwierdziło nieważność zaskarżonej decyzji i w związku z tym doszło do cofnięcia skargi. Formalnie decyzja ta została doręczona skarżącym dopiero w dniu 6 grudnia 2013 r. Zdaniem skarżących kluczową kwestią jest nadal konieczność wyjaśnienia czy decyzja o częściowym zwrocie gruntów mogła wywołać nieodwracalne skutki prawne.