Sprawa ze skargi na decyzję Ministra Rolnictwa (...) w przedmiocie przejęcia nieruchomości ziemskiej na własność Państwa na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości (...) od wyroku NSA w Warszawie II SA 2387/93~ uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania przez NSA w Warszawie.
Tezy

Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej /t.j. Dz.U. 1945 nr 3 poz. 13 ze zm./ nie ustanowił przepisów modyfikujących zasady podziału nieruchomości ziemskiej dokonanego przed 1 września 1939 r.

W szczególności nie upoważnił on organów administracji rolnej do zastępowania sądów w orzekaniu w sprawie zmiany tytułów własności "bez zezwolenia władzy państwowej w rozumieniu rozporządzenia tymczasowego Rady Ministrów z dnia 1 września 1919 r. w sprawie przenoszenia własności nieruchomości ziemskich /Dz.U. RP nr 73 poz. 428/.

Sentencja

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi (...) na decyzję Ministra Rolnictwa (...) w przedmiocie przejęcia nieruchomości ziemskiej na własność Państwa na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości (...) od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 czerwca 1994 r. II SA 2387/93

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania przez NSA w Warszawie.

Uzasadnienie strona 1/4

Minister Rolnictwa i Reform Rolnych, orzeczeniem z dnia 26 lipca 1949 r., (...) postanowił /pkt 2/ uznać, że nieruchomość ziemska B. o obszarze 16.4881 ha (...) oraz nieruchomość "(...) i Spółka cegielna i młyn. Spółka komandytowa w O. k/O.", stanowiąca własność Edwarda, Andrzeja, Mariana i Gabrieli R. przeszła na własność Państwa na cele reformy rolnej. Jako podstawę prawną przejęcia powołano art. 2 ust. 1 lit. "e" dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej /t.j. Dz.U. 1945 nr 3 poz. 13 ze zm./ oraz art. 1 rozporządzenia tymczasowego Rady Ministrów z dnia 1 września 1919 r. normującego przenoszenie własności nieruchomości ziemskich /Dz.U. R.P. nr 73 poz. 428/. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano między innymi, że ugoda sądowa z dnia 18 lipca 1937 r. w przedmiocie podziału dóbr B.-Ł.-O., zawarta została bez wymaganego zezwolenia władz administracyjnych, co powoduje, że nie wywiera skutków prawnych w odniesieniu do przepisów o reformie rolnej. Z tych przyczyn nieruchomość "(...) i Spółka, cegielnia i młyn. Spółka komandytowa w O. k/O." /bez podania jej charakteru i obszaru/, należąca do osób będących jednocześnie współwłaścicielami nieruchomości B.-Ł.-O., przeszła na własność państwa na cele reformy rolnej.

Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, po rozpatrzeniu wniosku Władysława R. o stwierdzenie nieważności powołanego wyżej orzeczenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z 29 lipca 1949 r., decyzją z dnia 19 października 1993 r., (...) na podstawie art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa odmówił stwierdzenia jego nieważności. W uzasadnieniu decyzji powtórzone zostały argumenty zawarte w motywach orzeczenia z 19 lipca 1949 r.

Skargę na decyzję Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 19 października 1993 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wyrokiem z dnia 16 czerwca 1994 r. (...).

Wyrok ten rewizją nadzwyczajną zaskarżony został przez Ministra Sprawiedliwości, który zarzucił mu rażące naruszenie art. 5, art. 77 par. 1, art. 107 par. 3, art. 207 par. 5 Kpa, art. 2 ust. 1 lit. "e" dekretu PKWN z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, art. 1 rozporządzenia tymczasowego Rady Ministrów z 1 września 1919 r. normującego przenoszenie własności nieruchomości ziemskich i na podstawie art. 210 Kpa wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej przejścia na własność państwa nieruchomości "(...) i Spółka, cegielnia i młyn. Spółka komandytowa w O. k/O." na cele reformy rolnej i przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej Minister Sprawiedliwości podnosi, że NSA przyjął, iż nieruchomość "(...) Spółka, cegielnia i młyn. Spółka komandytowa w O. k/O. Skoro zaś władze administracyjne nie zezwoliły na podział /art. 1 rozporządzenia tymczasowego Rady Ministrów z 1 września 1919 r./, to zawarta ugoda nie powoduje skutków prawnych w odniesieniu do dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej. W istocie jednak przedmiotowa nieruchomość nie wchodziła w skład kompleksu ziemskiego B.-Ł.-O. Stanowiła ona oddzielną nieruchomość o obszarze 7,0186 ha, objętą osobnym Lwh 751 ks. gminy katolickiej O. przy Sądzie Grodzkim w K. /wykaz hipoteczny/. Właścicielem majątku ziemskiego B.-Ł.-O., którego dotyczyła ugoda sądowa z dnia 18 lipca 1937 r. byli Edward i Marian R., natomiast "Spółka należała poza wymienionymi, także do Edwarda i Ewy R.".

Strona 1/4