Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędziowie: sędzia NSA Wojciech Jakimowicz sędzia del. WSA Tadeusz Lipiński (spr.) po rozpoznaniu w dniu 21 października 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej U.B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 4 grudnia 2020 r. sygn. akt II SAB/Kr 124/20 w sprawie ze skargi U.B. na przewlekłość postępowania prowadzonego przez Radę Gminy w Iwkowej w przedmiocie zniesienia statutu pomnika przyrody oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z 4 grudnia 2020 r., sygn. akt II SAB/Kr 124/20, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę U.B. (dalej: skarżąca) na przewlekłość postępowania prowadzonego przez Radę Gminy w Iwkowej (dalej: rada).
W motywach orzeczenia Sąd I instancji stwierdził, że opisane w skardze zaniechanie polegające na nierozpatrzeniu w całości wniosku skarżącej o zniesienie formy ochrony przyrody i niepodjęciu uchwały w tym zakresie mogło być przedmiotem oceny przez Sąd ze względu na treść art. 101a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446 ze zm.; dalej: u.s.g.). Sąd uznał, że skarżąca jako właścicielka nieruchomości, na której znajdują się pomniki przyrody, była legitymowana do wniesienia skargi na tej podstawie.
Sąd stwierdził, że wprawdzie sformułowanie normy kompetencyjnej z art. 44 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody (dalej: u.o.p.) nie wyklucza wydania uchwały o odmowie zniesienia formy ochrony przyrody, ale nie można z niej wywodzić prawnego obowiązku podjęcia uchwały negatywnej. Tym samym niewydanie uchwały odmownej nie może być uznane za niewykonywanie czynności nakazanych prawem. Czynnością nakazaną prawem może być bowiem wyłącznie czynność obligatoryjna. Zdaniem Sądu, za realizację tego obowiązku w rozpoznawanej sprawie można uznać działania organów zmierzające do przeprowadzenia prac pielęgnacyjnych w odniesieniu do drzew, w stosunku do których utrzymano ochronę w postaci objęcia ich formą pomnika przyrody. Działania te, podejmowane w oparciu o opinię dendrologiczną, podważają tezę skarżącej o konieczności sięgnięcia po środek najdalej idący, tj. zniesienie formy ochrony przyrody w stosunku do wszystkich drzew na nieruchomości skarżącej ze względu na podane przez nią zagrożenia.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiodła skarżąca, reprezentowana przez pełnomocnika. Zaskarżając przedmiotowy wyrok w całości, na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a., zarzuciła Sądowi I instancji naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 18 ust. 1 i 2 pkt 15 u.s.g. oraz art. 40 ust. 1 i art. 44 ust. 1 u.o.p. przez przyjęcie, że właściwe było zakończenie procesu decyzyjnego rady w przedmiocie załatwienia wniosku o zniesienie ochrony pomników przyrody bez podjęcia stosownej uchwały w zakresie całości drzewostanu objętego wnioskiem skarżącej w sprawie zniesienia ochrony pomników przyrody oraz błędne uznanie, że postępowanie organu nie stanowiło braku wykonywania czynności nakazanych prawem.
W oparciu o przytoczoną podstawę kasacyjną, skarżąca kasacyjnie wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez stwierdzenie, że rada dopuściła się przewlekłości w załatwieniu jej wniosku i zobowiązanie rady do załatwienia tego wniosku w zakreślonym terminie.
W uzasadnieniu skarżąca zauważyła, że wyłącznym uzasadnieniem wniosku o zniesienie ochrony pomnikowej drzewostanu (12 drzew) było bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia jej i jej rodziny oraz osób trzecich. Brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia, aby sprawa była prowadzona przez tak długi czas. Ponadto pomimo krytycznych uwag skarżącej błędnie został zlecony zakres opinii dendrologa, który zamiast ocenić, czy przedmiotowy drzewostan stwarza zagrożenie bezpieczeństwa skupił się wyłącznie na opisie walorów przyrodniczych badanych drzew.