1. Normy zawarte w przepisach art. 168 i 169 Kpa ustanawiają domniemanie prawdziwości zeznania podatkowego lub księgi podatkowej. Oznacza to, że stan wynikający z zeznania lub księgi jest dla organu podatkowego wiążący. Możliwość przyjęcia za podstawę rozstrzygnięcia podatkowego innego stanu niż wynikający z zeznania lub księgi zachodzi dopiero wówczas, gdy wskazane wyżej domniemania zostaną obalone w sposób prawem przewidziany.
2. Obalenie jednak jednego z powyższych domniemań nie stanowi wprost o prawie do szacunkowego ustalenia podstawy opodatkowania, jeśli się okaże, że mimo obalenia domniemania są dane pozwalające na ustalenie podstawy opodatkowania bez potrzeby dokonywania jakiegokolwiek szacunku.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Hanny R. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 21 marca 1994 r. w przedmiocie wymiaru podatków obrotowego i dochodowego za 1990 r. i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Izby Skarbowej trzydzieści sześć milionów pięćset pięćdziesiąt tysięcy złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącej.
Hanna R. zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego decyzję Izby Skarbowej w (...) nr IS.FA/3252/94 z dnia 21 marca 1994 r., utrzymującą w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w W. z dnia 15 grudnia 1993 r. w sprawie ustalenia zobowiązania w podatkach obrotowym i dochodowym za 1990 r. z tytułu handlu hurtowego artykułami przemysłowymi.
Zaskarżona decyzja nie powołuje żadnej merytorycznej podstawy prawnej rozstrzygnięcia /wskazuje jedynie przepisy kompetencyjne, to jest art. 127 par. 2 i art. 138 par. 1 Kpa/. Natomiast w opisie sprawy podaje, że w wyniku kontroli księgi podatkowej przychodów i rozchodów za 1990 r. stwierdzono, iż wpisy były dokonywane chaotycznie, bez zachowania chronologii nie tylko w ramach jednego miesiąca. Mimo to Urząd Skarbowy księgę podatkową uznał za dowód w sprawie, ustalając na jej podstawie obrót po uwzględnieniu storna dwóch pozycji. Również dochód ustalono na podstawie księgi, po odliczeniu odpowiedniego storna wydatków.
Skarga wnosi o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji oraz decyzji organu I instancji i wysuwa następujące zarzuty:
l. Decyzją Urzędu Skarbowego w W. z dnia 12 września 1990 r. skarżąca została zwolniona od podatków obrotowego i dochodowego na okres od dnia 19 czerwca 1990 r. do dnia 18 marca 1991 r. Ta decyzja jest wiążąca, wobec czego nałożenie obowiązku zapłaty podatku zaskarżoną decyzją rażąco narusza zasadę stabilności decyzji wyrażoną w art. 16 par. 1 Kpa. Decyzja z dnia 12 września 1990 r. nie została uchylona ani nie toczyło się żadne postępowanie w tej sprawie.
2. Decyzja Urzędu Skarbowego wydana w niniejszej sprawie nie zawiera żadnego uzasadnienia, przez co narusza art. 107 par. 3 Kpa.
3. Protokół kontroli, na podstawie którego dokonano ustaleń co do nieprawidłowości księgi podatkowej opisanych w zaskarżonej decyzji, został sporządzony bez zachowania wymagań określonych w art. 67-69 i 10 Kpa, nie może więc stanowić uprawnionego dowodu w sprawie.
Odpowiedź na skargę wnosi o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko z zaskarżonej decyzji.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Z materiału dowodowego sprawy wynika, że w okresie objętym niniejszym postępowaniem skarżąca korzystała ze zwolnienia od podatków obrotowego i dochodowego na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 maja 1990 r. w sprawie zwolnienia od podatków obrotowego i dochodowego podatników osiągających przychody z niektórych rodzajów nowo uruchomionej działalności gospodarczej /Dz.U. nr 35 poz. 203 ze zm./. Prowadziła w tym czasie podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz złożyła zeznanie podatkowe za 1990 r.
W tym stanie rzeczy za niezasadny należało uznać ten zarzut skargi, który został opisany wyżej w pkt 1. Dokonanie bowiem "wymiaru podatków na ogólnych zasadach", mimo trwającego zwolnienia od tych podatków, znajduje podstawę w par. 6 ust. 3 powołanego wyżej rozporządzenia, przy czym dokonanie takiego wymiaru za każdy rok podatkowy /objęty omawianym zwolnieniem/ jest obowiązkiem organu podatkowego /"...urząd skarbowy dokonuje wymiaru podatków..."/. Realizacja powyższego obowiązku przez organ podatkowy nie oznacza wcale złamania zasady trwałości decyzji administracyjnych, skoro wymiar taki jest obwarowany normą par. 6 ust. 4 powołanego rozporządzenia o odroczeniu poboru tych podatków.