skargę spółki akcyjnej A.L. z siedzibą w W. na decyzję Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń w przedmiocie zaleceń pokontrolnych.
Tezy

1. Koszty akwizycji powinny być bezpośrednio związane z zawieraniem /pozyskiwaniem i zawarciem/ konkretnych ubezpieczeń i inkasem składek od konkretnych umów ubezpieczenia /par. 2 pkt 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości ubezpieczycieli - Dz.U. nr 140 poz. 791 ze zm./. W tak rozumianych kosztach akwizycji nie mieszczą się nagrody dla najlepszych agentów.

2. Zalecenia Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń mają charakter wiążących stronę dyspozycji pokontrolnych organu nadzoru /art. 83 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej /Dz.U. 1996 nr 11 poz. 62 ze zm./. O władczym charakterze tych zaleceń i konieczności wydawania ich w formie decyzji administracyjnej świadczą sankcje związane z ich niewykonaniem, określone w art. 83 ust. 5 tej ustawy. Ustalenie terminu stanowi dla strony gwarancję, że przed jego upływem sankcje nie zostaną zastosowane.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ skargę spółki akcyjnej A.L. z siedzibą w W. na decyzję Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń z dnia 4 września 1999 r. w przedmiocie zaleceń pokontrolnych.

Uzasadnienie strona 1/5

W pierwszej połowie 1997 r. w spółce akcyjnej A.L. (...) została przeprowadzona przez Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń /PUNU/ kontrola działalności i stanu majątkowego. Protokół kontroli został podpisany przez obie strony w dniu 19 lutego 1998 r., przy czym pełnomocnik spółki złożył zastrzeżenie, iż jego podpis nie oznacza akceptacji treści dokumentu. Wcześniej bowiem, dnia 27 stycznia 1998 r., Zarząd A.L. przekazał do Departamentu Kontroli PUNU obszerne uwagi do projektu protokołu, do których zespół kontrolny ustosunkował się w piśmie z dnia 11 lutego 1998 r. Kontrolerzy m.in. zarzucili spółce nieprawidłowe prowadzenie rachunkowości, polegające na ujmowaniu jako kosztów akwizycji w sprawozdaniach finansowych za lata 1994-1996 kosztów związanych z nagrodami wypłacanymi pośrednikom ubezpieczeniowym w ramach "Klubu L." i "Klubu S." oraz kosztów poniesionych z tytuły szkoleń agentów. Zdaniem kontrolerów, koszty te, ze względu na przepisy zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości ubezpieczycieli /Dz.U. nr 140 poz. 791, ze zm.: par. 2 pkt 9 oraz pkt 12-14 załącznika nr 2/, powinny być zaliczone do kosztów administracyjnych.

W wyjaśnieniach z dnia 26 lutego 1998 r. dotyczących protokołu kontroli zarząd A.L. w powyższej kwestii nie podzielił stanowiska kontrolerów. Zwrócił uwagę, że w rozporządzeniu nie dokonano rodzajowej specyfikacji kosztów uznawanych za koszty akwizycji, podając jedynie przykłady takich kosztów w objaśnieniach /zał. nr 2 pkt 12/, które kończą się słowami "itp.". Zdaniem spółki, wypłata z tytułu uzyskania członkostwa w jednym z klubów stanowi prowizje dodatkową, wypłacaną raz w okresie, a nie co miesiąc, i stymuluje sprzedaż polis. Dlatego można ją zaliczyć do kosztów bezpośrednich, o których mowa w definicji kosztów akwizycji, zawartej w par. 2 pkt 9 rozporządzenia. Zdaniem strony, dodatkową wskazówką w sytuacji niedointerpretowania polskiego prawa powinny być Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich /art. 40 Dyrektywy z dnia 19 grudnia 1991 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych - 91/674/EEC/.

W odpowiedzi na te wyjaśnienia dyrektor Departamentu Kontroli PUNU przekazał dnia 2 kwietnia 1998 r. spółce stanowisko zespołu kontrolnego. W kwestii nieprawidłowości w klasyfikowaniu kosztów kontrolerzy nie zgodzili się z argumentacją spółki. Podkreślili, że obowiązujące przepisy nie dopuszczają podziału kosztów akwizycji na bezpośrednie i pośrednie, natomiast Dyrektywy Unii Europejskiej mogłyby mieć w tej sprawie zastosowanie dopiero po uwzględnieniu ich w polskim prawie.

Na podstawie art. 83 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej /Dz.U. 1996 nr 11 poz. 62 ze zm./ PUNU zalecił w drodze decyzji z dnia 13 lipca 1998 r. (...) dostosowanie prowadzonej działalności do obowiązujących przepisów, w tym również ujmowanie w kosztach administracyjnych kosztów związanych z nagrodami dla pośredników ubezpieczeniowych oraz kosztów poniesionych z tytułu szkoleń agentów. W uzasadnieniu podano, że w opinii organu nadzoru kosztów związanych z nagrodami i szkoleniami dla agentów oraz kosztów rozwoju agencji nie można zaliczyć do kosztów akwizycji, gdyż nie są one związane bezpośrednio z pozyskaniem i zawarciem konkretnych umów ubezpieczenia i wynikającym z tego inkasem składek. Obowiązujące przepisy nie dopuszczają podziału kosztów akwizycji na bezpośrednie i pozostałe, lecz jednoznacznie stwierdzają, że koszty akwizycji są to bezpośrednie koszty zawarcia ubezpieczeń i inkasa składek. Zdaniem PUNU, koszty związane z funkcjonowaniem klubów są jedynie nagrodami dla najlepszych pracowników, nie stanowią zaś ich wynagrodzenia prowizyjnego.

Strona 1/5