Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bartłomiej Adamczak (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Sudoł, Sędzia WSA Paweł Mierzejewski, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Agnieszka Januszewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 listopada 2018 r. sprawy ze skargi I. B. na uchwałę Rady Miejskiej z dnia 12 marca 2018 r. nr [...] w sprawie unieważnienia wyboru Sołtysa Sołectwa [...] oraz Rady Sołeckiej Sołectwa [...] 1. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, 2. zasądza od Gminy [...] na rzecz skarżącego I. B. 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
W dniu 12 marca 2018 r. Rada Miejska w K. - na podstawie art. 18 ust. 1 oraz art. 35 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 poz. 1875 ze zm.) i § 45 ust. 1, § 46 i § 47 Statutu Sołectwa [...] (Dz. U. Woj. Pom. Nr 125 poz. 2184) - podjęła uchwałę o nr XXXVII/336/2018 w sprawie unieważnienia wyboru I. B. na Sołtysa Sołectwa [...] oraz unieważnienie wyboru Rady Sołeckiej Sołectwa [...].
W uzasadnieniu organ wskazał, że zebranie wiejskie Sołectwa [...] na Sołtysa Sołectwa [...] w dniu 7 lutego 2018 r. wybrało I. B. Następnie do Burmistrza [...] wpłynęło pismo o unieważnienie wyborów, ponieważ wybrany Sołtys nie zamieszkuje w Ż. Powyższą informację potwierdził Komisariat Policji w K. Zgodnie ze Statutem Sołectwa [...] w zebraniu mogą głosować tylko mieszkańcy stale zamieszkujący sołectwo. W związku z tym, że wymieniony wyżej brał udział w wyborach, a stale nie zamieszkuje w Sołectwie [...], wybory należy unieważnić.
I. B. zaskarżył powyższą uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wnosząc o stwierdzenie jej nieważności lub stwierdzenie, że została wydana z naruszeniem prawa.
Wskazanej uchwale zarzucił:
1. wydanie uchwały z rażącym naruszeniem prawa materialnego, tj. art. 25 Kodeksu cywilnego poprzez ustalenie jedynie miejsca faktycznego przebywania skarżącego z pominięciem ustalenia zamiaru stałego przebywania i miejsca, gdzie koncentruje się jego aktywność życiowa;
2. nienależyte przeprowadzenie postępowania dowodowego, w szczególności pominięcie dowodu z przesłuchania skarżącego na okoliczność jaki jest jego zamiar, w kontekście trwałego pobytu oraz przejawów aktywności życiowej w miejscu jego zamieszkania, tj. miejscowości Ż.
W uzasadnieniu skarżący wskazał, że w przedmiotowej sprawie należy odwołać się do art. 25 Kodeksu cywilnego (dalej w skrócie: "k.c."). Wskazał, że pojęcie miejsca zamieszkania przyjęte w art. 25 k.c. jest konstrukcją prawną, na którą składają się dwa elementy: fizyczne przebywanie w danej miejscowości (corpus) i zamiar, wola stałego pobytu (animus), które to elementy muszą występować łącznie. Dla ustalenia miejsca zamieszkania nie wystarczy zatem ani samo zamieszkiwanie w sensie fizycznym, jednak bez zamiaru stałego pobytu (choćby zamieszkiwanie trwało przez dłuższy czas), ani też sam zamiar stałego pobytu w danej miejscowości niepołączony z przebywaniem w tej miejscowości. O "miejscu zamieszkania" rozstrzyga zawsze całokształt okoliczności wskazujących na zejście się stanu faktycznego przebywania z zamiarem takiego przebywania. Wskazał, że przebywanie to czynnik zewnętrzny (corpus), faktyczny i trwały, ale niekoniecznie ciągły. Cecha trwałości związana jest z zamiarem stałego pobytu (nie tymczasowego, nie okazyjnego). Decydujące znaczenie ma ustalenie, że przebywanie w danym miejscu nosi cechy założenia tam ośrodka, centrum osobistych i majątkowych interesów danej osoby. W skomplikowanych przypadkach, wynikających z powiązania poszczególnych sfer ludzkiej działalności z różnymi miejscowościami, postuluje się - w imię realizacji zasady jednego miejsca zamieszkania przyjętej w art. 28 k.c. - wskazanie jako miejsca zamieszkania tej miejscowości, z którą dana osoba jest najściślej związana, uwzględniając w ramach dokonywanej oceny całokształt okoliczności konkretnego przypadku. Ponadto zwrócił uwagę, że od zamieszkania należy wyraźnie rozróżnić zameldowanie, które będąc kategorią prawa administracyjnego, nie przesądza o miejscu zamieszkania w rozumieniu prawa cywilnego. Analogicznie nie ma również rozstrzygającego znaczenia brak zameldowania. Z kolei przerwa w przebywaniu spowodowana szczególnymi okolicznościami, takimi jak np. konieczność wyremontowania zakupionego domu, czy przebywanie z dzieckiem poza miejscem zamieszkania celem odebrania przez nie nauki, nie zmienia miejsca zamieszkania w znaczeniu prawnym. "Zamiar stałego pobytu" to bowiem dokonany przez osobę fizyczną wybór miejsca przebywania na stałe. Powzięcie i wyrażenie takiego zamiaru nie jest czynnością prawną, choć zawiera elementy woli. Decyzja osoby fizycznej dotycząca obrania przez nią miejsca zamieszkania uzyskuje doniosłość prawną ipso facto, bez zamiaru wywołania skutków prawnych. Zamiar stałego pobytu musi być określony na podstawie obiektywnych, możliwych do stwierdzenia okoliczności, a do jego wyrażenia wystarczy, że wynika on dostatecznie z zachowania człowieka. Sama deklaracja człowieka, co do jego zamiaru nie ma doniosłości prawnej, jeśli nie znajduje wyrazu w jego faktycznych zachowaniach. O powzięciu zamiaru stałego pobytu świadczą okoliczności, na podstawie których uzasadnione jest ustalenie, że w danej miejscowości koncentruje się w danym czasie centrum życiowe osoby fizycznej. Nieistotna dla ustalenia zamiaru stałego pobytu jest natomiast okoliczność, czy osoba fizyczna planuje długotrwałe przebywanie w danej miejscowości.