Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Brandys-Kmiecik, Sędziowie Sędzia WSA Małgorzata Jużków (spr.), Sędzia WSA Iwona Wiesner, Protokolant Specjalista Ewa Olender, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 stycznia 2020 r. sprawy ze skargi Z.S., S.P. i J.H. na uchwałę Rady Miejskiej w W. z dnia [...] r.nr [...] w przedmiocie protestu w sprawie wyboru sołtysa 1. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, 2. zasądza od Rady Miejskiej w W. na rzecz strony skarżącej kwotę 831 zł (słownie: osiemset trzydzieści jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Zaskarżoną uchwałą nr [...] z [...] r. Rada Miejska w W. negatywnie rozpatrzyła protest wyborczy dotyczący wyboru [...] r. Sołtysa oraz członków Rady Sołeckiej Sołectwa P.. Skarga została wniesiona przez mieszkańców sołectwa Z. S., J. H. i S. P..
Stan faktyczny sprawy przedstawia się następująco;
Pismem z [...] r. Z. S. skierował do Rady Miejskiej w W. protest wyborczy w związku z wyborem [...] r. Sołtysa i Rady Sołeckiej. Protest skierował jako Przewodniczący Sprawozdawczo-Wyborczego Zebrania Wiejskiego, w trakcie którego dokonano powyższych wyborów ale z upoważnienia mieszkańców, których listę załączył do pisma. W proteście podkreślił, że nie dotyczy on wyniku wyborów a sposobu ich przeprowadzenia, które miały wpływ na ten wynik. Wskazał na naruszenie §§ 20 i 21 Statutu Sołectwa.
Podkreślił, że zgodnie z prawem miejscowym, jakim jest Statut, kandydatem zostaje się po zgłoszeniu na zebraniu wiejskim i odnotowaniu przez komisję skrutacyjną oraz wyrażeniem zgody przez kandydata. W P., po ogłoszeniu wyborów, co miało miejsce [...] r. pojawiły się ulotki "kandydata na sołtysa" i "członków rady sołeckiej", co sugerowało są to jedyni kandydaci do tych organów i zniechęciło wielu mieszkańców do udziału w wyborach. Nadto najpierw winny zostać przeprowadzone wybory sołtysa a następnie członków rady a przeprowadzono je łącznie. Wskazał również, ze zgodnie z § 6 pkt 1 Statutu, to do kompetencji Zebrania Wiejskiego należy wybór Sołtysa i Rady Sołeckiej a z przyjętego programu zebrania wynikało, że każdy kto głosuje jest także uczestnikiem Zebrania i powinien swoje nazwisko umieścić na liście obecności. Tymczasem w głosowaniu wzięło udział [...] mieszkańców a w zebraniu [...] osób, co potwierdzają podpisy na liście obecności. Zdaniem autora protestu osoby, które nie były uczestnikami Zebrania nie miały prawa głosować. Również skład Komisji Skrutacyjnej budzi wątpliwości, gdyż Zebranie wybrało trzech jej członków a liczyła [...] osób, z których trzy były urzędnikami gminy i nie zostały wykazane w Protokole z prac Komisji. Nie miało to wpływu na wynik wyborów ale nie powinno mieć miejsca. Wątpliwości budziło również zapewnienie tajności głosowania, gdyż miejsca do skreślania były usytuowane tak, że było widać kto głosuje, nie mówiąc o imiennych podpowiedziach. Wskazane naruszenia Statutu wskazują na konieczność unieważnienia wyborów i ponowne ich przeprowadzenie.
W dniu [...] r. Rada Miejska w W., działając na podstawie art. 18 ust. 1 , art. 18a i art. 36 ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2019 r. poz. 506 - dalej: usg) podjęła wskazaną wyżej uchwałą Nr [...], którą nie uwzględniła wniesionego protestu.
W uzasadnieniu uchwały Rada wyjaśniła, że ani ustawa o samorządzie gminnym ani Statut nie przewidują instytucji protestu wyborczego ale sołectwo jest jednostką pomocniczą gminy, przez nią powołaną i nad którą sprawuje nadzór oraz kontrolę. Tym samym możliwe jest rozpatrzenie przez nią protestu, co wynika ze wskazanego wyroku WSA we Wrocławiu. Okoliczności podniesione w proteście były wyjaśniane przez Komisję Rewizyjną Rady a omówione na jej posiedzeniu [...] r. z udziałem Przewodniczącego Rady, Sekretarza Gminy, wnoszącego protest oraz mieszkańca sołectwa. Z poczynionych ustaleń wynikało, że ogłoszenie Burmistrza zwołujące Sprawozdawczo-Wyborcze Zebranie Wiejskie zostało opublikowane [...] r. Z uwagi na brak regulacji kampanii wyborczej w Statucie Sołectwa można przywołać zasady obowiązujące w wyborach powszechnych, w których kampania rozpoczyna się z dniem ich ogłoszenia. Przed [...] kampania na sołtysa ani członków rady sołeckiej nie była prowadzona. Miała ona miejsce kilka dni przed wyborami (roznoszono ulotki). Pomimo zapisu w § 21 ust. 3 Statutu, że "W pierwszej kolejności przeprowadza się wybory Sołtysa, a następnie wybór Rady Sołeckiej" w ogłoszeniu i przyjętym porządku Zebrania wskazano, że "Wydawanie kart do głosowania i przeprowadzenie głosowania na Sołtysa oraz na członków Rady Sołeckiej Sołectwa P. w godz. 11.00 do 14.00" (pkt 13 porządku Zebrania). Powyższe wynikało z dostosowania do potrzeb Sołectwa, które liczy [...] mieszkańców, przy uwzględnieniu trudności występujących w poprzednich wyborach oraz treści interpelacji radnych- mieszkańców P. z [...] r. Porządek był konsultowany z ustępującym Sołtysem, opublikowany na stronie internetowej Gminy i tablicy ogłoszeń w Sołectwie oraz przyjęty jednogłośnie w głosowaniu jawnym na Zebraniu. Komisja stwierdziła, że chociaż porządek zebrania nie koresponduje ze wskazanym zapisem Statutu, to nie miało to wpływu na wynik wyborów. Również bez znaczenia w tej kwestii była różna liczba osób uczestniczących w Zebraniu oraz głosowaniu/wyborach. Listę obecności na Zebraniu podpisało [...] osób a w głosowaniu wzięło udział [...] osób, gdyż zgodnie z art. 36 ust. 2 usg, to nie zebranie wybiera sołtysa ale mieszkańcy i tak też było. Komisja wydała tyle kart do głosowania po sprawdzeniu tożsamości odbiorcy i potwierdzeniu ich odbioru na liście uprawnionych do głosowania. Komisja podkreśliła także, że § 6 pkt 1 Statutu wymaga zmiany. Nadto Komisja Rewizyjna wyjaśniła, że to Burmistrz skierował do pomocy Komisji Skrutacyjnej 3 pracowników Urzędu. Mieli oni za zadanie obsługę techniczną Spisu Wyborców ([...] osób uprawnionych do głosowania na dzień [...] r.). Nie zajmowali się kartami do głosowania i żadne zastrzeżenia nie zostały zgłoszone ani odnotowane w Protokole Zebrania. Po czasie nie można też stwierdzić czy miało to wpływ na wynik wyborów. Nie zgodziła się również z zarzutem braku warunków do tajnego głosowania, gdyż były one tożsame z warunkami dla wyborów powszechnych (przeźroczysta urna, stoliki z przegrodami do głosowania).