Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jadwiga Pastusiak (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Ewa Ibrom, Sędzia WSA Anna Strzelec, po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2021 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi M. B. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w L. z dnia [...] grudnia 2020 r. nr [...] w przedmiocie przyznania wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji kuratora uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł. z dnia [...] września 2020 r. nr [...].
Zaskarżonym postanowieniem z dnia ... grudnia 2020 r. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w L. utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł. z dnia [...] września 2020 r. odmawiające przyznania wynagrodzenia z tytułu pełnienia przez adwokat M. B. funkcji kuratora.
Zaskarżone postanowienie wydane zostało w następującym stanie sprawy.
Pismem z dnia [...] czerwca 2020 r. adwokat M. B. wystąpiła do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł. o zasądzenie wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora dla nieobecnego D. P.. Oświadczyła, że wynagrodzenie to nie zostało uiszczone ani w całości, ani w części. Wyjaśniła, że jako kurator dla nieznanego z miejsca pobytu D. P. złożyła do Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie V Wydział Rodzinny i Nieletnich wniosek o przyznanie wynagrodzenia. Postanowieniem z dnia 28 maja 2020 r. sygn. akt V RNs 230/19. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe V Wydział Rodzinny i Nieletnich w Warszawie oddalił ten wniosek jako wniesiony do niewłaściwego organu. W kolejnym piśmie, z dnia [...] lipca 2020 r., skarżąca oświadczyła, że ww. postanowienie Sądu Rejonowego jest prawomocne. Do pisma tego załączyła noszące datę 30 marca 2020 r. końcowe sprawozdanie z czynności wykonanych przez nią jako kuratora.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w Ł., działając na podstawie art. 265 § 1, art. 270a, art. 216 oraz art. 171 § 4 Ordynacji podatkowej, postanowieniem z dnia [...] września 2020 r. odmówił M. B. przyznania wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji kuratora. Organ wyjaśnił, że na podstawie art. 138 § 1 Ordynacji podatkowej, wystąpił do sądu z wnioskiem o wyznaczenie kuratora dla osoby nieobecnej. W odpowiedzi na powyższe postanowieniem z dnia 15 kwietnia 2019 r. sygn. akt. V RNs 230/19 Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi Południe w Warszawie Wydział V Rodzinny i Nieletnich ustanowił na podstawie art.184 § 1 k.r.o., dla nieobecnego w miejscu pobytu stałego D. P., zamieszkałego ostatnio przy ul. [...] w Warszawie w [...] przedstawiciela w osobie adwokata M. B. celem reprezentowania nieobecnego w postępowaniu podatkowym w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności podatkowej. Przepis art. 138 § 1 Ordynacji podatkowej nakłada na organ podatkowy obowiązek wystąpienia z wnioskiem do sądu o wyznaczenie kuratora dla osoby nieobecnej oraz wskazuje, że stosownie do treści art. 184 § 1 k.r.o., dla ochrony praw osoby, która z powodu nieobecności nie może prowadzić swoich spraw, a nie ma pełnomocnika, ustanawia się kuratora. Naczelnik podkreślił, że bez względu na przyczyny ustanowienia kuratora, nie budzi wątpliwości, iż właściwym w sprawie ustanowienia kuratora w trybie art. 184 § 1 k.r.o. dla osoby nieobecnej jest sąd, a nie organ podatkowy. Z art. 179 k.r.o. wynika, że wynagrodzenie kuratora przyznaje organ państwowy, który go ustanowił. Na potwierdzenie prawidłowości tej tezy organ wskazał na uchwałę z dnia 23 lutego 2018 r. sygn. akt III CZP 106/17, w której Sąd Najwyższy stwierdził brak jakichkolwiek podstaw, aby o wynagrodzeniu kuratora ustanowionego przez sąd, miał orzekać inny organ niż sąd, który go ustanowił. Ponadto w Ordynacji podatkowej nie ma przepisów regulujących procedurę ustalania kosztów postępowania podatkowego, wynikających z wynagrodzenia należnego kuratorowi ustanowionemu dla osoby nieobecnej. Kwestia ta nie została też uregulowana w przepisach szczególnych prawa podatkowego. W konsekwencji, właściwym do rozpatrzenia złożonego wniosku jest Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie V Wydział Rodzinny i Nieletnich.