1. Wadliwe ustalenie stanu faktycznego co do przekroczenia limitu adwokatów, ustalonego dla danej Izby Adwokackiej w planie rozmieszczenia,jest równoznaczne z naruszeniem art. 77 par. 1 Kpa, mającym wpływ na treść decyzji w przedmiocie wpisu na listę adwokatów osób nie objętych wpisem obligatoryjnym.
2. Możliwość wykonywania zawodu adwokata indywidualnie jest również uzależniona od danych wynikających z planu rozmieszczenia.
uchyla zaskarżoną decyzję w przedmiocie odmowy wpisu na listę adwokatów.
Decyzją z dnia 2 sierpnia 1988 r. Minister Sprawiedliwości nie uwzględnił odwołania Janusza Ś. od uchwały Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 4 maja 1988 r. pozostawiającej bez uwzględnienia odwołania uchwały Okręgowej Rady Adwokackiej w K. z dnia 4 marca 1988 r. odmawiającej wpisu na listę adwokatów Izby K.. Z uzasadnienia tej decyzji wynika, że ORA w K. nie uwzględniła wniosku Janusza Ś. o wpis na listę adwokatów z uwagi na brak wolnych miejsc w zespołach adwokackich Izby K. Stanowisko to podzieliło Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej pozostawiając odwołanie zainteresowanego bez uwzględnienia. Zainteresowany odwołał się do Ministra Sprawiedliwości. Zdaniem Ministra Sprawiedliwości zainteresowany jako radca prawny nie należy do kategorii osób określonych w art. 67 prawa o adwokaturze. W tym przypadku przeto podstawą do przekroczenia planu rozmieszczenia adwokatów mogłoby być jedynie zapotrzebowanie ludności K. i jej okolic na zwiększoną pomoc prawną, czego według danych Ministerstwa Sprawiedliwości nie notuje się.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Janusz Ś. zarzuca naruszenie art. 67 i art. 68 prawa o adwokaturze przez przyjęcie, że brak wolnych miejsc w planie rozmieszczenia stanowi podstawę odmowy wpisu radcy prawnego spełniającego wymagania określone w art. 65 tego prawa, art. 67 ust. 2 Konstytucji przez naruszenie zasady równości obywateli, bez względu na wykonywany zawód, art. 6 Kpa przez uwzględnienie błędnego kryterium w postaci zwiększonych potrzeb na pomoc prawną, art. 7 Kpa wskutek pominięcia interesu społecznego /mieszkańców Krynicy i okolic/ oraz interesu skarżącego, art. 77 i art. 107 Kpa, gdyż nie przeprowadzono postępowania dowodowego w zakresie stanu potrzeb na pomoc prawną. W uzasadnieniu skargi skarżący wskazuje, że decyzja nie powołuje przepisu prawa materialnego, brak w niej informacji co do wniosku skarżącego i wykonywania zawodu adwokata indywidualnie. Przepisy uzależniają wpis od istnienia normalnego zapotrzebowania na pomoc prawną, nie wymagają zaś zapotrzebowania zwiększonego. Nie ma ustaleń jakie dane stanowiłyby podstawę do wniosku o braku zwiększonych potrzeb na pomoc prawną w K. i okolicach. W dalszej części skargi przytaczane są dane o istnieniu w K. zapotrzebowania na pomoc prawną.
W odpowiedzi na skargę podtrzymano stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji z podkreśleniem, że z telexu prezesa Sądu Wojewódzkiego w N.S. wynika, że na terenie Krynicy nie ma zapotrzebowania na zwiększoną pomoc prawną.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 grudnia 1988 r. /III PAN 1/89/ wyraził pogląd, według którego plan rozmieszczenia zespołów adwokackich, adwokatów i aplikantów adwokackich uchwalony przez Naczelną Radę Adwokacką jest wiążący zarówno dla organów samorządu adwokackiego jak i Ministra Sprawiedliwości z wyjątkiem tzw. wpisu obligatoryjnego, unormowanego w art. 68 ust. 2 prawa o adwokaturze. Skarżący jako radca prawny należy do kategorii osób, co do których wpis na listę adwokatów nie jest obligatoryjny. Warunkiem przeto uwzględnienia jego wniosku o wpis na listę adwokatów Izby K. było to, aby wskutek tego wpisu nie została przekroczona liczba adwokatów ustalona w planie rozmieszczenia uchwalonym dnia 24 października 1987 r. Dla oceny zasadności zaskarżonej decyzji decydujący w tym zakresie jest stan istniejący w dacie jej wydania. Dokonywanie oceny legalności decyzji administracyjnej przez Naczelny Sąd Administracyjny według /zarówno faktycznego jak i prawnego/ istniejącego w dacie jej wydania jest powszechnie przyjęte w orzecznictwie tego Sądu, gdyż wynika z kasacyjnego charakteru jego orzeczeń. Zasadniczą i w zasadzie jedyną przyczyną odmowy wpisu skarżącego na listę adwokatów Izby K. zarówno według organów samorządu adwokackiego jak i Ministra Sprawiedliwości był zaś limit adwokatów ustalony w planie rozmieszczenia dla tej Izby. Rozstrzygnięcie wszystkich tych organów opierało się więc na prawidłowych przesłankach ustalonych we wspomnianym wyroku Sądu Najwyższego. Nie uwzględniono jednak rzeczywistych danych wynikających z planu rozmieszczenia z dnia 27 października 1987 r. i faktycznej liczby adwokatów funkcjonujących w Izbie K. Z planu tego wynika, że według stanu obowiązującego w dacie wydania zaskarżonej decyzji limit adwokatów ustalony dla Izby K. wynosił 307 osób. Oświadczenie pełnomocnika Ministra Sprawiedliwości złożone na rozprawie sądowej dnia 25 kwietnia 1989 r. oraz pismo procesowe z dnia 22 marca 1989 r., wskazuje, że zawód adwokata w tym czasie wykonywały 304 osoby. Wskutek wpisania skarżącego na listę adwokatów Izby K. limit adwokatów ustalony dla tej Izby w planie rozmieszczenia nie zostałby więc przekroczony.
Ta okoliczność, polegająca na wadliwym ustaleniu stanu faktycznego jest równoznaczna z naruszeniem art. 77 par. 1 Kpa. Naruszenie to w sposób oczywisty miało wpływ na rozstrzygnięcie zawarte w zaskarżonej decyzji. Dlatego na podstawie art. 207 par. 2 pkt 3 Kpa należało uchylić tę decyzję. Przedmiotem rozważań Sądu nie była podnoszona w zaskarżonej decyzji a także w skardze kwestia istnienia lub braku zapotrzebowania ludności Krynicy i jej okolic na pomoc prawną. Dopuszczający przekroczenie planu rozmieszczenia z uwagi na istnienie takiego zapotrzebowania w danej miejscowości przepis par. 6 uchwały z dnia 24 października 1987 r. został bowiem przez Sąd Najwyższy cytowany wyżej wyrokiem z dnia 7 grudnia 1988 r. uchylony.
Nie miało również wpływu na rozstrzygnięcie to, że skarżący domagając się wpisu na listę adwokatów Izby K. jednocześnie żądał wyrażenia zgody na wykonywanie zawodu adwokata indywidualnie. O wyrażenie takiej zgody może bowiem wystąpić tylko adwokat /art. 4 ust. 3 prawa o adwokaturze/. Skarżący musiałby być więc uprzednio wpisany na listę adwokatów. Ponadto par. 5 wspomnianej uchwały Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 24 października 1987 r. wykonywanie zawodu adwokata indywidualnie uznaje za wykonanie planu rozmieszczenia w danej izbie. W tym przypadku także możliwość wykonywania zawodu adwokata uzależniona była, jeśli chodzi o skarżącego, od danych wynikających z planu rozmieszczenia i od wykonania tego planu.