Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Szczepan Prax Sędziowie Sędzia WSA Renata Siudyka Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz (spr.) Protokolant Monika Rał po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 października 2016 r. sprawy ze skargi Prezydenta Miasta R. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odwołania ze stanowiska dyrektora Gimnazjum nr 3 w R. uchyla zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze.
Wojewoda [...] rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...]r. nr [...], na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 446, zwanej dalej w skrócie: u.s.g.), stwierdził nieważność zarządzenia Nr [...] Prezydenta Miasta R. z dnia [...]r. w sprawie odwołania N.M. ze stanowiska dyrektora Gimnazjum Nr [...] im [...] w R. przy ul. [...] w całości, jako sprzecznego z art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.), zwanej dalej również "ustawą". W uzasadnieniu wskazał, że przepis art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy, który został powołany w podstawie prawnej Zarządzenia stanowi, iż organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 7 ustawy, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego - ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Organ nadzoru podniósł, że art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy zezwala na odwołanie z funkcji dyrektora szkoły w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia; obwarowując to zdarzenie przesłanką formalnoprawną w postaci konieczności zasięgnięcia opinii kuratora oświaty, a także przesłanką materialnoprawną określoną jako "przypadek szczególnie uzasadniony". Podkreślił, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego utrwalił się pogląd, iż pojęcie "szczególnie uzasadnionego przypadku" w rozumieniu art. 38 ust. 2 ustawy powinno być rozumiane wąsko i oznacza ono takie sytuacje, w których nie jest możliwe spełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej i zachodzi konieczność natychmiastowego zaniechania jego czynności z uwagi na zagrożenie dla interesu publicznego. Zagrożenie musi przy tym być na tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę. Organ podniósł, że w wyroku z dnia 19 listopada 2010 r. (sygn. akt I OSK 1530/10, publ. www.orzeczenia.nsa.gov.pl) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż "użyte przez ustawodawcę sformułowanie "inne uzasadnione przypadki" choć daje właściwemu organowi pewną swobodę w podejmowaniu decyzji to jednak decyzja ta nie może mieć cech dowolności, co oznacza, że musi być ona wyczerpująco uzasadniona. W uzasadnieniu tym organ obowiązany jest wykazać, mając na uwadze wąską interpretację tego pojęcia, z jakich powodów w taki, a nie inny sposób, skorzystał z uznania administracyjnego i na czym polega w tej konkretnej sprawie "szczególnie uzasadniony przypadek". Nie wszystkie bowiem zastrzeżenia do pracy dyrektora szkoły mogą uzasadniać zastosowanie trybu odwołania ze stanowiska bez wypowiedzenia, przewidzianego w powołanym przepisie, w czasie trwania roku szkolnego. Tryb odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego przewidziany w omawianym przepisie może być uzasadniony albo nagłym zdarzeniem powodującym niemożność pełnienia stanowiska kierowniczego, ewentualnie naruszeniem prawa, które musi być na tyle istotne, że nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, gdyż stanowi zagrożenie dla interesu publicznego (porównaj wyroki NSA I OSK 939/09, I OSK 817/10). "W innym wyroku, z dnia 9 lipca 2010 r. (sygn. akt I OSK 525/10, publ. www.orzeczenia.nsa.gov.pl) NSA zauważył, że zgodnie z wykładnią przyjętą przez orzecznictwo sądowe, "szczególnie uzasadnione przypadki" muszą mieć taką postać, iż uniemożliwiają nauczycielowi dalsze sprawowanie funkcji kierowniczej z przyczyn od niego niezależnych lub leżących po jego stronie, co pozbawia placówkę realnego kierownictwa i uniemożliwia jej efektywne funkcjonowanie, tj. realizację zadań w zakresie nauczania i wychowania. Organ podniósł, że wskazane orzeczenia pokazują dobitnie, iż okoliczności uzasadniające odwołanie dyrektora bez wypowiedzenia w czasie roku szkolnego muszą mieć charakter na tyle poważny, że dalsze pełnienie funkcji przez tę konkretną osobę powoduje istotne zagrożenie dla dalszego funkcjonowania jednostki oświatowej. Następnie wskazał, że zgodnie z uzasadnieniem przedmiotowego Zarządzenia, odwołanie N.M. było spowodowane nieobecnością w pracy w okresie od 17 czerwca 2015r. do 24 czerwca 2015r. i od 29 września 2015r. do 19 stycznia 2016r., w czasie której osoba zastępująca dyrektora odmawiała wykonania niektórych czynności, które w jej ocenie wykraczały poza zakres umocowania (np. odmowa podpisania protokołu kontroli, odmowa uczestniczenia w posiedzeniach Komisji Rewizyjnej Rady Miasta w R. Organ nadzoru podniósł, że w ocenie organu prowadzącego nieobecność dyrektora miała negatywny wpływ na funkcjonowanie Gimnazjum, dezorganizowała pracę (konieczność zastępowania dyrektora, niepełna realizacja programu nauczania). Ponadto wskazano nieprawidłowe zarządzanie środkami finansowymi szkoły, brak systematycznego monitoringu i oceny gospodarki finansowej szkoły, niewłaściwe stosowanie zarządzenia Prezydenta Miasta R. w sprawie zasad używania nieruchomości lub ich części oraz ustalenia stawek czynszu z tytułu najmu nieruchomości lub ich części stanowiących własność Gminy R., pozostających w trwałym zarządzie jednostek oświatowych, brak daty sporządzenia i wpływu do placówki kosztorysu powykonawczego na wykonanie przyłącza sieci komputerowej, niezgodność cenowa wartości oferty z wystawioną fakturą, naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz niewłaściwa współpraca z dyrektorem Szkoły Podstawowej Nr [...], co spowodowało dodatkowe koszty związane ze zniszczeniem mienia.