Sprawa ze skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] w przedmiocie zakładów opieki zdrowotnej
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Walentek Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska (spr.) Sędzia WSA Teresa Kurcyusz-Furmanik Protokolant st. ref. Ewa Pasiek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 stycznia 2010 r. sprawy ze skargi Gminy O. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zakładów opieki zdrowotnej oddala skargę

Uzasadnienie strona 1/4

Uchwałą Nr [...] Rady Gminy O. z dnia [...] zatwierdzony został statut Gminnego Ośrodka Zdrowia w O. W podstawie prawnej tej uchwały powołano art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), art. 39 ust. 2 oraz art. 46 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.). W § 5 statutu wskazano, że obszar działania Gminnego Ośrodka Zdrowia w O. obejmuje teren gminy oraz sąsiednich miejscowości (lit. a), a także inny obszar według zawartych umów (lit. b).

Zaskarżonym rozstrzygnięciem nadzorczym Wojewoda [...], działając na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, stwierdził nieważność części powyższej uchwały w zakresie określonym w § 5 lit. a i b statutu podnosząc, iż jest ona niezgodna z art. 6 w związku z art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Zdaniem organu nadzoru, zgodnie z treścią przepisu art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o samorządzie gminnym, zakres zadań gminy powinien stanowić nieprzekraczalne ramy dla działania utworzonych przez gminę jednostek, dotyczy to również wszystkich spraw publicznych o znaczeniu lokalnym (por. art. 2 ustawy o samorządzie gminnym). W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne innymi podmiotami, w tym również pozarządowymi. Analiza przepisów art. 6 ust. 1 i art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym prowadzi do wniosku, że wykonywanie zadań gminy powinno dotyczyć obszaru tej gminy. Powołując się na wyrok tut. Sądu z dnia 25 maja 2007 r. o sygn. akt II SA/Gl 1029/06 organ nadzoru wywiódł, że skoro jednostka organizacyjna gminy ma służyć wykonywaniu zadań tej gminy, to także obszar jej działania nie może wykraczać poza obszar gminy. Takie rozumowanie nie stoi na przeszkodzie zawieraniu umów z innymi podmiotami w celu realizacji nałożonych na gminę zadań. Jednakże zawarte umowy nie będą miały wpływu na zmianę obszaru działania jednostki organizacyjnej gminy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach pełnomocnik skarżącej zarzucił zaskarżonemu rozstrzygnięciu nadzorczemu naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 5, art. 27 i art. 38 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji RP przez negowanie możliwości korzystania przez obywateli z sąsiednich gmin czy innych miejscowości z równego i swobodnego dostępu do świadczeń zdrowotnych według własnego wyboru, także udzielanych przez Gminny Ośrodka Zdrowia w O., co narusza konstytucyjną zasadę powszechnej dostępności do opieki zdrowotnej.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] podtrzymał swe stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym. Odnosząc się do zarzutów skargi wskazał, że Gminny Ośrodek Zdrowia w O. jest jednostką organizacyjną gminy utworzoną w celu wykonywania zadań gminy (art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o samorządzie gminnym). W świetle tego przepisu zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, należy do zadań własnych gminy, które również obejmują sprawy ochrony zdrowia. Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym gmina w celu wykonywania zadań może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi, przy zastrzeżeniu art. 6 ust. 1 tej ustawy, że do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym. Analiza powołanych przepisów ustawy o samorządzie gminnym prowadzi do wniosku, że wykonywanie zadań gminy powinno dotyczyć wyłącznie obszaru tej gminy. Powyższe uregulowania nie stoją w sprzeczności z uregulowaniami ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Jej art. 5 nie dotyczy obszaru działania zakładu opieki zdrowotnej, ale podmiotów, które mogą korzystać z tego zakładu. Udziela bowiem świadczeń zdrowotnych ogółowi ludności lub określonej grupie ludności. Oznacza to, że zakład działający na obszarze danej gminy może udzielać świadczeń zdrowotnych mieszkańcom innych gmin czy nawet cudzoziemcom, gdyż kwestia udzielania świadczeń zdrowotnych oraz ich finansowania jest uregulowana odrębnie (np. ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - tekst jednolity: Dz. U. z 2008r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm., czy ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach - Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694). Zatem art. 5 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej nie dotyczy obszaru działania zakładu opieki zdrowotnej a podmiotów, które mogą korzystać z tego zakładu. Jeśliby się zgodzić z argumentacją strony przeciwnej, że zoz-y przyjmując pacjentów z terenów innych niż np. własne województwo rozszerzają de facto obszar swojej działalności na te tereny, to należałoby przyjąć, że przyjmując pacjentów będących obywatelami innych państw należałoby rozszerzyć obszar działania zoz-u na teren również tego państwa, co jest oczywiście niewłaściwe. Art. 27 omawianej ustawy o zakładach opieki zdrowotnej określa natomiast zakres świadczeń udzielanych między innymi przez przychodnie oraz, co należy rozumieć pod pojęciem świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej (ust. 2). Przepis ten stanowi dalej, iż wskazane placówki (przychodnia, ośrodek zdrowia, poradnia i ambulatorium) udzielają świadczeń zdrowotnych w warunkach ambulatoryjnych lub domowych (w tym wypadku: w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby potrzebującej tych świadczeń), (por. Rek T. Komentarz ABC 2007, Komentarz do art. 27 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U.91.91.408), [w:] Dercz M., Rek T., Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej. Komentarz.). Zatem w żaden sposób nie odnosi się do obszaru działania zoz-u, a jedynie do zakresu, udzielania świadczeń, czego w rozstrzygnięciu nadzorczym organ nadzoru nie kwestionuje. Obszar działania publicznego zakładu opieki zdrowotnej w odniesieniu do szpitali tworzy obwód szpitalny, a dla pozostałych zakładów - obwód lub rejon. Ustawodawca nie definiuje pojęcia obwód ani rejon (por. art. 38 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej). Wywieść należy z powyższego, że obszarem działania publicznego zakładu opieki zdrowotnej będącego jednostką organizacyjną gminy jest jedynie rejon tej gminy, czyli obszar gminy. Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia art. 68 Konstytucji RP, organ nadzoru w rozstrzygnięciu nadzorczym w żaden sposób nie kwestionował prawa do korzystania z usług Ośrodka Zdrowia w O. zarówno przez mieszkańców gminy O., jak i mieszkańców innych miejscowości. Obszar działania Gminnego Ośrodka Zdrowia nie ma bezpośredniego związku z możliwością przyjmowania pacjentów, gdyż tę kwestię regulują inne przepisy powszechnie obowiązującego prawa. Organ nadzoru zauważył niekonsekwencję skarżącej Gminy O., która formułując powyższy zarzut wskazuje na przepisy o powszechnym dostępie ludności do usług medycznych i powiązuje ten fakt z obszarem działania ośrodka zdrowia, a jednocześnie ogranicza obszar działania ośrodka zdrowia do własnej gminy i kilku gmin sąsiednich. Takie rozwiązanie oznacza, że gmina hipotetycznie mogłaby pozbawić dostępu do tej palcówki mieszkańców innych gmin czy też np. cudzoziemców, co jest sprzeczne z regulacjami zawartymi w innych przepisach powszechnie obowiązującego prawa.

Strona 1/4