Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Stankowski (spr.) Sędziowie WSA Izabela Bąk-Marciniak WSA Anna Jarosz Protokolant st. sekr. sąd. Joanna Andrzejak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 04 listopada 2010 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w G. na uchwałę Rady Gminy G. z dnia [...] 2004 r. nr [...] w przedmiocie opłaty za świadczenia przedszkoli prowadzonych przez gminę 1. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały 2. określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu
Rada Gminy w G. 01.12.2004 r. na podstawie art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 07.09.1991r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) podjęła uchwałę Nr XXI/151/2004 w sprawie opłat za świadczenia przedszkoli prowadzonych przez Gminę G..
Pismem z dnia 12.04.2010 r. Prokurator Rejonowy w G., zaskarżył powyższą uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu.
Uchwała w sprawie ustalenia wysokości opłat za świadczenia przedszkoli powadzonych przez Gminę G. zaskarżona została w części obejmującej § 1 pkt 2 i § 2. Wskazując na zasadność stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały Prokurator Rejonowy w G. zarzucił jej rażące naruszenie prawa, tj. art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 07.09.1991 r. o systemie oświaty poprzez ustalenie w § 1 pkt 2, opłaty dodatkowej stanowiącej częściowy udział rodziców i opiekunów w kosztach prowadzenia nauczania i wychowania przedszkolnego w wysokości: 33zł miesięcznie na pierwsze dziecko z rodziny, 21 zł miesięcznie na drugie dziecko z danej rodziny i 10 zł miesięcznie na trzecie dziecko z danej rodziny. Składający skargę Prokurator podkreślił, że wskazana w § 1 opłata jest obowiązkowa, pomimo, że brak po stronie Rady Gminy kompetencji do ustalania opłat o charakterze stałym za korzystanie z przedszkola, nakładanych na rodziców bądź opiekunów dzieci korzystających z przedszkoli publicznych niezależnie od czasu korzystania i charakteru dodatkowych świadczeń opiekuńczo - wychowawczych oferowanych przez dane przedszkole, a także rozmiaru korzystania z tych świadczeń przez poszczególne dzieci. W dalszej kolejności wskazano na rażące naruszenie prawa - art. 4 ust. 1 i art. 13 ust 2 ustawy z dnia 20.07.2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 449) poprzez ustalenie w jej § 4, iż wchodzi ona w życie z dniem 01.01.2005 r. pomimo obowiązku opublikowania uchwały w sposób przewidziany dla aktów prawa miejscowego.
W uzasadnieniu skargi wskazano, że analiza zaskarżonej uchwały pozwala na stwierdzenie, iż § 1 pkt 2 uchwały rażąco narusza art. 14 ust. 5 ustawy o systemie oświaty. Jak zauważono, bowiem zgodnie z art. 5 ust. 5 tej ustawy, zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli należy do zadań własnych gmin. Stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy o systemie oświaty, przedszkolem publicznym jest przedszkole, które prowadzi bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie co najmniej podstaw programowych wychowania przedszkolnego, stąd opłaty mogą być ustalane i pobierane za świadczenia, które nie mieszczą się w podstawach wychowawczych. W skardze podniesiono, że zgodnie z zasadą ekwiwalentności świadczeń, opłatę wnosi się za konkretne świadczenia, przekraczające podstawę programową. Zatem - jak zauważono - rodzice bądź opiekunowie prawni mogą być obowiązani do poniesienia opłaty w takiej części, w jakiej odpowiada to zakresowi świadczeń z jakich skorzystało dziecko (rodzaj świadczenia, ilość - np. według stawki godzinowej). Opłatę za świadczenie przedszkoli publicznych wnosi się, bowiem za konkretne świadczenia, przekraczające podstawy programowe. W ustawie o systemie oświaty nie przewidziano natomiast pojęcia "opłaty stałej" lub "opłaty dodatkowej". Uprawnienia rady gminy obejmują, bowiem jedynie ustalanie opłat za świadczenia prowadzonych przez gminę przedszkoli publicznych, przekraczające podstawę programową. Tymczasem, jak wskazał Prokurator, Rada Gminy G. w § 1 pkt 2 zaskarżonej uchwały wprowadziła opłatę dodatkową stanowiącą częściowy udział rodziców i opiekunów w kosztach nauczania i wychowania przedszkolnego, niezależnie czy są to świadczenia mieszczące się w podstawie programowej, czy też wykraczające poza tę podstawę. Opłata ta, jak zauważono w skardze, nie została uzależniona od zakresu świadczeń przedszkola, z jakich korzysta konkretne dziecko. Nie jest też ona uzależniona od takich czynników jak czas spędzony przez dziecko w przedszkolu, albowiem nie ulega obniżeniu z powodu chociażby nieobecności dziecka w przedszkolu. Prokurator stanął na stanowisku, że określone w uchwale ujecie opłaty powoduje objęcie obowiązkiem opłaty świadczeń bezpłatnych, których zakres został wyznaczony przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26.02.2002 roku w sprawach podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Obowiązek organizowania w tym zakresie bezpłatnego nauczania i wychowania oznacza, że gmina nie może pobierać od rodziców opłat za zajęcia, które mieszczą się w ramach wyznaczonych w załączniku nr 1 wspomnianego rozporządzenia. Opłacie podlegają, bowiem jedynie świadczenia nie wymienione w załączniku np. za wyżywienie czy też naukę języków obcych. Ponadto, jak wskazano w skardze, wprowadzenie przez Radę Gminy G. opłaty dodatkowej wskazanej w § 1 pkt 2 prowadzi do przyjęcia jednej, sztywnej stawki, która w istocie nakłada na rodziców obowiązek jej ponoszenia w każdym przypadku korzystania przez dziecko z wychowania przedszkolnego, niezależnie od tego czy przedszkole oferuje jakiekolwiek inne świadczenia. W świetle powyższego, w ocenie Prokuratora, doszło do poważnego naruszenia art. 14 ust.5 ustawy oświatowej.