Interes prawny jest pojęciem materialnoprawnym i musi znajdować swoje ustawowe źródło, albo w przepisach, na podstawie których została wydana mająca podlegać stwierdzeniu nieważności decyzja, albo w innych obowiązujących powszechnie przepisach.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Leszek Włoskiewicz ( spr. ), Sędziowie NSA Małgorzata Borowiec, Jan Paweł Tarno, Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 10 sierpnia 2005 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Józefa B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 lipca 2004 r. sygn. akt I SA 2934/02 w sprawie ze skargi Józefa B. na decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia 31 października 2002 r. (...) w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji 1. oddala skargę kasacyjną 2. przyznaje na rzecz adwokata Rafała M. kwotę 120 zł /sto dwadzieścia zł/ tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej ponoszonych przez Skarb Państwa /kasa Naczelnego Sądu Administracyjnego/.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 1 lipca 2004 r. I SA 2934/02 oddalił skargę Józefa B. na decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia 31 października 2002 r. (...) utrzymującą w mocy decyzję Wojewody (...) odmawiającą wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji Naczelnika Gminy w Z. z dnia 16 grudnia 1984 r. (...), zezwalającej Społecznemu Komitetowi Gazyfikacji wsi O. na założenie i przeprowadzenie sieci gazyfikacyjnej przez nieruchomości położone we wsiach B., M. i O., zgodnie z planem realizacyjnym sieci gazyfikacyjnej zatwierdzonym decyzją Wojewódzkiej Dyrekcji Rozbudowy Miast i Osiedli Wiejskich w K. - Biuro Planowania Przestrzennego i Nadzoru Budowlanego z dnia 19 stycznia 1981 r. (...).
Sąd podzielił stanowisko obydwu organów, że- w świetle art. 157 par. 2 Kpa w związku z art. 28 Kpa - skarżący nie jest legitymowany do żądania wszczęcia postępowania nadzorczego, gdyż mająca podlegać stwierdzeniu nieważności decyzja nie dotyczyła nieruchomości skarżącego, która nie była objęta planem realizacyjnym, gazociąg zaś przeprowadzono przez nią dopiero w trakcie wykonywania inwestycji w 1988 r. w wyniku uzgodnień faktycznych.
W skardze kasacyjnej - sporządzonej i wniesionej przez adwokata z urzędu - Józef B. zarzucił wyrokowi "naruszenie art. 28 Kpa przez uznanie, że skarżącemu nie przysługuje status strony w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji, jeżeli jego praw i obowiązków nie dotyczyła kwestionowana decyzja".
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że wprawdzie, według planu realizacyjnego, sieć gazociągowa nie miała przebiegać przez działkę skarżącego, lecz w każdym razie przy jej granicy, i inwestycja mogła ingerować w sferę własności skarżącego; ponadto ocena interesu prawnego w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej zależy nie tylko od posiadania statusu strony w postępowaniu zakończonym kwestionowaną decyzją, lecz przede wszystkim od oceny skutków prawnych samego stwierdzenia nieważności dla żądającej wszczęcia postępowania nadzorczego osoby, która właśnie ze względu na te skutki - może mieć interes prawny i dlatego występować jako strona, gdyż postępowanie w sprawie nieważności jest postępowaniem w nowej sprawie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionej podstawy.
W skardze kasacyjnej zarzuca się naruszenie art. 28 Kpa, który nie znajdował zastosowania w postępowaniu sądowym regulowanym przecież ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./, i przepisy tej ustawy należało powołać oraz wykazać, że sąd nie powinien był podzielić stanowiska organów nadzoru dotyczącego legitymacji skarżącego do żądania wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji zezwalającej na założenie i przeprowadzenie sieci gazyfikacyjnej.
Ponadto nietrafne jest prezentowane w skardze kasacyjnej przekonanie, że interesu prawnego - w rozumieniu art. 28 Kpa - można dowodzić już tylko ze względy na domniemane skutki, jakie stwierdzenie nieważności wywołać ma dla podmiotu żądającego wszczęcia postępowania nadzorczego.
Interes prawny bowiem jest pojęciem materialnoprawnym i musi znajdować swoje ustawowe źródło, albo w przepisach, na podstawie których została wydana mająca podlegać stwierdzeniu nieważności decyzja, albo w innych obowiązujących powszechnie przepisach, podczas gdy w tej sprawie chodzi o decyzję nie dotyczącą, ani skarżącego osobiście, ani nieruchomości będącej jego własnością.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji na mocy art. 184 i art. 250 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.