Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sławomir Fularski (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Leszek Kobylski, Sędzia WSA Justyna Mazur, Protokolant referent - stażysta Aleksandra Żurek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 marca 2020 r. w Radomiu sprawy ze skargi Prokuratora Okręgowego w [...] na uchwałę Rady Miejskiej w [...] z dnia [...]marca 2019 r. nr [...] w przedmiocie poboru podatków i opłat w drodze inkasa stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości.
Rada Miejska w I., działając na podstawie art.18 ust. 2 pkt 8 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2019 r., poz. 506; dalej: "u.s.g."), art. 6 ust. 12 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2018 r., poz.1445 ze zm.; dalej także: "u.p.o.l."), art.6b ustawy z dnia 15 listopada 1984 r.
o podatku rolnym (Dz. U. z 2017 r., poz. 1892; dalej także: "u.p.r."), oraz art. 6 ust. 8 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. z 2017 r., poz. 1821 ze zm.; dalej także: "u.p.l.") w związku z art. 9, art. 28 § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 ze zm.; dalej: "O.p."), podjęła [...] marca 2019 r. uchwałę nr [...]w sprawie poboru podatków i opłat w drodze inkasa.
Pismem z [...] października 2019 r. Prokurator Okręgowy w R. (dalej: "Prokurator" lub "Skarżący") wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na powołaną wyżej uchwałę nr [...].
Występując o stwierdzenie jej nieważności w całości, postawił zarzuty istotnego naruszenia art. 7 i art. 94 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483; dalej: "Konstytucja RP") oraz przepisów art. 6 ust. 12 u.p.o.l., art. 6b u.p.r., art. 6 ust. 8 u.p.l. poprzez wyznaczenie w § 1 ust. 2 uchwały inkasentami wymienionych podatków (od nieruchomości, rolnego i leśnego ) w sposób abstrakcyjny sołtysów bez imiennego wskazania osób uprawnionych do poboru podatku i terytorialnego zakresu ich działania, podczas gdy z treści upoważnienia ustawowego wynika obowiązek rady gminy zindywidualizowania w zaskarżonej uchwale w sposób imienny wyznaczonych inkasentów oraz wskazania terytorialnego zakresu ich działania.
W uzasadnieniu skargi Prokurator wskazał, że z zaskarżonej uchwały w § 1 ust. 1 wynika, że zarządza się pobór w drodze inkasa podatków od nieruchomości, rolnego, leśnego od osób fizycznych. W § 1 ust. 2 uchwała stanowi, że inkasentami wymienionych podatków ustala się sołtysów poszczególnych wsi na terenie gminy. Podniósł, że uchwała stanowi akt prawa miejscowego. Ma bowiem charakter normatywny, generalny i abstrakcyjny. Jej adresatem są wszyscy podatnicy pobieranego na terenie objętym władztwem gminy w drodze inkasa podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości od osób fizycznych.
Prokurator wskazał, że zaskarżona uchwała została podjęta z istotnym naruszeniem prawa. Zarówno tytuł zaskarżonego aktu prawnego, jak i brzmienie § 1 ust. 2 uchwały pozostaje w sprzeczności z rzeczywistą treścią uchwały, gdyż uchwała w istocie reguluje jedynie pobór w drodze inkasa podatków (od nieruchomości, rolnego i leśnego), a nie opłat. Przywołane w uchwale ustawy określają kompetencje rady gminy, posługując się zamiennie pojęciami "wyznaczyć" i "określać" inkasentów, co wskazuje na obowiązek podania danych podmiotu mającego wykonywać obowiązki inkasenta, tj. zindywidualizowania inkasenta. Powinność tego rodzaju ma istotne znaczenie z punktu widzenia prawa i obowiązków zarówno podatnika, jak i inkasenta, a także obowiązków ciążących na organie podatkowym. Terminy "wyznaczać inkasentów" i "określać inkasentów" obligują radę gminy do zindywidualizowania inkasentów w uchwale w uchwale, aby nie budziło wątpliwości, na kogo ten obowiązek został nałożony, a także, aby podatnik wiedział, kto jest uprawniony do pobrania od niego podatku. Równie istotną kwestią jest wyraźne wskazanie w uchwale obszaru działania inkasenta, aby nie było wątpliwości, że inkasent dla obszaru jego sołectwa nie ma prawa poboru podatków na terenie innego sołectwa. Powierzenie oznaczonej osobie wykonywania zadań inkasenta musi zostać poprzedzone zgodą danego podmiotu na przyjęcie łączących się z tym obowiązków. Jest rzeczą oczywistą, że musi ona zostać wyrażona przed określeniem (wyznaczeniem) inkasenta, a nie dopiero na etapie zawarcia ze wskazaną osobą stosownej umowy. Źródłem nawiązywanego stosunku prawnego jest w tym wypadku uchwała organu stanowiącego gminy, a nie będąca jej następstwem, mająca czysto "techniczny" charakter umowa z określoną (wyznaczoną) na inkasenta osobą. Zatem określenie, czy też wyznaczenie inkasenta może dotyczyć jedynie wskazanej w sposób konkretny osoby. W razie zmiany na stanowisku sołtysa, obowiązki inkasenta przechodziłyby automatycznie na osobę przejmującą jego funkcje, co niewątpliwie naruszałoby zasadę uprzedniego uzyskania jej zgody (wyrok NSA z 11 stycznia 2008 r., sygn. II FSK 1526/06).