Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Joanna Kabat-Rembelska po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia "B." Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O. z dnia 15 maja 2009 r., sygn. akt I SA/OI 219/09 w zakresie zasądzenia zwrotu kosztów postępowania sądowego na decyzje Dyrektora Izby Celnej w O. z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] w przedmiocie uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe oraz określenia kwoty podatku od towarów i usług postanawia: 1. uchylić zaskarżone postanowienie o kosztach postępowania sądowego zawarte w pkt. II postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O. z dnia 15 maja 2009 r., sygn. akt I SA/OI 219/09, 2. zasądzić od Dyrektora Izby Celnej w O. na rzecz "B." Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwotę 50.702 (pięćdziesiąt tysięcy siedemset dwa) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, 3. zasądzić od Dyrektora Izby Celnej w O. na rzecz "B." Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwotę 220 (dwieście dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w O. postanowieniem z dnia 15 maja 2009 r., sygn. akt I SA/OI 219/09, umorzył postępowanie w sprawie ze skarg "B. P." Sp. z o.o. w P. na następujące decyzje Dyrektora Izby Celnej w O.: z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...], z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...], z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...], z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...], z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] i z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...], uznające zgłoszenia celne za nieprawidłowe, określające dług celny oraz kwotę podatku od towarów i usług. Ponadto WSA zasądził od Dyrektora Izby Celnej w O. na rzecz skarżącej kwotę 12.542 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że Dyrektor Izby Celnej w O., na podstawie art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: p.p.s.a.), uwzględnił skargi w całości poprzez uchylenie zaskarżonych decyzji i umorzenie postępowań celno - podatkowych w wymienionych sprawach. W tym stanie rzeczy WSA, na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a., umorzył postępowanie sądowoadministracyjne z uwagi na jego bezprzedmiotowość.
Wojewódzki Sąd Administracyjny uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania podniósł, że do kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw należą: uiszczony wpis sądowy, opłata skarbowa od przedłożonych pełnomocnictw procesowych i wynagrodzenie radcy prawnego. Sąd ustalił wynagrodzenie radcy prawnego w każdej ze spraw w wysokości 240 zł, zgodnie z § 14 ust. 2 pkt 1 lit c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349, ze zm., dalej: rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości). Sąd I instancji zauważył, że nakład pracy pełnomocnika, który został ustanowiony po wniesieniu skarg, ograniczył się do złożenia wniosków: o zawieszenie postępowania sądowoadministracyjnego i o jego podjęcie. W związku z tym, zdaniem WSA, wynagrodzenie radcy prawnego w poszczególnych sprawach może być przyznane tylko według stawek określonych w § 14 ust. 2 pkt 1 lit c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, tj. "w innej sprawie", a nie według stawek przewidzianych dla spraw, których przedmiotem zaskarżenia jest akt obejmujący należność pieniężną. Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił, że zasądzenie tytułem wynagrodzenia radcy prawnego kwoty 39.600 zł, tj. przy zastosowaniu § 14 ust. 2 pkt 1 lit. a) w związku z § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, byłoby rażąco niewspółmierne do nakładu pracy, charakteru spraw i wkładu pełnomocnika w przyczynienie się do ich wyjaśnienia i rozstrzygnięcia (§ 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości). Sąd zauważył, że co prawda miarkowanie kosztów postępowania jest dopuszczalne tylko w postępowaniu kasacyjnym, to jednak możliwe jest, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, zastosowanie zasady słuszności, którą można wywieść wprost z art. 2 Konstytucji RP. W ocenie WSA za zastosowaniem w rozpoznawanej sprawie wspomnianej zasady przemawiały następujące okoliczności. Skarżąca, w okresie od 27 lipca do 17 grudnia 2007 r., wniosła 157 skarg na decyzje, wydane w zbliżonym stanie faktycznym i prawnym. Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 19 grudnia 2007 r. uwzględnił skargę w pierwszej z tych spraw. Pełnomocnik spółki - radca prawny zgłosił swój udział w postępowaniu po wydaniu wspomnianego, korzystnego dla skarżącej rozstrzygnięcia. W związku z wniesieniem przez Dyrektora Izby Celnej w O. skargi kasacyjnej od wyroku z dnia 19 grudnia 2007 r., postępowanie sądowoadministracyjne zostało zawieszone na zgodny wniosek stron. Sąd I instancji zaakcentował, że w toku postępowania pełnomocnik skarżącej złożył dwa pisma. W pierwszym z nich wyraził zgodę na zawieszenie postępowania, w drugim zawarł wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania, po wydaniu przez Naczelny Sąd Administracyjny wyroku z dnia 24 października 2008 r. oddalającego skargę kasacyjną Dyrektora Izby Celnej w O. Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił, że w 156 sprawach skarżącej przyznano prawo pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych (częściowego lub całkowitego) ze względu na jej sytuację finansową i konieczność uiszczenia wpisów w wielu sprawach. W tej sytuacji obciążenie organu kosztami postępowania, które w ocenie Sądu w okolicznościach sprawy nie były niezbędne do poniesienia w kwotach, jakie wynikają z norm przepisanych, byłoby oczywiście nieuzasadnione.