Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rudnicka Sędziowie: Sędzia NSA Monika Nowicka Sędzia del. NSA Jerzy Krupiński (spr.) po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Prezydenta Miasta [...] o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Prezydentem Miasta [...] a Starostą [...] w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania sprawy dot. ponoszenie kosztów pobytu dziecka B. K. w rodzinie zastępczej postanawia wskazać Prezydenta Miasta [...] jako organ właściwy w sprawie.
Prezydent Miasta [...] wnioskiem z dnia [...] listopada 2017 r. wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu o właściwość, zaistniałego pomiędzy tym organem a Starostą [...] w przedmiocie ponoszenia kosztów pobytu dziecka B. K. w rodzinie zastępczej.
W uzasadnieniu wniosku organ wyjaśnił, że na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w [...] z dnia [...] marca 2017 r. małoletni B. K. został umieszczony w rodzinie zastępczej - u jego siostry A. K., zamieszkującej na terenie [...]. Z uwagi na to, że w okresie bezpośrednio poprzedzającym umieszczenie w rodzinie zastępczej nie pozostawał pod władzą rodzicielską (rodzice nie żyli), to zgodnie z art. 191 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697 ze zm.), dalej: "ustawa", właściwy do ponoszenia przedmiotowych kosztów jest powiat właściwy ze względu na ostatnie miejsce zameldowania dziecka. W przypadku B. K. miejscem tym była miejscowość [...] w Powiecie [...]. Ponieważ pismem z dnia [...] września 2017 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w [...] uznało się niewłaściwym w sprawie zaszła konieczność wystąpienia o rozstrzygnięcie sporu.
Starosta [...] wniósł o ustalenie, że organem właściwym w sprawie jest Miasto [...], gdyż po śmierci matki małoletni uprawniony przebywał pod opieką swojej siostry A. K., zamieszkującej w [...] przy ul. [...], co przesądza o jego miejscu pobytu i zamieszkiwania w okresie przed umieszczeniem go w rodzinie zastępczej.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Stosownie do art. 15 § 1 pkt 4 w związku z art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (obecnie: Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.), dalej: "P.p.s.a.", Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej. Przez spór o właściwość, o którym mowa w art. 4 P.p.s.a., należy rozumieć sytuację, w której przynajmniej dwa organy administracji publicznej, jednocześnie uważają się za właściwe do załatwienia konkretnej sprawy (spór pozytywny) lub też żaden z nich nie uważa się za właściwy do jej załatwienia (spór negatywny). Spór między organami jednostek samorządu terytorialnego, niemającymi wspólnego dla nich organu wyższego stopnia, jest sporem o właściwość rozstrzyganym przez sąd administracyjny (art. 22 § 1 pkt 1 K.p.a.). Rozstrzyganie sporów o właściwość objęte jest właściwością Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 15 § 1 pkt 4 P.p.s.a.).
W rozpoznawanej sprawie pomiędzy organami zawisł spór o właściwość negatywny - żaden z nich nie uznawał się właściwym do ponoszenia wydatków na umieszczone w rodzinie zastępczej dziecko. Organy te nie miały też wspólnego organu wyższego stopnia.
Powoduje to konieczność orzekania przez Naczelny Sąd Administracyjny.
Zgodnie z art. 191 ust. 16 ustawy, dodanym przez ustawę z dnia 25 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1188), w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość powiatów oraz gmin obowiązanych do ponoszenia wydatków, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego. Kodeks postępowania administracyjnego przyjmuje w zakresie właściwości do rozstrzygania sporów pomiędzy organami samorządu terytorialnego, zasadę przyznającą właściwość organowi wyższego stopnia (art. 22 § 1 pkt 1), od której w razie gdy brak wspólnego organu wyższego stopnia wprowadza wyjątek przyznając właściwość sądowi administracyjnemu. Przepis art. 191 ust. 16 ustawy w tym przedmiocie nie reguluje podstaw ustalenia organu właściwego, a jedynie wskazuje tryb rozstrzygnięcia, na której jednostce samorządu terytorialnego ciąży obowiązek ponoszenia wydatków na opiekę i wychowanie dziecka.