Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Maciej Dybowski sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) sędzia del. NSA Zygmunt Zgierski Protokolant asystent sędziego Anna Dziosa-Płudowska po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Prezydenta Miasta Siemianowice Śląskie o rozstrzygniecie sporu o właściwość pomiędzy Prezydentem Miasta Siemianowice Śląskie a Burmistrzem Miasta Morąg w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku E. W. o przyznanie pomocy finansowej na zakup odzieży zimowej postanawia: wskazać Burmistrza Miasta Morąg jako organ właściwy w sprawie
Prezydent Miasta Siemianowice Śląskie wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy nim, a Burmistrzem Miasta Morąg w przedmiocie przyznania E. W. pomocy finansowej na zakup odzieży zimowej i obuwia zimowego. W uzasadnieniu wniosku podał, iż pismem z dnia 30 września 2013 r. E. W. zwróciła się do Ośrodka Pomocy Społecznej w Morągu o przyznanie jej powyższego świadczenia. Ten przekazał pismo do Ośrodka Pomocy Społecznej w Siemianowicach Śląskich, według miejsca jej zameldowania. Tymczasem wnioskodawczyni w sierpniu 2013 r. opuściła Siemianowice udając się wraz z konkubentem do jego rodziców do miejscowości G., na terenie Gminy Morąg, gdzie miała zamiar stale zamieszkiwać. Tam jednak została pobita przez konkubenta i umieszczona w Punkcie Interwencji Kryzysowej w Szymonowie, Gm. Małdyty. Podanie złożone w tym czasie jednak było kilkakrotnie przesyłane pomiędzy będącymi w sporze organami. Zdaniem Prezydenta Siemianowic wnioskodawczyni wiąże swoją przyszłość z terenem Morąga, a skoro nie jest bezdomną, Burmistrz tej Gminy winien załatwić jej sprawę, a to stosownie do brzmienia art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1362 ze zm.) oraz art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zm.).
Odpowiadając na wniosek Burmistrz Morąga postulował wskazanie Prezydenta Siemianowic Śląskich jako organu właściwego w tej sprawie. W uzasadnieniu podał, iż E. W. korzystała z pomocy tego organu do czasu opuszczenia Siemianowic w sierpniu 2013 r., kiedy wyjechała do G. na terenie Gminy Morąg. Pobyt tamże jednak (u rodziców konkubenta) miał charakter przejściowy. W ocenie tego organu nie ma ona sprecyzowanych planów co do miejsca zamieszkania. Obecnie deklaruje chęć powrotu do rodziców do Siemianowic. Dlatego jej żądanie winno być rozpatrzone przez organ składający wniosek.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Zgodnie z regulacją zawartą w przepisie art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej P.p.s.a., sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek, a organami administracji rządowej. Wedle brzmienia art. 15 § 1 pkt 4 tej ustawy właściwy w tych sprawach jest Naczelny Sąd Administracyjny. W niniejszej sprawie do rozstrzygnięcia przedstawiono spór negatywny, gdyż żaden ze wskazanych wyżej organów nie uważa się za właściwy w sprawie. Również przepis art. 22 § 1 pkt 1 K.p.a. przekazuje tego rodzaju sprawy sądom administracyjnym, gdyż obie gminy nie mają wspólnego organu powołanego do jego rozstrzygnięcia.
Przystępując do rozpoznania tego sporu podać należy, iż stosownie do treści art. 48 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, będące przedmiotem żądania w sprawie świadczenie należy do zakresu pomocy społecznej. Właściwość miejscową gminy zobowiązanej do jego rozpatrzenia, zgodnie z treścią art. 101 ust. 1 powołanej ustawy, ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie, bo tylko w przypadku osoby bezdomnej właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały (art. 101 ust. 2). Ustawa o pomocy społecznej nie definiuje pojęcia "miejsce zamieszkania". Dlatego też, wychodząc z zasady jednolitości systemu prawa, uwzględnić należy regulację zawartą w przepisach kodeksu cywilnego. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej, zgodnie z brzmieniem art. 25 kodeksu cywilnego, jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Tym samym o miejscu zamieszkania w świetle omawianego przepisu decydują dwa czynniki: zewnętrzny (fakt przebywania) i wewnętrzny (zamiar stałego pobytu). Z unormowania tego wynika, że do przyjęcia zamieszkiwania danej osoby w określonej miejscowości konieczne jest ustalenie występowania dwóch przesłanek, a mianowicie przebywania i zamiaru stałego pobytu w określonej miejscowości, przy czym przesłanki te muszą wystąpić kumulatywnie. O ile ustalenie pierwszej przesłanki nie nastręcza zwykle trudności (jak i w niniejszej sprawie), o tyle mogą one wystąpić przy ustalaniu zamiaru stałego pobytu. W tej materii mogą decydować różnorakie okoliczności. Przyjmuje się, że o zamiarze stałego pobytu można mówić wówczas, gdy występują okoliczności pozwalające przeciętnemu obserwatorowi na wyciągnięcie wniosku, że określona miejscowość jest głównym ośrodkiem działalności danej dorosłej osoby fizycznej (p. przykładowo postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia: 10 lutego 2009 r., sygn. akt I OW 164/08, 27 czerwca 2013 r., sygn. akt I OW 41/13, publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych). W orzecznictwie podkreśla się, że miejscem stałego pobytu osoby fizycznej mającej zdolność do czynności prawnych jest miejsce, w którym koncentrują się czynności życiowe danej osoby, i to bez względu na adres jej zameldowania (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 września 2009 r., sygn. akt I OW 85/09, publ. jw.).