Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Mirosław Wincenciak po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia K.B. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 września 2019 r., sygn. akt II SA/Wa 4/19 o odrzuceniu skargi kasacyjnej K.B. w sprawie ze skargi K.B. na decyzję Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego z dnia [...] października 2018 r., nr [...] w przedmiocie odmowy zmiany rozkazu personalnego postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Wyrokiem z 4 czerwca 2019 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, dalej również jako "WSA", po rozpoznaniu skargi K.B. na decyzję Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego z [...] października 2018 r., w przedmiocie odmowy zmiany rozkazu personalnego, oddalił skargę kasacyjną.
Od powyższego wyroku skarżący wniósł skargę kasacyjną.
Zarządzeniem z 21 sierpnia 2019 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej, w terminie 7 dni pod rygorem jej odrzucenia, poprzez złożenie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie lub oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy wraz z odpisem tego wniosku lub oświadczenia celem doręczenia go organowi.
W wyznaczonym terminie pełnomocnik skarżącego przesłał do akt sprawy pismo, w którym zawnioskował o rozpoznanie sprawy na rozprawie.
Postanowieniem z 16 września 2019 r. WSA odrzucił skargę kasacyjną K.B. na podstawie art. 178 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj.: Dz.U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.), dalej jako "p.p.s.a.". Sąd pierwszej instancji wskazał, że w wyznaczonym terminie pełnomocnik skarżącego nie złożył do akt sprawy odpisu pisma, zawierającego wniosek o rozpoznanie skargi na rozprawie, a więc nie uzupełnił należycie braków formalnych skargi kasacyjnej. W związku z powyższym w ocenie WSA zachodziła podstawa do odrzucenia skargi.
Na powyższe postanowienie skarżący wywiódł zażalenie. Sądowi pierwszej instancji zarzucił naruszenie: 1) art. 178 § 2 w zw. z art. 176 p.p.s.a. przez ich niewłaściwe zastosowanie będące konsekwencją błędnego przyjęcia, że "nie uzupełniła braku formalnego skargi kasacyjnej przez niedołączenie odpisu pisma"; 2) art. 47 § 1 w związku z art. 49 § 1 p.p.s.a. przez ich niezastosowanie skutkujące brakiem wezwania skarżącego do usunięcia braku formalnego poprzez złożenie odpisu tego pisma; 3) naruszenie art. 45, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji RP przez pozbawienie strony możliwości merytorycznego rozpoznania sprawy przez sąd, w sytuacji gdy brak odpisu pisma nie stanowił istotnego braku formalnego skargi uniemożliwiającego nadanie jej biegu.
W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy WSA do dalszego prowadzenia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Konieczność złożenia odpisu pisma, w którym skarżący kasacyjnie zawiera wniosek o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo oświadczenie o zrzeczeniu się rozprawy budzi rozbieżności w orzecznictwie. Z jednej strony wskazuje się na słuszny skądinąd rygoryzm procesowy wynikający z konieczności spełnienia licznych warunków formalnych skargi kasacyjnej (art. 176 p.p.s.a.) oraz z faktu, że musi być ona sporządzona przez profesjonalnego pełnomocnika (art. 175 § 1 p.p.s.a.). Wskazuje się również, że w przypadku tym znajduje zastosowanie art. 47 § 1 w zw. z art. 49 § 1 i art. 57 § 1 p.p.s.a. Argumentację tę ma wzmacniać: uchwała NSA z 18 grudnia 2013 r. I OPS 13/13, ONSAiWSA 2014/3/39, a także postanowienia NSA z 11 lipca 2017 r., I OZ 1110/17 oraz 20 marca 2019 r., II OZ 202/19. Nie brak jednak poglądów przeciwnych podkreślających, że omawiany brak nie stoi na przeszkodzie, by nadać skardze kasacyjnej prawidłowy bieg. Pozostali uczestnicy postępowania mogą wypowiedzieć się w przedmiocie trybu procedowania skargi kasacyjnej w odpowiedzi na skargę kasacyjną, poza tym ich wola nie wpłynie na rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie, jeśli wniósł o to skarżący kasacyjnie (taka sytuacja występuje w niniejszej sprawie). Pogląd ten nie pozostaje w sprzeczności do uchwały I OPS 13/13, gdyż brak odpisu przedmiotowego pisma, inaczej niż w przypadku braku odpisu skargi, z którą organ się nie zapoznał (przypadek objęty uchwałą), nie miał jakiegokolwiek wpływu na sytuację procesową pozostałych uczestników postępowania. W tej sytuacji stanowisko wyrażone w uchwale, ani wprost, ani pośrednio, nie mogło mieć zastosowania do rozpatrywanego w niniejszej sprawie przypadku. Odrzucenie skargi kasacyjnej byłoby zatem przejawem nadmiernego formalizmu (zob. postanowienia NSA z 14 października 2016 r. I FZ 314/16 oraz 23 marca 2017 r. I FZ 42/17).