Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi M. M. o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 września 2015 r., sygn. akt I OZ 1028/15 oddalającym zażalenie M. M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 czerwca 2015 r., sygn. akt II SO/Wa 2/15 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi M. M. na bezczynność Rady Dzielnicy Warszawa Ochota m.st. Warszawy w przedmiocie wymierzenia organowi grzywny za nieprzekazanie skargi, odpowiedzi na skargę i akt administracyjnych w sprawie II SAB/Wa 690/15 postanawia: odrzucić skargę o wznowienie postępowania.
Postanowieniem z 11 września 2015 r. Naczelny Sąd Administracyjny, I OZ 1028/15 oddalił zażalenie M. M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 17 czerwca 2015 r., II SO/Wa 2/15, o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi M. M. na bezczynność Rady Dzielnicy Warszawa Ochota m.st. Warszawy w przedmiocie wymierzenia organowi grzywny za nieprzekazanie skargi, odpowiedzi na skargę i akt administracyjnych w sprawie II SAB/Wa 690/15.
W uzasadnieniu Naczelny Sąd Administracyjny podniósł, że oceniając sytuację majątkową wnioskodawcy, Sąd I instancji właściwie uznał, że nie uzasadnia ona przyznania skarżącemu prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Niewątpliwie miesięczny dochód (zadeklarowany przez skarżącego) osiągany przez rodzinę skarżącego (głównie przez jego żonę) nie jest znaczny. Skarżący wskazał jednak, że jest posiadaczem trzech nieruchomości: dwóch mieszkań oraz działki budowlanej. Zgodnie z poglądami przyjętymi w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego posiadanie majątku, szczególnie nieruchomości o znacznej wartości, co ma miejsce w niniejszej sprawie, wyklucza możliwość uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych (m.in. postanowienie z 20 października 2004 r., FZ 454/04, niepubl.). Pod pojęciem stanu majątkowego należy bowiem rozumieć nie tylko zasób gotówki znajdujący się w posiadaniu strony, lecz również środki finansowe ulokowane w majątku ruchomym i nieruchomym. Z tego też względu majątek w postaci jakichkolwiek aktywów zawsze rzutuje na ocenę prawa do zwolnienia strony z kosztów postępowania i do przyznania jej pełnomocnika z urzędu. Wnioskodawca decydując się na wszczęcie każdej sprawy sądowej, powinien liczyć się z ewentualnymi kosztami takiego postępowania i poprzez swoje działanie zapewnić sobie w stosownym czasie środki finansowe niezbędne na ten cel. Dostępność do sądu wymaga z natury rzeczy posiadania środków finansowych. Oznacza to, że w ramach planowania wydatków, prowadząc tak rozległą działalność skargową jak w przypadku skarżącego i przewidując realizację swoich praw przed sądem, należy uwzględnić także konieczność zapewnienia środków na prowadzenie tych spraw. Skoro skarżący środków tych nie zabezpieczył i we własnej ocenie ich nie posiada, to okoliczność ta nie może powodować, że należy stronie bezwzględnie przyznać prawo pomocy. Zdaniem Sądu, skarżący nie wykazał także niemożności podejmowania działalności zarobkowej, choćby dorywczej. Z akt sprawy nie wynika, aby był on całkowicie czy też częściowo niezdolny do pracy. Przyjąć więc należało, że ma możliwość podjęcia jakiejkolwiek działalności zarobkowej. Powinien w tym zakresie wykazać się większą aktywnością, poszukując także zatrudnienia "na własną rękę" a nie ograniczać się do czekania na oferty pracy, które może otrzymać z urzędu pracy. W ocenie NSA w sytuacji nieusprawiedliwionego niewykorzystywania możliwości zarobkowych, jak i niepodejmowania działalności zarobkowej, przyznanie prawa pomocy w jakimkolwiek zakresie jest wykluczone (postanowienia NSA: z 14 października 2004 r., FZ 464/04, z 8 listopada 2004 r., FZ 465/04 oraz z 19 maja 2005 r., II FZ 211/05 - niepubl.). Ponadto NSA wskazał również, że małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy i tego obowiązku nie usuwa pozostawanie w rozdzielności majątkowej. Taka rozdzielność odnosi się bowiem do majątków małżonków, a nie do ich wzajemnych obowiązków. Rozdzielność majątkowa małżeńska nie zwalnia zatem jednego małżonka z pomocy finansowej na rzecz drugiego także w zakresie kosztów prowadzonego postępowania sądowego, zwłaszcza gdy oddziałuje ono na prawa obojga. Wreszcie to skarżący powinien podejmować takie czynności i przedstawić takie dowody, które wskazywałyby na zasadność przyznania mu prawa pomocy. Sąd nie jest zobowiązany do samodzielnego poszukiwania dokumentów pozwalających na ustalenie sytuacji majątkowej skarżącego, gdy przedstawione przez stronę dane uniemożliwiają ocenę takiego stanu, bo są niepełne lub też są niewiarygodne. Ciężar wykazania przesłanek przyznania prawa pomocy spoczywa na samym wnioskodawcy.