Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Irena Kamińska po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia S. S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 1 lipca 2013 r., sygn. akt III SA/Kr 374/13 przyznające prawo pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi na uchwałę Rady Miasta Krakowa z dnia (...) października 2013 r. nr (...) w przedmiocie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Miejskiej Kraków oraz tymczasowych pomieszczeń postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 1 lipca 2013 r. sygn. akt III SA/Kr 374/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił wniosek S. S. o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowił dla niego pełnomocnika z urzędu, w sprawie z jego skargi na uchwałę Rady Miasta Krakowa z dnia (...) października 2013 r. nr (...) w przedmiocie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Miejskiej Kraków oraz tymczasowych pomieszczeń.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd pierwszej instancji wskazał, iż S. S. we wniosku o przyznanie prawa pomocy domagał się zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego lub adwokata z urzędu. Oświadczył, że samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe. Określając swój majątek podał, że w jego skład wchodzi wynajęte mieszkanie o powierzchni 34 m2. Nie posiada zasobów pieniężnych ani przedmiotów wartościowych. Wskazał, że jego stałe miesięczne dochody wynoszą 2025 zł tytułem emerytury.
W uzasadnieniu wniosku podniósł, że nie stać go na radcę prawnego lub adwokata. Podał, że jest chory i nieporadny. Wyjaśnił, że na czynsz miesięcznie przeznacza 206,10 zł, na prąd 90 zł, na gaz 18 zł, na telefon 29 zł, na leki 100 zł.
Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Krakowie postanowieniem z dnia 24 maja 2013 r. w punkcie I oddalił wniosek skarżącego o zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych natomiast w punkcie II uwzględnił wniosek o ustanowienie adwokata z urzędu. Powyższe postanowienie doręczono wnioskodawcy w dniu 10 czerwca 2013 r.
W dniu 13 czerwca 2013 r. S. S. wniósł sprzeciw od punktu I wyżej powołanego postanowienia. W uzasadnieniu sprzeciwu wnioskodawca wskazał, że jego dochód netto z tytułu pobieranej emerytury wynosi 1682,20 zł, co nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich niezbędnych potrzeb. Podał, że na leki przeznacza co najmniej 150 zł miesięcznie. Podniósł także, że koszty jego wyżywienia są wyższe niż przeciętnie, bo z powodu stanu zdrowia musi stosować dietę.
Wydając zaskarżone postanowienie Sąd pierwszej instancji wskazał, iż skarżący uzyskuje stały miesięczny dochód w wysokości 1682,20 zł. Wydatki na miesięczne opłaty za media, mieszkanie, leki wynoszą ok. 500 zł. Zatem wnioskodawcy po ich zapłacie pozostaje kwota ok. 1100 zł. Z tej kwoty musi opłacić wyżywienie, odzież, środki czystości itp. Skarżący choć nie jest osobą zamożną, to jest w stanie ponieść koszty sądowe bez uszczerbku koniecznego utrzymania zważywszy, że na tym etapie postępowania wpis sądowy od skargi wynosi 300 zł, a Sąd znalazł jednocześnie podstawy do ustanowienia skarżącemu adwokata z urzędu.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł S. S. nie zgadzając się z zapadłym rozstrzygnięciem. W ocenie skarżącego jego sytuacja majątkowa nie pozwala mu na poczynienie oszczędności celem wniesienia wpisu sądowego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a., przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Należy również wziąć pod uwagę, że instytucja prawa pomocy jest wyjątkiem od ogólnej reguły ponoszenia przez strony kosztów postępowania związanego z ich udziałem, w związku z tym należy ją stosować wyjątkowo. Wprowadzona została bowiem jako realizacja konstytucyjnej zasady prawa do sądu, dla osób których sytuacja materialna powoduje, że nie mogą one ponieść kosztów postępowania bez uszczerbku w utrzymaniu dla siebie i rodziny.