Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Aneta Żak po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2015 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Stowarzyszenia [...] z siedzibą w [...] o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi Stowarzyszenia [...] z siedzibą w [...] na uchwałę Rady Miejskiej w [...] z dnia [...] grudnia 2014 r., nr [...] w przedmiocie wyrażenia zgody na sprzedaż w trybie bezprzetargowym nieruchomości gminnych postanawia odmówić przyznania prawa pomocy.
W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu w wysokości 300 zł od skargi wniesionej przez Stowarzyszenie [...] na uchwałę Rady Miejskiej w [...] z dnia [...] grudnia 2014 r. w przedmiocie wyrażenia zgody na sprzedaż nieruchomości gminnej w trybie bezprzetargowym, skarżące Stowarzyszenie wystąpiło o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Z treści wniosku oraz załączonych do niego dokumentów wynika, że skarżące Stowarzyszenie jest stowarzyszeniem rejestrowanym, którego statutowym celem jest m.in. reprezentowanie mieszkańców ulic [...], [...], [...] i [...] w [...] oraz ich najbliższego sąsiedztwa w kontaktach z władzami, a także dbałość o przestrzeganie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w gminie [...]. Majątek Stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, dotacji oraz dochodów z majątku Stowarzyszenia. Do chwili złożenia skargi Stowarzyszenie nie otrzymało żadnych spadków czy dotacji. Darowizny pozyskane od członków Stowarzyszenia przeznaczone zostały w całości na pokrycie kosztów organizacji Stowarzyszenia. W związku z powyższym, w dacie składania wniosku o prawo pomocy majątek Stowarzyszenia wynosił 0 zł.
Wnioskiem z dnia 17 czerwca 2015 r. skarżące Stowarzyszenie skargę na uchwałę z [...] grudnia 2014 r. cofnęło.
Mając powyższe na uwadze należało zważyć, co następuje:
Okoliczność, że złożonym w dniu 17 czerwca 2015 r. wnioskiem skarżące Stowarzyszenie cofnęło skargę na wskazaną w sentencji uchwałę nie pozwalała odstąpić od merytorycznego rozpoznania wniosku o prawo pomocy. W orzecznictwie wskazuje się bowiem, że badanie dopuszczalności złożonego oświadczenia o cofnięciu skargi przez pryzmat przesłanek umorzenie postępowania sądowego na podstawie art. 161 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270), dalej: p.p.s.a. może mieć miejsce tylko wówczas, gdy skarga została wniesiona skutecznie, tj. gdy skarga nie zawiera braków formalnych bądź fiskalnych uniemożliwiających nadanie jej dalszego biegu (postanowienie NSA z 3 stycznia 2008 r., I OSK 1829/07). We wniosku z 17 czerwca 2015 r. nie tylko cofnięcia skargi nie powiązano z cofnięciem wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, ale uzasadniono brakiem środków na pokrycie tych kosztów. W tych warunkach od prawomocnego rozstrzygnięcia w przedmiocie prawa pomocy zależy treść rozstrzygnięcia Sądu wydanego na skutek rozpoznania wniosku o cofnięciu skargi.
Przystępując do oceny merytorycznej wniosku złożonego przez Stowarzyszenie wskazać należy, że zgodnie z art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Rozpoznawany wniosek o prawo pomocy nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż nie można uznać, że skarżące Stowarzyszenie warunek ten spełniło. Nałożony przez ustawodawcę na osoby prawne oraz inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej obowiązek wykazania sytuacji finansowej uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w orzecznictwie sądów administracyjnych postrzegany jest rygorystycznie, co przejawia się przyjęciem, że stosowanie instytucji prawa pomocy w stosunku do tych podmiotów wymaga - równocześnie z wykazaniem braku niezbędnych środków - także dowiedzenia, że niemożność samodzielnego ponoszenia w ramach kosztów postępowania wynika z przyczyn obiektywnych i nie jest skutkiem zaniechań podmiotów wnioskujących o przyznanie prawa pomocy przy podejmowaniu wszelkich starań w celu zdobycia środków niezbędnych do pokrycia kosztów swojego udziału w sprawie (por. postanowienia NSA: z 19 listopada 2014 r., II OZ 1222/14; z 22 stycznia 2014 r., II OZ 6/14). Wyrażane w orzecznictwie poglądy w odniesieniu do stosowania art. 246 § 2 p.p.s.a. uwzględniają treść konstytucyjnego prawa obywateli do zrzeszania się m.in. w stowarzyszenia, z zaznaczeniem, że Konstytucja nie gwarantuje jednakże wszystkim stowarzyszeniom prawa do finansowania ich działalności przez Państwo. W świetle przyjętych założeń ustrojowych uprawnione jest zatem stwierdzenie, że, co do zasady, funkcjonowanie osób prawnych oraz innych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej w porządku prawnym znajduje uzasadnienie wówczas, gdy posiadają one zdolność realizacji swoich celów o własnych siłach i w oparciu o własne środki. Pomoc finansowa ze strony Państwa z założenia przysługuje zaś jedynie podmiotom, które nie mogą z powodów od siebie niezależnych pozyskiwać środków koniecznych do realizacji swych celów, a w ich ramach - do prowadzenia postępowania sądowego. Dobrowolnie zaniechanie pozyskiwania tych środków we własnym zakresie wyklucza udzielenie takiej pomocy, także poprzez udzielenie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym.