Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu Michał Kazek po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2011 r. na posiedzeniu niejawnym w Wydziale I wniosku E. Ż. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie z kosztów sądowych postanawia: przyznać E. Ż. prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
W sprawie, E. Ż. przed złożeniem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na decyzję Dyrektora Izby Celnej we W. z dnia [...] nr [...] wniosła o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. W jego uzasadnieniu podała, że w grudniu 2010 r. straciła pracę, wspólne gospodarstwo domowe prowadzi z nieletnim synem i jest właścicielką domu o powierzchni 250 m², który jest obciążony hipoteką przymusową dotyczącą jej zobowiązań opiewających na łączną kwotę 3.272.166 zł. Jako źródło utrzymania siebie i swojego syna wskazała kwotę 500 zł uzyskiwaną od męża, z którym pozostaje w rozdzielności majątkowej.
Z przesłanych na wezwanie dokumentów wynika, poza wcześniej oświadczonymi przez wnioskodawcę faktami, że miesięczne wydatki jego gospodarstwa domowego wynoszą 923,81zł, w roku 2009 uzyskał przychód w łącznej kwocie 9.610,67 zł, natomiast aktualnie otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych w kwocie 742,10 zł.
Wskazać należy, że postanowieniem z dnia 2 listopada 2009 r. w sprawie o sygn. akt I SA/Wr 1162/09 oraz postanowieniem z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt I SA/Wr 1235/10 referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu przyznał skarżącej prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w całości.
W sprawie zważono, co następuje.
Stosownie do brzmienia art. 245 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 2), natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 3). W przypadku osób fizycznych prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1) a w zakresie częściowym - gdy osoba ta wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (pkt 2 cyt. wyżej przepisu).
Z regulacji prawnych dotyczących kosztów sądowych, na które stosownie do art. 211 ustawy procesowej składają się opłaty sądowe i zwrot wydatków, można wysnuć wniosek, iż są one zasadą, natomiast zwolnienie od ich uiszczenia winno nastąpić w sytuacjach wyjątkowych.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych jest z kolei instytucją stosowaną w przypadku osób charakteryzujących się ubóstwem. Przykładowo, do takich osób zaliczyć można osoby, które ze względu na obiektywne okoliczności życiowe pozbawione zostały zasobów materialnych w sposób uniemożliwiający im ponoszenie innych wydatków niż wydatki składające się na ich konieczne utrzymanie.