Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący : Antoni Hanusz (spr.) po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia D.A. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 8 stycznia 2009 r. sygn. akt I SA/Łd 1497/08 w zakresie oddalenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi w sprawie ze skargi D.A. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia 29 września 2008 r. nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2008 r. postanawia: oddalić zażalenie.
II FZ 432/09
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 8 stycznia 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w sprawie o sygnaturze akt I SA/Łd 1497/08, oddalił wniosek D.A. o przywrócenie terminu do wniesienia skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 29 września 2008 roku w przedmiocie ustalenia zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2008 rok. Sąd w motywach tego postanowienia wskazał, że decyzja została doręczona stronie w dniu 17 października 2008 roku. Na decyzję tą D.A. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, którą skierowała bezpośrednio do Sądu w dniu 17 listopada 2008 roku. W dniu 24 listopada 2008 roku w wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego Wydziału I skargę przekazano do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. W dniu 19 grudnia 2008 roku organ przesłał przedmiotową skargę wraz z odpowiedzią do Sądu. W dniu 18 grudnia 2008 roku D.A. skierowała do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi za pośrednictwem Samorządowego Kolegium Odwoławczego wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. W uzasadnieniu podała, że skargę redagowała w okresie choroby. W dniu 17 listopada 2008 roku skarżąca wniosła pismo bezpośrednio do Sądu, zamiast do organu podatkowego. Przyczyną takiego działania był, jak wskazano we wniosku o przywrócenie terminu, brak sił oraz nasilające się bóle głowy oraz redagowanie skargi w godzinach nocnych. Argumentowano we wniosku, że błąd nie był wynikiem nieznajomości przepisów prawa, ponieważ skarżąca od kilku lat często występuje przed sądami administracyjnymi i zawsze przekazywała pisma procesowe prawidłowo. Strona załączyła zwolnienia lekarskie na okoliczność niemożności działania w terminie otwartym do wniesienia skargi. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi ocenił, że w rozpoznawanej sprawie nie zachodzą przesłanki do przywrócenia D.A. terminu do wniesienia skargi wynikające z art. 86 § 1 i art. 87 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - zwanej dalej u.p.p.s.a. Nieuzasadnione były w ocenie Sądu twierdzenia D.A. odnoszące się do niemożności działania, spowodowanego stanem choroby. Sąd stwierdził, że w rozpoznawanej sprawie fakt choroby nie wpłynął na rzeczywistość, w której funkcjonuje skarżąca w ten sposób, by wyeliminować możliwość samodzielnego jej działania. Sąd argumentował, że z akt sprawy wynika bowiem, że strona z zachowaniem terminu dokonała czynności sporządzenia skargi. Uchybienie w tym zakresie wynikało zaś nie z wyłączenia swobody postępowania wskutek choroby, lecz z błędnego skierowania skargi (bezpośrednio do Sądu, zamiast za pośrednictwem organu). Okoliczności te świadczyć miały o tym, jak podniósł Sąd, że istniały realne możliwości po stronie skarżącej do niezakłóconego jej działania, a w konsekwencji także i wywiązania się z obowiązków procesowych. Wobec tego nie można zasadnie twierdzić, że D.A. uchybiła terminowi do wniesienia skargi bez własnej winy. Sąd zastosował art. 86 § 1 i art. 87 § 2 u.p.p.s.a. oraz oddalił wniosek. W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca zarzuciła temu orzeczeniu naruszenie art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z poz. zm.) w związku z art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi naruszenie art. 145 § 1 lit. c) u.p.p.s.a. poprzez utrzymywanie przez Sąd pierwszej instancji argumentacji organu odwoławczego odmawiającego przywrócenia terminu, który zamyka skarżącej drogę do merytorycznego rozpoznania jej skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego, jak również wkraczanie przez Sąd pierwszej instancji w dziedzinę medycyny wymagającej wiedzy specjalistycznej, której sąd nie posiada. Sąd miał bez podstaw prawnych podważyć decyzję lekarzy. Skarżąca zarzuciła również postanowieniu naruszenie art. 162 § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej poprzez jego niezastosowanie, a tym samym nieuwzględnienie skargi przez Sąd pierwszej instancji na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego odmawiającą przywrócenia terminu. Wskazano także na zarzut naruszenie art. 12 § 1, § 5 i 6 Ordynacji podatkowej poprzez niedokonanie merytorycznej oceny wniosku skarżącej o przywrócenie terminu, oraz niewzięcia pod uwagę faktu, że uchylenie to nie było efektem niedbalstwa tylko przyczynami niezależnymi od skarżącej, gdyż choroba jest niezależna od strony, na którą strona nie ma wpływu, co miało istotny wpływ na wynik sprawy. Kolejny zarzut dotyczył naruszenia art. 86 § 1 w związku z art. 87 § 2 u.p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie, co skutkowało odrzuceniem skargi, mimo iż jak argumentowano w zażaleniu, skarga została wniesiona w ustawowym terminie z niezachowaniem ustawowego trybu, na skutek choroby. Wreszcie zarzucono Sądowi naruszenie art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż w ocenie skarżącej, udaremniono jej prawo do sądu. Wskazując na powyższe zarzuty D.A. domagała się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania ewentualnie uchylenia zaskarżonego postanowienia i przywrócenia terminu do wniesienia skargi. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie, a zatem należało je oddalić. Przedmiotem rozpoznawanego zażalenia jest postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi oddalającego wniosek skarżącej o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Stąd zadaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpoznającego to zażalenie było dokonanie oceny zgodności z prawem zaskarżonego postanowienia Sądu pierwszej instancji jedynie w zakresie słuszności oddalenia wniosku o przywrócenie uchybionego terminu do wniesienia skargi w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Z tej przyczyny jako nieuzasadnione należy ocenić te wskazane w zażaleniu zarzuty, które odnoszą się do postępowania przed organami podatkowymi, to jest art. 162 § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej oraz art. 12 § 1, § 5 i § 6 tej ustawy. Przepisy te nie miały zastosowania w postępowaniu z wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi w postępowaniu sądowoadministracyjnym, a zatem nie mogły zostać naruszone przez Sąd. Z tej samej przyczyny za chybioną należy ocenić także wskazaną w zażaleniu argumentację, stosownie do której Sąd w postanowieniu z dnia 8 stycznia 2009 roku naruszył art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z poz. zm.) w związku z art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi naruszenie art. 145 § 1 lit. c) u.p.p.s.a. Sąd bowiem w zaskarżonym postanowieniu nie oceniał legalności zaskarżonej w skardze decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 29 września 2008 roku, a więc nie stosował opisanych powyżej norm. Za pozbawione uzasadnionych podstaw należy ocenić także podniesione w zażaleniu zarzuty dotyczące naruszenia art. 86 § 1 i art. 87 § 2 u.p.p.s.a., gdyż Sąd prawidłowo zastosował zawarte w nich normy i słusznie postanowił o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu. Stosownie do art. 86 § 1 u.p.p.s.a., sąd może postanowić o przywróceniu terminu do dokonania czynności sądowej na wniosek strony, o ile do uchybienia terminu doszło bez jej winy. Z kolei zgodnie z art. 87 § 1 u.p.p.s.a. wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana. Z wnioskiem należy wystąpić w terminie 7 dni od daty ustania przyczyny uchybienia. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu (art. 87 § 2 u.p.p.s.a.), a wraz z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie (art. 87 § 4 u.p.p.s.a.). W rozpoznawanej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia słusznie stwierdził, że skarżąca nie uprawdopodobniła okoliczności, że do uchybienia terminowi doszło bez jej winy (art. 87 § 2 u.p.p.s.a.). Rozważając przesłankę braku winy strony w uchybieniu terminu, należy stwierdzić, iż brak winy po stronie podmiotu dokonującego lub zamierzającego dokonać określoną czynność sądową stanowi konieczną i jednocześnie podstawową przesłankę przywrócenia terminu. Przepis art. 86 § 1 oraz art. 87 § 2 u.p.p.s.a. stanowiąc o tej przesłance nie określa, według jakich kryteriów należy oceniać zachowanie strony ubiegającej się o przywrócenie terminu. Ocena ta została pozostawiona uznaniu sądu, który badając wystąpienie braku winy w uchybieniu terminu powinien uwzględnić wszystkie okoliczności sprawy, w tym obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 marca 2004 roku, sygn. akt FZ 13/04. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazane przez stronę okoliczności stosownie do których, do uchybienia terminu doszło z uwagi na błędne zaadresowanie koperty ze skargą, zamiast do organu którego decyzja była przedmiotem skargi co strona skarżąca powinna była uczynić stosowanie do art. 54 § 1 u.p.p.s.a., bezpośrednio do Sądu. Pomyłkę tą skarżąca tłumaczyła złym stanem zdrowia, co w jej ocenie miało uzasadniać brak winy w niedochowaniu ustawowego terminu do wniesienia skargi. Sąd pierwszej instancji prawidłowo stwierdził, że powyższe okoliczności wskazane przez stronę nie świadczą o braku winy w niedochowaniu terminu. Naczelny Sąd Administracyjny podziela pogląd wyrażony w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia stosownie do którego błędne zaadresowanie koperty ze skargą sporządzoną i wniesioną w terminie, choć bez zachowania ustawowego trybu, co skutkowało uchybieniem terminu, nie mogło świadczyć o wyłączeniu winy strony skarżącej w niewywiązaniu się z obowiązku zachowania terminu do wniesienia skargi. Podkreślić też należy, że skarżąca wykonuje zawód doradcy podatkowego, co dodatkowo nakłada na nią obowiązek dokładania należytej staranności przy dokonywaniu czynności w postępowaniu sądowoadministracyjnym do których należy sporządzenie oraz wniesienie skargi do sądu administracyjnego. Wreszcie należy zauważyć, że w rozpoznawanej sprawie w wyniku oddalenia wniosku o przywrócenie uchybionego terminu do wniesienia skargi, co nie jest okolicznością sporną, nie doszło do pozbawienia strony prawa do sądu gwarantowanego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Prawidłowe zastosowanie przez Sąd pierwszej instancji przepisów postępowania przed sądami administracyjnymi, w tym norm dotyczących trybu i terminu wystąpienia ze skargą to jest art. 54 § 1 oraz art. 53 § 1 u.p.p.s.a., co miało miejsce w rozpoznawanej sprawie, i w konsekwencji oddalenie wniosku o przywrócenie uchybionego terminu na podstawie art. 86 § 1 i art. 87 § 2 tej ustawy nie uzasadnia bowiem twierdzenia, że strona pozbawiona została prawa do sądu. Mając powyższe rozważania na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 u.p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.