Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Zofia Flasińska (spr.) Sędziowie NSA Marek Stojanowski Jerzy Stelmasiak po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2011 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku E. K. reprezentowanego przez radcę prawnego A. P. o wyłączenie sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego J. C. w sprawie ze skargi kasacyjnej E. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 września 2010 r. sygn. akt IV SA/Wa 1502/10 w sprawie ze skargi E. K. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] października 2008 r., nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego postanawia: oddalić wniosek o wyłączenie sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego J. C.
Na rozprawie w dniu 21 grudnia 2011 r. w sprawie ze skargi kasacyjnej E. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 września 2010 r. sygn. akt IV SA/Wa 1502/10 w sprawie z jego skargi na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] października 2008 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego, pełnomocnik skarżącego radca prawny A. P. wniósł o wyłączenie sędziego NSA J. C. od rozpoznania niniejszej sprawy. W uzasadnieniu wniosku o wyłączenie sędziego (zgłoszonego do protokołu rozprawy) pełnomocnik skarżącego wskazał, że sędzia J. C. "w innej sprawie dotyczącej innej osoby rozstrzygniętej wyrokiem z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt II OSK 1919/06" wyraził pogląd "odnoszący się do sprawy, w której stan faktyczny jest zbieżny ze stanem faktycznym rozpoznawanej sprawy, a której to wyrok był przywoływany przez organ II instancji oraz sąd I instancji, a ponadto z uwagi na sposób wyznaczania składu co do orzekania w sprawach ze względu na charakterystykę spraw co wskazuje, że sędzia ten jest wyznaczany w sprawach o obywatelstwo, które są mu bliskie."
Sędzia NSA J. C. złożył oświadczenie, w którym podał, że nie zachodzą przyczyny, o których mowa w art. 18 i 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), które uzasadniają uwzględnienie wniosku.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Wniosek uznać należy za niezasadny.
W postępowaniu sądowoadministracyjnym kwestię wyłączenia sędziego normują przepisy art. 18 - 24 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - zwanej dalej p.p.s.a.). Instytucja wyłączenia sędziego ma gwarantować realizację konstytucyjnej zasady wyrażonej w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, ustanawiającej prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Dodać jednocześnie należy, że przywołany zapis Konstytucji RP stanowi odzwierciedlenie art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.). Już sama ranga powołanych przepisów świadczy o tym, że bezstronność sędziowska jest wartością, której ochrona i realizacja są szczególnie ważne w demokratycznym państwie prawa.
Wyczerpujący katalog przyczyn wyłączenia sędziego z mocy ustawy wymieniony został w art. 18 p.p.s.a. Natomiast art. 19 p.p.s.a. zakreśla tzw. względne przesłanki wyłączenia. Wskazuje mianowicie, że niezależnie od wymienionych w art. 18 p.p.s.a. przyczyn wyłączenia, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.
W każdym ze wskazanych wypadków podstawowym celem przyjętych regulacji jest przede wszystkim zapewnienie bezstronności sędziego i eliminacja wpływu, jaki może wywierać występowanie pewnej kategorii powiązań (osobistych, ekonomicznych, służbowych itp.) na orzekanie w postępowaniu sądowym (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2005 r., sygn. akt SK 53/04, OTK-A z 2005 r., nr 11, poz. 134). Ratio legis przepisów o wyłączeniu sędziego sprowadza się więc "do eliminowania wszelkich przyczyn, mogących skutkować w otoczeniu jakimikolwiek wątpliwościami co do bezstronności i obiektywizmu sędziego w rozpoznawaniu określonej sprawy" (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2004 r., sygn. akt SK 19/02, OTK-A z 2004 r., nr 7, poz. 67).