Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Bożena Walentynowicz po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A., K. i T. O. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 17 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Gd 842/07 o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia skargi A., K. i T. O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z dnia [...], sygn. akt [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie przejęcia na własność Państwa nieruchomości rolnej postanawia: 1) uchylić zaskarżone postanowienie, 2) przywrócić skarżącym termin do wniesienia skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku na podstawie art. 86 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej "ppsa", postanowieniem z dnia 17 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Gd 842/07, odmówił A., K. i T. O. przywrócenia terminu do wniesienia ich skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z dnia [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie przejęcia na własność Państwa nieruchomości rolnej. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że w niniejszej sprawie skarżący wnieśli skargę bezpośrednio do Sądu, a nie za pośrednictwem organu który ją wydał, co spowodowało uchybienie terminu do jej wniesienia. W ocenie Sądu I instancji skarżący nie uprawdopodobnili, że uchybienie terminu do wniesienia skargi nastąpiło bez ich winy, zaś powierzenie wysłania skargi skarżącemu K. O., który od ponad 20 lat leczy się w poradni z powodu choroby powodującej między innymi braki pamięci nie może być uznane za brak winy skarżących w dopełnieniu czynności procesowej prawidłowego wniesienia skargi, którą to skargę podpisali wszyscy skarżący. Sąd wskazał, że bez znaczenia w niniejszej sprawie jest okoliczność, jak określono adresata skargi w jej nagłówku, wskazujące na złożenie skargi za pośrednictwem organu.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożyli A., K. i T. O. wnosząc o jego zmianę. W uzasadnieniu podniesiono, że rozwój choroby skarżącego, który złożył skargę bezpośrednio do Sądu, następuje w sposób skokowy i w niemożliwych do przewidzenia momentach, zaś zdaniem skarżących tym właśnie należy tłumaczyć błędne zaadresowanie i wysłanie skargi bezpośrednio do sądu, co spowodowało uchybienie terminu do jej wniesienia. Skarżący nie zgodzili się z zawartym w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia stanowiskiem Sądu, że żona i syn skarżącego nie powinni powierzać mu adresowania przesyłki do Sądu, uznali bowiem, że taki pogląd stanowi faktyczne wykluczenie skarżącego ze społeczeństwa i narusza art. 69 Konstytucji RP dotyczący obowiązku władz publicznych udzielania pomocy osobom niepełnosprawnym między innymi w komunikacji społecznej. Skarżący wskazali również, że do tej pory choroba K. O. nie upośledzała jego sprawności intelektualnej i pamięci, na dowód czego wskazali na będące wcześniej w aktach sprawy zaświadczenie lekarskie z dnia [...] potwierdzające rozpoznanie choroby i jej leczenia, a także dołączyli zaświadczenie lekarskie z [...] , które stanowi, że zaburzenia pamięci skarżącego wystąpiły po raz pierwszy na przełomie [...] i nie były możliwe do przewidzenia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do art. 86 § 1 ppsa jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Zgodnie z art. 87 § 2 we wniosku o przywrócenie terminu należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu temu terminowi, zaś w myśl § 4 równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji zawartym w zaskarżonym postanowieniu. W sprawie niniejszej sporne jest bowiem czy powierzenie złożenia skargi K. O., choremu na [...], który w związku ze swoją chorobą błędnie zaadresował kopertę, w której znajdowała się skarga, stanowi winę, z powodu której skarżący nie dokonali czynności w terminie. Z twierdzeń skarżących wynika natomiast, że problemy z pamięcią skarżącego wystąpiły dopiero w końcu 2007 r. i nie mieli podstaw by przypuszczać, iż wystąpią one przy adresowaniu koperty, w której znajdowała się skarga do sądu. Załączone zaś później do akt zaświadczenie potwierdza natomiast prawdziwość okoliczności przytoczonych przez skarżących tak we wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi, jak i w zażaleniu, co oznacza, iż została również wypełniona przesłanka z art. 87 § 2 ppsa. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego fakt, iż w treści skargi - w jej nagłówku, skarżący wskazali, że składają ją do Sądu za pośrednictwem organu, wskazuje na to, że ich intencją był taki właśnie tryb złożenia skargi. Zważywszy zatem na uprawdopodobnienie okoliczności wskazujących na brak winy w uchybieniu terminu oraz natychmiastowe złożenie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia skargi w przedmiotowej sprawie należało go uwzględnić i przywrócić termin do wniesienia skargi.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji na mocy 188 w związku z art. 197 ppsa.