Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Elżbieta Kremer po rozpoznaniu w dniu 9 października 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 26 sierpnia 2013 r., sygn. akt II SAB/Bk 19/12 oddalające wniosek o zmianę postanowienia z dnia 10 maja 2012 r. w przedmiocie odmowy wyłączenia sędziego WSA Małgorzaty Roleder od orzekania w sprawie ze skargi J. W. na przewlekłość postępowania Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w H. w przedmiocie wstrzymania wykonania robót budowlanych postanawia: oddalić zażalenie.
Skarżąca wniosła o zmianę w trybie art. 165 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.) postanowienia sądu z dnia 10 maja 2012 r., którym odmówiono wyłączenia od orzekania w sprawie niniejszej sędziego WSA Małgorzaty Roleder. Powodem wyłączenia ma być, w ocenie wnioskodawczyni, nowa okoliczność ujawniona po złożeniu przez nią wniosku o wyłączenie sędziego, którą jest "fakt nieodróżniania przez sędziego WSA Małgorzatę Roleder bezczynności od przewlekłości postępowania". Skarżąca wywiodła, że powyższego braku wiedzy sędziego dowodzi fakt wydania przez nią (jako członka składu orzekającego) postanowienia z dnia 6 marca 2012 r. w sprawie II SAB/Bk 87/11. W jego uzasadnieniu błędnie wskazano, zdaniem strony, na brak możliwości uwzględnienia skargi na bezczynność lub przewlekłość postępowania na podstawie art. 149 § 1 p.p.s.a. po tym, jak organ podjął działania w sprawie. Zdaniem wnioskodawczyni kwestia możliwości uwzględnienia skargi na przewlekłość postępowania jest diametralnie odmiennie oceniana przez Naczelny Sąd Administracyjny, zdaniem którego wydanie przez organ administracyjny na dzień orzekania przez sąd żądanego rozstrzygnięcia nie zwalnia sądu z obowiązku zbadania, czy doszło do przewlekłego prowadzenia postępowania administracyjnego oraz nie zwalnia z oceny, czy przewlekłość miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Zdaniem strony brak u sędziego WSA Małgorzaty Roleder umiejętności dostrzeżenia tego aspektu orzekania wywołuje obawę o prawidłowość orzeczenia w sprawie niniejszej. To powoduje, że strona ma wątpliwości co do bezstronności sędziego, zatem powinien on zostać wyłączony na podstawie art. 19 p.p.s.a. Tym bardziej że, jak wskazuje skarżąca, Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 13 grudnia 2005 r. w sprawie SK 53/04 wskazał, że instytucja wyłączenia sędziego powinna zostać tak ukształtowana i rozumiana, aby umożliwiała wyłączenie zawsze wówczas, gdy powstają uzasadnione wątpliwości nie tylko u strony postępowania, ale i u obiektywnego obserwatora. Wnioskowana do wyłączenia sędzia złożyła oświadczenie, z którego wynika, że nie istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jej bezstronności w sprawie niniejszej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił wniosek oraz z urzędu nie stwierdził występowania podstaw wyłączenia sędziego z mocy ustawy na podstawie art. 18 § 1 pkt 1 - 7 p.p.s.a. Sąd wskazał również, że na postanowienie w przedmiocie oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego w tej sprawie skarżąca złożyła zażalenie do NSA, które zostało oddalone. W obydwu tych orzeczeniach sądy szczegółowo odniosły się do wskazanych przez skarżącą argumentów. W tych okolicznościach dla skuteczności wniosku o wyłączenie, obecnie rozpoznawanego, skarżąca powinna podać nowe okoliczności sprawy, uzasadniające wyłączenie sędziego. W ocenie sądu wniosek skarżącej nie spełnia natomiast tego warunku i nie wynika z niego, aby od dnia prawomocnego rozpoznania pierwszego wniosku o wyłączenie sędziego WSA Małgorzaty Roleder (postanowieniem z dnia 10 maja 2012 r.) zaszły nowe okoliczności wynikające ze stosunku osobistego pomiędzy sędzią, a skarżącą lub też zaistniały nowe i obiektywne okoliczności, dające podstawę do formułowania uzasadnionych zastrzeżeń co do bezstronności sędziego przy rozstrzyganiu tej konkretnej sprawy. Jako zmianę okoliczności skarżąca wskazuje brak u sędziego, w jej ocenie, umiejętności rozróżnienia instytucji przewlekłości postępowania od bezczynności organu administracyjnego, co skutkowało określoną oceną prawną sformułowaną przez tego sędziego (jako członka składu orzekającego) w sprawie II SAB/Bk 87/11. Zdaniem składu orzekającego przedmiotowe zastrzeżenie nie stanowiło "zmiany okoliczności sprawy", o której mowa w art. 165 p.p.s.a., uzasadniającej zmianę postanowienia z dnia 10 maja 2012 r. o odmowie wyłączenia sędziego. Okoliczności mogące skutkować uwzględnieniem wniosku na podstawie art. 165 p.p.s.a. powinny być bowiem relewantne (istotne) dla rozpatrywanej kwestii. W przypadku wniosku o wyłączenie sędziego okolicznością relewantną byłaby taka, która powstała po wydaniu poprzedniego postanowienia o odmowie wyłączenia i kwalifikowałaby się jako ustawowa podstawa wyłączenia wymieniona w art. 18 § 1 pkt 1-7 p.p.s.a. lub też byłaby okolicznością mogącą wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie (art. 19 p.p.s.a.), według rozumienia tej przesłanki przyjętego w orzecznictwie sądów administracyjnych. Wskazuje się bowiem, że aby stwierdzić wystąpienie przesłanki z art. 19 p.p.s.a. powinna zajść okoliczność obiektywna. Nie wystarcza subiektywne podejrzenie strony co do braku bezstronności, jeśli nie uzyskuje ono wsparcia we wskazaniu okoliczności obiektywnie podważających zaufanie do sędziego, takich przykładowo jak związanie osobistymi stosunkami sędziego ze stroną czy z jej przedstawicielem oraz inne uwarunkowania zewnętrzne lub wewnętrzne, w oparciu o które w sposób uzasadniony można by twierdzić, że sędzia nie jest zdolny do obiektywnej oceny sprawy (postanowienia NSA z dnia 30 stycznia 2012 r., II FZ 843/11, z dnia 6 marca 2012 r., II OZ 86/12). Sąd wskazał, że również wyłącznie subiektywne przeświadczenie strony co do tego, że sędzia prowadzi proces wadliwie czy nieobiektywnie nie oznacza, że istnieją podstawy do jego wyłączenia (postanowienia NSA z dnia 28 kwietnia 2011 r., I OZ 293/11 oraz z dnia 7 października 2010 r., I OZ 759/10). Ma to znaczenie w kontekście okoliczności uzasadniających, zdaniem strony, wyłączenie sędziego WSA Małgorzaty Roleder. Nawet jeśli, jak twierdzi skarżąca, sformułowana przez tego sędziego ocena prawna innej sprawy okazała się nieprawidłowa, to nie jest to okoliczność obiektywnie uzasadniająca powstanie wątpliwości co do bezstronności sędziego, bowiem nie świadczy o jakimkolwiek osobistym stosunku do strony, czy występowaniu sytuacji osobistego "uwikłania" sędziego w sprawy strony. Sąd przeanalizował również szczegółowo przesłanki wyłączenia sędziego z mocy ustawy i stwierdził, że co prawda jedno z postępowań ma w minimalnym stopniu podobny zakres czasowy do rozpatrywanej sprawy, lecz inny przedmiot.