Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Roman Hauser po rozpoznaniu w dniu 16 października 2007 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A. M. -"Z" w Ł. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 czerwca 2007 r., sygn. akt VII SA/Wa 28/07 w przedmiocie przyznania skarżącemu prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie ze skargi A. M. -"Z" w Ł. na decyzję Ministra Zdrowia z dnia [...] w przedmiocie wygaśnięcia pozwolenia na obrót produktem biobójczym postanawia oddalić zażalenie
Postanowieniem z dnia 13 czerwca 2007 r., VII SA/Wa 28/07 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił A. M. -"Z" w Ł. przyznania prawa pomocy w sprawie z jego skargi na decyzję Ministra Zdrowia z dnia [...] w przedmiocie wygaśnięcia pozwolenia na obrót produktem biobójczym. Sąd I-instancji podkreślił, iż na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa obowiązek wykazania, że znajduje się w sytuacji materialnej uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy. Tymczasem w niniejszej sprawie wnioskodawca nie nadesłał żądanych przez Sąd dokumentów - m.in. kompletnych wyciągów z kont bankowych własnych, małżonki oraz firmy "Z" z okresu ostatnich trzech miesięcy. Zadaniem WSA brak jest zatem podstaw do uwzględnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy, ponieważ strona nie wykazała w sposób nie budzący wątpliwości, że znajduje się w sytuacji materialnej uprawniającej do skorzystania z tego prawa.
W zażaleniu na to postanowienie skarżący podniósł, iż jest ono dla niego krzywdzące, a uzasadnienie jest nierzetelne. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił, iż nieprawdziwe jest zawarte w jego uzasadnieniu stwierdzenie, że nie wykazał na jaki cel zaciągnął wskazywane we wniosku o przyznanie prawa pomocy kredyty ponieważ okoliczności te wyjaśnił w odwołaniach do Ministra Zdrowia oraz w zażaleniu do NSA. W zażaleniu kwestionowano także żądanie przez Sąd I-instancji przedstawienia zaświadczenia o rodzaju prowadzonej działalności z Urzędu Gminy oraz zaświadczenia o dochodach z Urzędu Skarbowego. Ponadto w zażaleniu wniesiono o połączenie wszystkich postępowań sądowoadministracyjnych w przedmiocie wygaśnięcia pozwolenia na obrót produktem biobójczym, w których stroną jest skarżący. W uzasadnieniu wskazano, iż opłata w wysokości 200 zł ma zastosowanie w 40 sprawach toczących się z jego skarg przed WSA, a dotyczących wygaśnięcia pozwolenia na obrót produktem biobójczym. Zdaniem skarżącego oznacza to, iż zasadniczym błędem jest mówienie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia o wpisie w kwocie 200 zł, a nie w wysokości 8000 zł, która to kwota stanowi już poważne obciążenie jego dochodu.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. zwana dalej p.p.s.a.) osobie fizycznej może być przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast w świetle art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. stronie może być przyznane prawo pomocy w zakresie częściowym jeżeli wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Jak wynika z powołanych przepisów ciężar udowodnienia istnienia okoliczności, które mogłyby stanowić podstawę przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie spoczywa na stronie.
Należy przy tym zauważyć, że prawo pomocy jest instytucją wyjątkową, stanowiącą odstępstwo od ogólnej zasady odpłatności postępowania wyrażonej w art. 199 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Może być więc przyznawane na wniosek osób bardzo ubogich /np. bezrobotnych bez prawa do zasiłku/, znajdujących się ze względu na różne zdarzenia życiowe w sytuacji, która nie pozwala im na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, lub gdy ich poniesienie byłoby związane z poniesieniem uszczerbku utrzymania koniecznego dla wnioskującego i jego rodziny, tj. uniemożliwiłoby zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb życiowych.