Starszy Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2018r. na posiedzeniu niejawnym wniosku B. K. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie skargi na decyzję Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K. z dnia [...] września 2017r. znak: [...] w przedmiocie nakazu przywrócenia poprzedniej funkcji urządzenia wodnego p o s t a n a w i a I. zwolnić skarżącą od kosztów sądowych, II. ustanowić dla skarżącej radcę prawnego, którego wyznaczy Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych w K..
W dniu 13 grudnia 2017r. skarżąca złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie ze swej skargi na decyzję Dyrektora RZGW z dnia 11 września 2017r. wydaną w przedmiocie nakazu przywrócenia poprzedniej funkcji urządzenia wodnego.
Strona skarżąca domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego z uwagi na bardzo niskie dochody, a co za tym idzie - brak wystarczających środków, koniecznych do uiszczenia kosztów i ustanowienia pełnomocnika. Skarżąca wskazuje, iż ma bardzo niskie dochody oraz obydwoje z mężem mają problemy zdrowotne. Skarżąca przedstawia faktury i rachunki za utrzymanie, wyciąg z historii rachunku bankowego potwierdzający przelew renty dla małżonka, decyzje Wójta Gminy M. K. o przyznaniu zasiłków rodzinnych i wychowawczych , zaświadczenie Lekarza orzecznika ZUS o częściowej niezdolności do pracy małżonka.
Zdaniem orzekającego, wniosek strony skarżącej zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżąca prowadzi gospodarstwo domowe z mężem oraz dwójką dzieci. Rodzina utrzymuje się z renty małżonka w wysokości [...] zł, zasiłków rodzinnych na dzieci w kwotach [...]zł oraz [...] zł, zasiłków 500 plus [...] zł oraz doraźnego dochodu z gospodarstwa rolnego. Łączne zobowiązania miesięczne określono na kwotę ok.904 zł plus podatek od nieruchomości - rocznie [...] zł. Sama skarżąca nigdzie nie pracuje, wychowuje małe dzieci. Jedyny dochód jaki osiąga to doraźne zyski ze sprzedaży inwentarza czy płodów rolnych. Jak dodaje - węgiel rodzina dostaje z gminy.
Z akt sprawy wynika, iż skarżąca posiada dom 100m2 oraz gospodarstwo rolne o pow. 5,22 ha w tym grunty rolne 3,77ha oraz las 1,11 ha. Wnioskodawczyni nie wykazuje we wniosku o przyznanie prawa pomocy faktu posiadania wartościowych ruchomości czy też oszczędności. Wskazuje, iż ma dom, oborę, stodołę, 3 sztuki bydła i 15 kur. Sama nie posiada rachunku bankowego.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych i przyznania kwalifikowanego zastępstwa prawnego stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane, gdy osoba wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku spoczywa na wnioskodawcy.