Starszy Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 13 września 2018r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A. S. zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego w sprawie skargi na decyzję Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Dyrektora Zarządy Zlewni w K. z dnia [...] kwietnia 2018r. nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty stałej za usługi wodne p o s t a n a w i a I. oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, II. oddalić wniosek o ustanowienie radcy prawnego z urzędu .
W dniu 24 lipca 2018r. skarżąca A. S. złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy w sprawie skargi na decyzję Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Dyrektora Zarządy Zlewni w K. z dnia 27 kwietnia 2018r. nr [...]w przedmiocie ustalenia opłaty stałej za usługi wodne
Skarżąca domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych oraz ustanowienia pełnomocnika z uwagi na obecną sytuację finansową, brak wystarczających środków, koniecznych do uiszczenia kosztów i opłacenia pełnomocnika z wyboru.
Zdaniem orzekającego, wniosek skarżącej nie zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem. Rodzina utrzymuje się z dwóch emerytur w łącznej wysokości 3902 zł. Skarżąca jest osobą ze stwierdzoną II grupą inwalidzką [...]
Z akt sprawy wynika, iż skarżąca na zasadach współwłasności z mężem posiada mieszkanie o pow. 80 m2 w K., ponadto wykazuje 0,93 ha nieruchomości rolnej wraz z domem i zabudowaniami gospodarczymi w miejscowości W., a nadto las o pow. 1,93 ha. Skarżąca posiada również, aktualnie nieczynny młyn wodny. Ponadto oświadcza, iż posiada [...] zł oszczędności.
Jako miesięczne zobowiązania podaje koszty mediów, leczenia i rehabilitacji na łączną kwotę [...]zł. Pozostałe utrzymanie pochłania kwotę około [...] zł.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych i przyznania kwalifikowanego zastępstwa prawnego stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane, gdy osoba wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 cyt. ustawy sformułowanie " gdy osoba wykaże " oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż pozostaje w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, a z drugiej strony - jej możliwości płatniczych i finansowych.