Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bogusław Jażdżyk po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 29 listopada 2013r. sprawy ze skargi A. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]", nr Rep. "[...]" w przedmiocie specjalnego zasiłku opiekuńczego postanawia: zawiesić postępowanie sądowe.
Decyzją z dnia "[...]" wydaną przez Wójta Gminy A na podstawie art. 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006r. Nr 139, poz. 992 ze zm.) przyznano A. P. świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad osobą, która legitymuje się orzeczeniem o znaczny stopniu niepełnosprawności, od dnia 1 lipca 2012r. na czas nieokreślony.
W dniu 27 czerwca 2013r. A. P. złożył wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego w związku ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawną żoną. Do wniosku załączył m.in. orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 24 lipca 2012r., ż którego wynika, że B. P. została zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności na stałe.
Decyzją z dnia "[...]" wydaną przez Wójta Gminy A odmówiono przyznania A. P. wnioskowanego świadczenia. W uzasadnieniu organ I instancji podniósł, że specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli osoba ubiegająca się o to prawo rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się znacznym stopniem niepełnosprawności. W ocenie organu z akt sprawy nie wynika aby strona zrezygnowała z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad żoną.
Na skutek wniesionego odwołania decyzją z dnia "[...]" Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji, podzielając w całości stanowisko organu I instancji, leżące u podstaw podjętego rozstrzygnięcia.
Na tę decyzję skargę wywiódł A. P., zwracając się o uznanie jego praw nabytych, a co za tym idzie stwierdzenie spełnienia przez niego przesłanek otrzymania zasiłku pielęgnacyjnego. Skarżący stwierdził, że nie może podjąć zatrudnienia, z uwagi na konieczność opieki nad żoną.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 125 § 1 pkt 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm.) Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego lub przed Trybunałem Konstytucyjnym.
W rozpoznawanej sprawie zawieszenie postępowania sądowego jest uzasadnione zainicjowaniem przed Trybunałem Konstytucyjnym, na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 24 czerwca 2013r., postępowania o zbadanie zgodności art. 11 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012r. poz. 1548) z zasadą zaufania do państwa i prawa oraz zasadą ochrony praw nabytych, wynikającymi z art. 2 Konstytucji RP. Wniosek ten został zarejestrowany pod sygnaturą K 27/13.
Wskazać należy, że od 1 stycznia 2013r. ustawa zmieniająca w odmienny sposób uregulowała prawo do świadczenia pielęgnacyjnego oraz wprowadziła nowe świadczenie w postaci specjalnego zasiłku opiekuńczego. W świetle dodanego tą nowelą art. 17 ust. 1b świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia. Zgodnie zaś z dodanym art. 16 a ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielniej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Możliwość otrzymania tego nowego świadczenia uzależniona została od spełnienia kryterium dochodowego W ocenie Rzecznika na skutek zmian w ustawie świadczeniowej, dotyczących w szczególności modyfikacji warunków nabywania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, doszło do ingerencji w prawa nabyte z decyzji administracyjnej, a także do naruszenia zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez to państwo prawa. Zakwestionowany przepis art. 11 ust 1 ustawy zmieniającej wprowadził co prawda okres przejściowy, uprawniający osoby dotychczas otrzymujące świadczenie pielęgnacyjne do otrzymywania przedmiotowego świadczenia przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, czyli do 30 czerwca 2013 r., a ponadto zgodnie z art. 11 ust. 3 ustawy zmieniającej decyzje wydane na podstawie przepisów dotychczasowych w sprawie o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego pozostają w mocy do 30 czerwca 2013 r., czyli na okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy i po upływie tego okresu z mocy prawa przestają obowiązywać, to jednak ustanowienie powyższej regulacji nie może być uznane za wystarczający argument, przemawiający za jej konstytucyjnością. Ustawodawca odebrał bowiem znacznej grupie osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego prawo do tego świadczenia, otrzymywanego dotychczas na podstawie decyzji administracyjnej na czas nieokreślony na podstawie art. 17 ust. 1 w związku z art. 24 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Na podstawie tych uregulowań ustawodawca wkroczył zatem w prawomocne decyzje administracyjne, na podstawie których osoby otrzymały prawo do pobierania świadczeń pielęgnacyjnych. Rzecznik słusznie dostrzegł, że osoby pobierające świadczenia pielęgnacyjne w zaufaniu do państwa i tworzonego przezeń prawa podjęły ważne decyzje życiowe i rodzinne, dotyczące przerwania zatrudnienia lub niepodejmowania zatrudnienia z powodu opieki nad niepełnosprawnym, wymagającym osobistej i bezpośredniej pielęgnacji, polegającej na systematycznym współdziałaniu w postępowaniu leczniczym, rehabilitacyjnym oraz edukacyjnym. Osoby takie miały zatem prawo oczekiwać ciągłości przyznanego decyzją administracyjną świadczenia. Z tego względu nie można uznać, że kwestionowana regulacja służy konstytucyjnym wartościom, jakimi są opieka nad osobami niepełnosprawnymi oraz ochrona i opieka nad rodziną.
Wskazana powyżej kwestia ma znaczenie także dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy, gdyż skarżącemu przyznane zostało decyzją ostateczną, na czas nieokreślony, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawną żoną. Stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności art. 11 ust. 1 i 3 ustawy zmieniającej z Konstytucją, oznaczałoby, że sytuacja prawna skarżącego mogłaby ulec zmianie na korzyść.
Z tego względu Sąd uznał za zasadne zawieszenie postępowania sądowego do czasu wydania orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono jak w sentencji postanowienia.