Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Szczecinie Bożena Gonzalez Perea po rozpoznaniu w dniu 5 października 2010 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku M. G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie z Jego skargi na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pieniężnego przysługującego osobom deportowanym do pracy przymusowej p o s t a n a w i a odmówić zwolnienia od kosztów sądowych
M. G. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] r. nr [...] utrzymującą w mocy decyzję tego organu odmawiającą przyznania skarżącemu świadczenia pieniężnego przysługującego osobom deportowanym do pracy przymusowej.
Jednocześnie ze skargą M. G. złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. Uzasadniając wniosek oświadczył, że wraz z żoną mieszka w domu syna ale jest na własnym utrzymaniu, nie ma żadnego majątku ani oszczędności, a comiesięczny dochód skarżącego i jego żony wynosi [...] zł brutto.
W odpowiedzi na wezwanie referendarza sądowego z dnia [...] r. wnioskodawca przedłożył dowody potwierdzające dochody w kwocie [...] zł netto miesięcznie, oświadczenie o wydatkach ponoszonych na leczenie i telefon, a także oświadczenie syna dotyczące kosztów utrzymania domu w [...] części. Wnioskodawca nie przedłożył natomiast dokumentów (faktur) potwierdzających wydatki na utrzymanie domu w którym mieszka.
Zasadą wynikającą z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz.1270 ze zm.) - dalej p.p.s.a., jest ponoszenie przez strony kosztów postępowania związanych z ich udziałem w sprawie, a zwolnienie od ponoszenia tych kosztów jest wyjątkiem od zasady. Przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy przez zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie całkowitym lub częściowym zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. następuje w określonych przypadkach. W zakresie całkowitym, gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. W zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Oznacza to, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy i jest stosowana tylko w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną. Do osób tych zaliczyć można bezrobotnych, którzy nie pobierają zasiłku lub osoby, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są środków do życia bądź środki te są bardzo ograniczone i zaspokajają tylko podstawowe potrzeby życiowe. Instytucja prawa pomocy ma więc w założeniu służyć najuboższym, czyli podmiotom dla których konieczność poniesienia kosztów postępowania oznaczałaby faktyczne ograniczenie lub pozbawienie prawa do sądu.
W niniejszej sprawie, na obecnym etapie postępowania, koszty sądowe obciążające skarżącego wynoszą [...] zł, tyle bowiem wynosi wpis stały od skargi na decyzję dotyczącą kombatantów (§ 2 ust. 3 pkt 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi; Dz. U. Nr 221 poz. 2193).
Z wniosku i przedłożonych dowodów wynika, że wnioskodawca wraz z żoną mieszkają w domu stanowiącym własność ich syna, ale prowadzą odrębne gospodarstwo domowe. Dochody skarżącego i jego żony wynoszą ok. [...] zł netto, a z oświadczeń skarżącego i jego syna wynika, że comiesięczne wydatki na utrzymanie części domu ([...] części), telefon i leki wynoszą ok. [...] zł.
Dochody wnioskodawcy i jego żony nie są wysokie, jednakże pozwalają na uiszczenie wpisu od skargi w niniejszej sprawie, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla skarżącego i jego żony.
W związku z tym, że w przypadku przyznania prawa pomocy koszty postępowania sądowego pokrywane są z budżetu państwa, korzystanie z tej instytucji powinno mieć miejsce jedynie w wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, a więc wówczas, gdy wnioskodawca rzeczywiście nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania, a przez to nie może zrealizować przysługującego mu prawa do sądu. W rozpoznawanej sprawie sytuacja taka nie występuje.
Należy także mieć na uwadze, że w razie gdyby skarga okazała się uzasadniona, skarżący będzie mógł żądać od organu administracji który wydał zaskarżoną decyzję, zwrotu poniesionych kosztów postępowania w całości. Wniosek w tej sprawie należy złożyć najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku (art. 200 w zw. z art. 210 § 1 p.p.s.a.).
Z powyższych względów, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2, art. 254 § 1 i art. 257 § 2 pkt 7 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w postanowieniu.