Strona postępowania administracyjnego, ustanawiająca pełnomocnika, chroni się przed skutkami nieznajomości prawa, a jeżeli organ administracji pomija pełnomocnika w toku czynności postępowania administracyjnego, to niweczy skutki staranności strony w dążeniu do ochrony swych praw i interesów i otrzymania takiej ochrony prawnej, jaką powinna ona uzyskać w państwie prawa.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi (...) na decyzję Kolegium Odwoławczego (...) w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie odmowy wydania decyzji lokalizacyjnej na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (...) na postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie z dnia 26 marca 1993 r. SA/Lu 217/93
postanawia uchylić zaskarżone postanowienie.
Andrzej C. wystąpił dnia 8 stycznia 1991 r. do Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miejskiego w C. w sprawie przedłużenia okresu lokalizacji punktu handlowego. W odpowiedzi na podanie Kierownik Wydziału pismem z dnia 1 lutego 1991 r. wyraził na to zgodę, bo decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji została wydana dnia 14 stycznia 1990 r. W odpowiedzi na podanie z dnia 18 grudnia 1991 r. w sprawie ponownego przedłużenia okresu lokalizacji kiosku kwiatowego Prezydent Miasta Ch. decyzją z dnia 7 kutego 1992 r. odmówił wydania decyzji lokalizacyjnej. Kolegium Odwoławcze przy Sejmiku Samorządowym Województwa (...) na skutek odwołania Andrzeja C. decyzją z dnia 19 maja 1992 r. uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania organowi pierwszej instancji. Decyzją z dnia 30 lipca 1992 r. odmówiło wydania decyzji lokalizacyjnej na wymieniony punkt handlowy. Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 29 października 1992 r., wydaną wskutek wniesionego odwołania, uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i umorzyło postępowanie w pierwszej instancji ze względu na to, że kiosk był obiektem nie mającym umocowania do gruntu, w związku z czym nie można było wydać decyzji lokalizacyjnych ani pozwolenia na budowę.
Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 26 marca 1993 r. odrzucił skargę na tę decyzję z powodu naruszenia terminu do jej wniesienia. Od tego postanowienia rewizję nadzwyczajną dnia 28 lipca 1993 r. wniósł Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, zarzucając rażące naruszenie art. 1 Konstytucji RP, art. 199 par. 1 w związku z art. 40 par. 2 Kpa oraz art. 204 par. 1 i art. 205 Kpa, wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia. W uzasadnieniu wnoszący rewizję nadzwyczajną w szczególności zwrócił uwagę na to, że wprawdzie decyzja Kolegium Odwoławczego była doręczona stronie, ale wbrew przepisom kodeksu postępowania administracyjnego nie doręczono jej pełnomocnikowi ustanowionemu w sprawie. Sąd Administracyjny nie uwzględnił tej okoliczności przy ustalaniu biegu terminu do wniesienia skargi na decyzję, a swym postanowieniem pozbawił stronę możliwości skorzystania z prawa do sądu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rewizja nadzwyczajna jest w pełni zasadna, a jej zarzuty są trafne i należycie umotywowane. Zgodnie z art. 40 par. 2 Kpa "jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi". Przepis ten nie dopuszcza żadnych wyjątków i zgodnie z przyjętą w kodeksie postępowania administracyjnego zasadą oficjalności doręczeń obarcza organy administracyjne prowadzące postępowanie obowiązkiem doręczania wszystkich pism procesowych, a w tym orzeczeń /decyzji i postanowień/ pełnomocnikowi ustanowionemu w sprawie. Od dnia powiadomienia organu o ustanowieniu pełnomocnika powinien mieć on zapewniony czynny udział w postępowaniu tak samo jak strona, a pominięcie pełnomocnika strony w czynnościach postępowania jest równoznaczne z pominięciem strony i wywołuje te same skutki prawne. Jeżeli wobec tego w rozpoznawanej sprawie pełnomocnik strony zwrócił się do Kolegium Odwoławczego (...) o doręczenie mu decyzji, o której powziął wiadomość od strony postępowania, to termin trzydziestodniowy do wniesienia skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego, przewidziany w art. 199 par. 1 Kpa, biegnie od daty doręczenia decyzji pełnomocnikowi. Przyjmując inne rozumienie przepisów art. 199 par. 1 w związku z art. 40 par. 2 Kpa Naczelny Sąd Administracyjny dopuścił się w swoim postanowieniu rażącego naruszenia prawa, albowiem pozbawił stronę prawa do sądu. Strona postępowania administracyjnego, ustanawiająca pełnomocnika, chroni się przed skutkami nieznajomości prawa, a jeżeli organ administracji pomija pełnomocnika w toku czynności postępowania administracyjnego, to niweczy skutki staranności strony w dążeniu do ochrony swych praw i interesów i otrzymania takiej ochrony prawnej, jaką powinna ona uzyskać w państwie prawa. Pogwałcenie wobec przepisu art. 40 par. 2 Kpa godzi w wysokie wartości prawne, gwarantowane jednostce w art. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, i sąd administracyjny, w ramach kontroli zgodności z prawem działania administracji rządowej i samorządowej, powinien był zapewnić jednostce należną jej ochronę prawną.
Z powyższych względów na podstawie art. 422 par. 2 Kpc orzeczono jak w sentencji.