Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Adam Osik po rozpoznaniu w dniu 6 września 2018 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Ł. P. o przyznanie prawa pomocy w sprawie z jego skargi o wznowienie postępowania sądowego w sprawie o sygnaturze akt III SA/Gd 928/16 zakończonego wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 8 grudnia 2016 r. w sprawie ze skargi Ł. P. na decyzję Wojewody z dnia 29 sierpnia 2016 r., nr [...] w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej postanawia: 1. umorzyć postępowanie w sprawie przyznania prawa pomocy w części obejmującej żądanie zwolnienia od kosztów sądowych; 2. przyznać wnioskodawcy prawo pomocy w zakresie częściowym poprzez ustanowienie adwokata.
Skarżący w złożonym w dniu 13 sierpnia 2018 r., a następnie uzupełnionym w dniu 31 sierpnia 2018 r., formularzu urzędowym PPF, zwrócił się z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata.
W uzasadnieniu wniosku skarżący wskazał, że zamieszkuje z matką i ojczymem, jednak prowadzi osobne gospodarstwo domowe i osobno płaci za mieszkanie. Obecnie jest w trakcie długotrwałego leczenia i stosuje terapię onkologiczną. Skarżący oświadczył, że zajmuje się zbieraniem i sprzedażą złomu, z czego osiąga dochód około 1500 zł miesięcznie. Z tak uzyskanych środków ponosi koszty czynszu w wysokości 100-200 zł oraz zakupu leków w wysokości około 500 zł. Wnioskodawca wskazał na brak jakiegokolwiek majątku, czy oszczędności, jak również przedmiotów wartościowych.
Zgodnie z art. 239 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) - dalej "p.p.s.a." nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych strona skarżąca działanie, bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących statusu bezrobotnego, zasiłków oraz innych należności i uprawnień przysługujących osobie bezrobotnej. Powyższe oznacza, że skarżący jest w niniejszej sprawie ustawowo zwolniony od ponoszenia kosztów sądowych, a zatem nie ma obowiązku ich uiszczania. W konsekwencji spełnione zostały przesłanki umorzenia postępowania w sprawie przyznania prawa pomocy w części obejmującej żądanie zwolnienia od kosztów sądowych, o czym referendarz sądowy, działając na podstawie art. 249a w związku z art. 258 § 2 pkt 7 p.p.s.a., orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji postanowienia.
Odnośnie żądania ustanowienia zawodowego pełnomocnika z urzędu uznano natomiast, że instytucja prawa pomocy uregulowana w art. 243 - 262 p.p.s.a. stanowiąc jedną z gwarancji realizacji konstytucyjnej zasady prawa do sądu umożliwia dostęp do sądu osobom, które obiektywnie nie mają wystarczających środków finansowych na poniesienie kosztów prowadzonego postępowania sądowoadministracyjnego.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 245 § 3 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym (obejmującym ustanowienie pełnomocnika z urzędu) następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Z treści ww. przepisu wynika, że to na podmiocie wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji materialnej i dochodowej uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy. Rozstrzygnięcie złożonego wniosku uzależnione jest zatem wyłącznie od tego, co zostanie przez stronę udowodnione.
Z powyższego wynika więc, że instytucja zwolnienia od kosztów ma charakter wyjątkowy i jest stosowana wobec osób o bardzo trudnej sytuacji materialnej, czyli takich, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są jakichkolwiek środków do życia, lub środki te są tak bardzo ograniczone, iż wystarczają jedynie na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Jednocześnie wykazanie, iż strona rzeczywiście znajduje się w takiej trudnej sytuacji spoczywa na niej samej (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 marca 2012 r., sygn. akt I OZ 179/12, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.gov.pl).
Referendarz sądowy, uznając oświadczenia wnioskodawcy za wiarygodne oraz biorąc pod uwagę sytuację materialno-bytową wnioskodawcy, na którą wpływ ma przede wszystkim fakt brak stałego zatrudnienia, jak również uzyskiwanie dochodu wyłącznie ze źródła w postaci sprzedaży złomu, brak oszczędności oraz konieczność ponoszenia stałych kosztów utrzymania i zakupu lekarstw, a nadto obecny stan zdrowia, stwierdził, że wnioskodawca nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, co stanowi przesłankę niezbędną do przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.).
W związku z dokonaną oceną sytuacji majątkowej i możliwości płatniczych wnioskodawcy, referendarz sądowy działając na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 2 pkt 7 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w punkcie drugim sentencji postanowienia.