Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Grażyna Danielec po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 marca 2014 r. wniosku J. W. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi J. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 11 września 2012 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku okresowego postanawia: 1. umorzyć postępowanie sądowe w części obejmującej żądanie zwolnienia od kosztów sądowych, 2. przyznać skarżącemu prawo pomocy w zakresie częściowym ustanawiając dla niego adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka. Postanowienie Dnia 21 marca 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Grażyna Danielec po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 marca 2014 r. sprawy ze skargi J. W. na decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 11 września 2012 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku okresowego postanawia: zażalenie odrzucić.
Skarżący złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia z kosztów sądowych i ustanowienia adwokata. Oświadczył, że jest bardzo chory. Wskazał, iż jest zadłużony u osób trzecich i w banku, ma dom do kapitalnego remontu zalany powodzią oraz nieruchomość rolną o powierzchni 1,77 ha również zalaną powodzią. Utrzymuje się ze świadczenia z ZUS w wysokości 1404 zł, pomagają mu znajomi i osoby trzecie.
Mając na uwadze powyższe, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:
Z uwagi na fakt, iż niniejsza sprawa dotyczy pomocy społecznej oznacza to, że skarżący z mocy prawa jest zwolniony od kosztów sądowych na podstawie art. 239 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002, Nr 153, poz. 1270) zwanej dalej p.p.s.a., w związku z art. 241 tej ustawy.
Zgodnie z art. 239 pkt 1 lit. a. p.p.s.a., obowiązek uiszczenia kosztów sądowych nie ciąży na stronie skarżącej działanie lub bezczynność organu w sprawach z zakresu pomocy i opieki społecznej.
Skoro skarżący jest z mocy prawa zwolniony od konieczności ponoszenia kosztów sądowych, to jego wniosek w tym zakresie jest bezprzedmiotowy. Z tych względów na zasadzie art. 161 §1 pkt. 3 p.p.s.a. Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym postanowienia.
Wniosek o ustanowienie adwokata zasługuje na uwzględnienie.
Artykuł 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012, Nr 270) zwanej dalej p.p.s.a., stanowi, że prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Zgodnie z przepisem paragrafu 3, prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Zgodnie z artykułem 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a., przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, mającą na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego. W orzecznictwie sądowym powszechnie prezentowane jest stanowisko, że przyznanie prawa pomocy powinno mieć charakter wyjątkowy i winno być stosowane w stosunku do osób pozostających w faktycznym ubóstwie.
Z powyższego wynika, że strona dochodząca swoich praw na drodze sądowej ma prawo do ubiegania się o przyznanie jej prawa pomocy, jednakże dla skuteczności złożonego w tej materii wniosku zobowiązana jest spełnić przesłanki określone przepisami prawa, które regulują instytucję prawa pomocy. Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Zatem to skarżący ubiegając się o udzielenie prawa pomocy winien był przekonać Sąd, że jego sytuacja materialna nie pozwala na poniesienie tych kosztów we własnym zakresie bez uszczerbku w utrzymaniu siebie i rodziny.