Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Grzegorz Karcz po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku M. K. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego lub adwokata w sprawie ze skargi M. K. na akt Prezydenta Miasta w przedmiocie odmowy przyznania lokalu mieszkalnego z zasobów Gminy postanawia: I. umorzyć postępowanie w części obejmującej żądanie zwolnienia od kosztów sądowych, II. przyznać skarżącej prawo pomocy w zakresie częściowym ustanawiając dla niej adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka.
Skarżąca w złożonym na urzędowym formularzu "PPF" wniosku o przyznanie prawa pomocy domagała się zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego lub adwokata.
Oświadczyła, że nie zatrudnia i nie pozostaje w innym stosunku prawnym z jakimkolwiek kwalifikowanym pełnomocnikiem.
Objaśniając swoją sytuację rodzinną podała, że mieszka sama.
Określając swój majątek uwidoczniła, że zajmuje bez tytułu prawnego mieszkanie o powierzchni 37 m2, jest współwłaścicielką nieruchomości rolnej o powierzchni 90 arów, która należała do rodziców przy czym postępowanie spadkowe nie zostało przeprowadzone. Nie posiada zasobów pieniężnych ani przedmiotów wartościowych.
Swoje miesięczne dochody oszacowała na kwotę 1300 zł emerytury z dodatkiem pielęgnacyjnym i kombatanckim.
Uzasadniając swoje starania zaakcentowała, że nie stać jej na koszty sądowe i na pełnomocnika. Powiada, że jest osobą starszą ma 88 lat, schorowaną .Twierdzi, że komornik potrąca z jej świadczenia kwotę 300 zł na poczet zaległości czynszowych. Wskazując na to powiada, że nie jest w stanie płacić czynszu żądanego przez właściciela. Płaci 200 zl miesięcznie a jej zaległość za lokal wynosi ok. 30000 zł. Na leki przeznacza 100 zł przy czym nie wykupuje wszystkich, na prąd przeznacza 60 zł, na gaz 50 zł, na telefon 60 zł.
Mając na uwadze powyższe zważyć należało co następuje:
Zgodnie z art. 239 pkt 1 lit. a) ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, obowiązek uiszczenia kosztów sądowych nie ciąży na stronie skarżącej działanie lub bezczynność organu w sprawach z zakresu pomocy i opieki społecznej. Opierając się na argumentacji zbieżnej z tą jaka legła u podstaw uznania w Naczelnym Sądzie Administracyjnym, że przyznawanie dodatków mieszkaniowych mieści się w szeroko rozumianej kategorii spraw z zakresu pomocy społecznej należy wyrazić zapatrywanie, że skoro na pomoc mieszkaniową gminy mogą liczyć mieszkańcy mający niezaspokojone potrzeby mieszkaniowe i osiągający niskie dochody to sprawy mające za przedmiot bądź to nieobjęcie listą mieszkaniową z tytułu względów społecznych bądź też odmowy przyznania lokalu mieszkalnego z zasobu gminnego kwalifikować należy w podobny sposób. W konsekwencji zaś uznania, że skarżący korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych jego wniosek należało w tym zakresie uznać za bezprzedmiotowy i w związku z tym postanowiono jak w punkcie pierwszym sentencji działając na zasadzie art. 161 §1 pkt. 3 ppsa w związku z art. 258 §1 i §2 pkt. 7 ppsa.
Bezprzedmiotowość wniosku o zwolnienie od kosztów pozostaje jednak bez wpływu na drugie z żądań a mianowicie ustanowienia radcy prawnego lub adwokata. Zgodnie z aktualnymi poglądami doktryny sąd nie jest bowiem związany żądaniem strony zawartym we wniosku o przyznanie pomocy byleby tylko nie wyszedł ponad żądanie strony (por. komentarz J.P Tarno do art. 246 w : Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2004). W sytuacji więc gdy strona domaga się przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, sąd może przyznać jej to prawo w zakresie częściowym obejmującym tylko ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika (art. 245 §3 in fine ppsa). Oczywiście pod warunkiem, złożenia oświadczenia, którym strona wykaże, że nie jest wstanie ponieść opłat za jego czynności w postępowaniu przed sądami administracyjnymi bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 §1 pkt. 2 ppsa). Oświadczenie to zgodnie z wolą ustawodawcy ma być "dokładne", a owa "dokładność" stopniowana jest przeświadczeniem sądu, że strona okoliczności te wykazała czyli przedstawiła je w sposób przekonywujący. Jednocześnie zwrócenia uwagi wymaga, iż przyjęta przez ustawodawcę konstrukcja prawna opiera się na założeniu, że jeżeli na podstawie przyjętego oświadczenia sąd dojdzie do przekonania, że ma do czynienia z osobą "biedną" w potocznym tego słowa znaczeniu lub jeśli stwierdzi, że strony najzwyczajniej nie będzie stać na pokrycie wymaganych opłat to może wydać rozstrzygniecie w przedmiocie zwolnienia bez konieczności dokonywania wezwań strony o złożenie dodatkowych oświadczeń lub przedłożenie dokumentów źródłowych (arg. ex art. 255 ppsa).