Na postanowienie oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wydane na podstawie art. 34 par. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./, zobowiązanemu przysługuje zażalenie do izby skarbowej.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem W. Czerwińskiego, prokuratora Prokuratury Wojewódzkiej delegowanego do Prokuratury Krajowej, w sprawie I SA/Ka 498/97 ze skargi Henryka K. na postanowienie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w S. z dnia 3 lutego 1997 r. w przedmiocie zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego, po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 1997 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 5 maja 1997 r. do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy, a jeżeli tak, to do jakiego organu zobowiązany może wnieść zażalenie na postanowienie wydane przez oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 34 par. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji /Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./?
podjął następującą uchwałę:
Wątpliwość prawna przedstawiona składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego do wyjaśnienia wyłoniła się na tle następującego stanu faktycznego:
Zakład Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w S., na podstawie wystawionego przez siebie tytułu wykonawczego nr P/2/1997 z dnia 3 stycznia 1997 r., zajął wynagrodzenie za pracę Henryka K. w spółce z o.o. "H." w R.Ś. Zobowiązany Henryk K. zgłosił w sprawie tego postępowania egzekucyjnego zarzut na podstawie art. 33 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Postanowieniem z dnia 3 lutego 1997 r. nr 2/97/DR NKP 3418100 Zakład Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w S., powołując się na art. 32 par. 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nie uwzględnił zarzutów Henryka K., uznając je za nieuzasadnione. W końcowej części postanowienia zawarł pouczenie, że przysługuje na nie "prawo wniesienia zażalenia do Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodka Zamiejscowego z siedzibą w Gliwicach za pośrednictwem tut. Oddziału ZUS w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia".
Zobowiązany Henryk K., stosownie do tego pouczenia, wniósł zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego; wspomniany Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przesłał je wraz z aktami do Ośrodka Zamiejscowego NSA w Katowicach. Sąd ten potraktował pismo Henryka K. jak skargę i na posiedzeniu niejawnym przystąpił do oceny jej dopuszczalności w świetle art. 34 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./. Analiza przepisów regulujących postępowanie egzekucyjne w administracji doprowadziła Sąd do konstatacji, że w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych poważne wątpliwości prawne budzi kwestia środków odwoławczych od postanowień tego organu egzekucyjnego.
Przepis art. 21 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./ upoważnił Radę Ministrów do umocowania w drodze rozporządzenia organów administracji rządowej i samorządowej innych niż wymienione w art. 19 i 20 tej ustawy /par. 1/, a także niektórych wierzycieli będących państwowymi jednostkami organizacyjnymi /par. 2/, do prowadzenia w ograniczonym zakresie egzekucji administracyjnej w charakterze organów egzekucyjnych.
Rada Ministrów, powołując się między innymi na art. 21 wymienionej ustawy, dnia 23 grudnia 1996 r. wydała rozporządzenie w sprawie wykonania ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /Dz.U. 1997 nr 1 poz. 1/; upoważniła w nim oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do egzekwowania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i należności pochodnych od składek oraz nienależnie pobranych świadczeń wypłacanych przez oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które nie mogą być potrącane z bieżących świadczeń. Oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mogą egzekwować powyższe należności z wynagrodzeń za pracę, ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, z wierzytelności pieniężnych oraz z rachunków bankowych /par. 5 ust. 1 i 2/