Grunt państwowy znajdujący się w zarządzie jednostki zawodowej straży pożarnej nie jest gruntem niezbędnym na cele obronności i bezpieczeństwa Państwa w rozumieniu art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 22 poz. 99/.
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych w T. na decyzję Dyrektora Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w T. z dnia 12 sierpnia 1986 r. w przedmiocie opłaty rocznej za zarząd gruntami państwowymi po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku postanowieniem z dnia 23 lipca 1987 r. SA/Gd 1144/86 do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 Kpc:
Czy grunt państwowy znajdujący się w zarządzie jednostki zawodowej straży pożarnej jest gruntem niezbędnym na cele obronności i bezpieczeństwa Państwa w rozumieniu art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 22 poz. 99/?
podjął następującą uchwałę:
W toku rozpoznawania skargi Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych w T. na decyzję Dyrektora Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w T. w sprawie ustalenia opłaty rocznej za grunt państwowy oddany w zarząd, Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku powziął wątpliwość zawartą w przedstawionym zagadnieniu prawnym. Zdaniem tego sądu, w ustawie z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 22 poz. 99/ nie określono, jakie państwowe jednostki organizacyjne uprawnione są do uzyskania nieodpłatnego zarządu gruntami państwowymi niezbędnymi dla obronności i bezpieczeństwa Państwa, ani też jakie grunty państwowe są niezbędne dla tych celów. Wprawdzie b. Minister Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej w piśmie z dnia 21 października 1986 r. i skierowanym do dyrektorów Wydziałów Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędów Wojewódzkich, wyjaśnił, że nie decyduje osoba zarządcy, ale jedynie cel, któremu grunt ma służyć, a w dokonanym wyliczeniu gruntów uznawanych za przeznaczone na cele obronności i bezpieczeństwa Państwa nie wymienił zawodowych straży pożarnych, jako państwowych jednostek organizacyjnych uprawnionych do nieodpłatnego uzyskania zarządu gruntami państwowymi przeznaczonymi na cele związane z ochroną przeciwpożarową, to jednak odmienne stanowisko wyrażone zostało w piśmie dyrektora Departamentu Inwestycji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z dnia 27 lipca 1987 r., skierowanym do wicewojewody T. w związku ze sporem w sprawie niniejszej. Wskazując na funkcje jednostek straży pożarnych związane z działalnością operacyjną, prewencyjną i szkoleniową, będące jednym z elementów mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa Państwa, w piśmie tym uznano, że grunty służące jednostkom straży pożarnych należy zaliczyć do grupy niezbędnych na cele obronności i bezpieczeństwa Państwa.
Za prawidłowością tego ostatniego stanowiska przemawia, jak się zdaje - zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego - treść aktów prawnych niższego rzędu, określających zakres działania Komendanta Głównego Straży Pożarnych oraz zasady współdziałania w akcjach ratowniczych wojskowych straży pożarnych i pododdziałów jednostek wojskowych z terenowymi strażami pożarnymi. Rozstrzygnięcia jednak wymaga, czy późniejszy akt wyższego rzędu, jakim jest przytoczona ustawa, w którym wprowadzono powszechny obowiązek odpłatności za korzystanie z gruntów państwowych, nie stanowi podstawy do wyprowadzenia odmiennego wniosku.
Podejmując uchwałę Sąd Najwyższy miał na uwadze, co następuje:
Za trafny należy uznać pogląd przedstawiony przez Naczelny Sąd Administracyjny, iż ustawowym założeniem było wprowadzenie powszechnego obowiązku odpłatności za korzystanie z gruntów państwowych, w tym także ze strony państwowych jednostek organizacyjnych. Służy to niewątpliwie m.in. realnemu określeniu kosztów związanych z działalnością tych jednostek. Treść art. 4 ust. 2 powołanej ustawy, ograniczająca możliwość nieodpłatnego oddawania w zarząd tylko do gruntów niezbędnych dla obronności i bezpieczeństwa Państwa, wykładana zatem musi być ściśle, a nie rozszerzająco, jak każdy przepis wprowadzający wyjątek od zasady powszechnie obowiązującej.