Za podmiot kontrolowany przez podmiot zagraniczny, w rozumieniu art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji /Dz.U. 1993 nr 7 poz. 34 ze zm./ należy uznać, zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym /t.j. Dz.U. 1997 nr 26 poz. 143/, taki podmiot, w którym: 1. podmiot zagraniczny posiada bezpośrednio lub pośrednio większość głosów w zgromadzeniu wspólników /akcjonariuszy/, także na podstawie porozumień z innymi wspólnikami lub akcjonariuszami lub 2. podmiot zagraniczny jest uprawniony do powoływania lub odwoływania większości członków organów zarządzających tej osoby prawnej lub 3. więcej niż połowa członków zarządu tej osoby jest jednocześnie członkami zarządu albo osobami pełniącymi funkcje kierownicze podmiotu zagranicznego albo innego podmiotu zależnego od podmiotu zagranicznego.
Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Waldemara Grudzieckiego, po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 31 marca 1999 r. wniosku Ministra Sprawiedliwości skierowanego przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego do rozpoznania przez skład siedmiu sędziów Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały zawierającej odpowiedź na następujące zagadnienie prawne:
Czy za podmiot kontrolowany przez podmiot zagraniczny, w rozumieniu art. 35 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji /Dz.U. nr 7 poz. 34 ze zm./ należy uznać, zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym /Dz.U. 1997 nr 26 poz. 143/, taki podmiot, w którym:
- podmiot zagraniczny posiada bezpośrednio lub pośrednio większość głosów w zgromadzeniu wspólników /akcjonariuszy/, a także na podstawie porozumień z innymi wspólnikami lub akcjonariuszami, albo
- podmiot zagraniczny jest uprawniony do powoływania lub odwoływania większości członków organów zarządzających tej osoby prawnej, albo
- więcej niż połowa członków zarządu tej osoby jest jednocześnie członkami zarządu albo osobami pełniącymi funkcje kierownicze podmiotu zagranicznego albo innego podmiotu zależnego od podmiotu zagranicznego, czy też należy stosować inne kryteria tej cechy podmiotu?
podjął następującą uchwałę:
W uzasadnieniu przedstawionego zagadnienia prawnego Minister Sprawiedliwości-Prokurator Generalny wskazał, że ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji /Dz.U. nr 7 poz. 34 ze zm./ ustanawiając w art. 35 ust. 2 warunki, jakim powinny odpowiadać spółki z udziałem zagranicznym, nie definiuje użytych w tym przepisie pojęć, "podmiot zagraniczny" i "podmioty kontrolowane przez podmioty zagraniczne". W ocenie Ministra Sprawiedliwości-Prokuratora Generalnego pojęcie "podmiot zagraniczny" nawiązuje do ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym /t.j. Dz.U. 1997 nr 26 poz. 143/, skoro służy określeniu warunków dla spółki z udziałem zagranicznym jako podmiotu prowadzącego szczególnego rodzaju działalność gospodarczą na terytorium Polski, zaś ustawa ta określa warunki dopuszczania podmiotów zagranicznych do uczestniczenia w dochodach z prowadzenia przedsiębiorstw na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w sposób nie naruszający innych ustaw określających takie warunki /art. 2/. Zgodnie z art. 3 tej ustawy podmiotami zagranicznymi są, obok osób fizycznych mających miejsce zamieszkania za granicą, osoby prawne z siedzibą za granicą oraz spółki tych osób nie posiadające osobowości prawnej. Ponadto za podmiot zagraniczny uważa się, zgodnie z art. 7 ust. 1, 2 i 3 ustawy, osobę prawną z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zależną od podmiotów zagranicznych. Podmiotem zależnym od podmiotu zagranicznego jest zaś taka polska osoba prawna, w której podmiot zagraniczny posiada bezpośrednio lub pośrednio większość głosów w zgromadzeniu wspólników /akcjonariuszy/, także na podstawie porozumień z innymi wspólnikami lub akcjonariuszami, albo podmiot zagraniczny jest uprawniony do powoływania albo odwoływania większości członków organów zarządzających tej osoby prawnej, albo więcej niż połowa członków zarządu tej osoby jest jednocześnie członkami zarządu albo osobami pełniącymi funkcje kierownicze podmiotu zagranicznego albo innego podmiotu zależnego od podmiotu zagranicznego. Zatem, według ustawy podstawowej dla ustalania zasad dopuszczania podmiotów zagranicznych do działalności gospodarczej w Polsce, kryterium zależności podmiotu krajowego od podmiotu zagranicznego jest kryterium większości głosów osób lub podmiotów zagranicznych w zarządzaniu podmiotem krajowym.
W ocenie Ministra Sprawiedliwości-Prokuratora Generalnego użyte w art. 35 ust. 2 pkt 2 ustawy o radiofonii i telewizji sformułowanie: "podmiot kontrolowany przez podmioty zagraniczne" należy definiować przy użyciu kryteriów, jakie art. 7 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym przyjął dla określenia "podmiotu zależnego od podmiotu zagranicznego". Pojęcie kontroli nad spółką kapitałową wywodzące się z prawa handlowego oznacza uprawnienie do kierowania innym podmiotem, zaś uprawnienie to wiąże się z taką pozycją w składzie organów tego podmiotu, która pozwala na przewagę w podejmowanych przez nie decyzjach. Natomiast nie może ono oznaczać takiej tylko pozycji, która pozwala na niedopuszczanie przez określoną mniejszość do podejmowania decyzji przez większość, chociaż nie daje mniejszości prawa do narzucania treści decyzji. Takiemu bowiem rozumieniu prawa kontroli nad spółka kapitałową odpowiada pojęcie zależności określone w art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym.