Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jolanta Rudnicka (spr.) sędzia NSA Iwona Bogucka sędzia del. WSA Marzenna Glabas Protokolant starszy asystent sędziego Marta Sikorska po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B. D. i A. D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 4 lutego 2015 r. sygn. akt II SA/Go 795/14 w sprawie ze skargi B. D. i A. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z dnia [...] sierpnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu nienależnie pobranego dodatku mieszkaniowego oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia
4 lutego 2015 r., sygn. akt II SA/Go795/14 oddalił skargę B. D. i A. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z dnia [...] sierpnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu nienależnie pobranego dodatku mieszkaniowego.
Wyrok zapadł w oparciu o następujący stan faktyczny i prawny sprawy.
Decyzjami z [...] stycznia 2008 r., [...] lipca 2009 r., [...] stycznia 2010 r., [...] stycznia 2011 r., [...] lipca 2011 r. Prezydent Miasta G. przyznał B. D. i A. D. dodatki mieszkaniowe. Podstawą ich przyznania były stosowne wnioski wraz z deklaracjami o wysokości dochodów.
Dnia 4 października 2011 r. do Urzędu Miasta G. wpłynęło pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych informujące, iż B. D. otrzymuje z ZUS od 2003 r. rentę socjalną. Z uwagi na to, że pobieranie tego świadczenia nie zostało wykazane w deklaracjach dołączonych do wniosków o przyznanie dodatków mieszkaniowych, Prezydent Miasta G. potraktował tę informację jako nową okoliczność faktyczną nieznaną mu w dniach wydania decyzji o przyznaniu dodatków mieszkaniowych, po czym wznowił postępowania administracyjne w przedmiocie przyznania dodatków mieszkaniowych. W wyniku tych postępowań Prezydent Miasta G. wydał na podstawie art. 151 § pkt 2 k.p.a. decyzje uchylające wcześniejsze orzeczenia przyznające dodatki mieszkaniowe i rozstrzygające sprawy na nowo. Decyzje te po złożeniu przez strony odwołań zostały utrzymane w mocy przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w G. zaś Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. oddalił skargi na ostateczne rozstrzygnięcia organu odwoławczego.
Pismami z 12 grudnia 2011 r. oraz 27 czerwca 2012 r. Prezydent Miasta G. wezwał strony do zwrotu nienależnie pobranego dodatku mieszkaniowego w podwójnej wysokości w łącznej kwocie 5.451,90 zł.
B. i A. D. wnioskiem z dnia 28 czerwca 2012 r. zwrócili się do Prezydenta Miasta G. o umorzenie niesłusznie pobranego dodatku mieszkaniowego wskazując, że zgodzili się spłacać raty po 25 zł, ale i tej kwoty nie są w stanie spłacać, gdyż są bardzo zadłużeni.
Prezydent Miasta G. kilkakrotnie, począwszy od dnia 29 sierpnia 2012 r., wydawał decyzje odmawiające umorzenia powyższej należności, przy czym były one uchylane przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w G.
Decyzją z dnia [...] maja 2014 r. Prezydent M. kolejny raz odmówił B. i A. D. umorzenia należności z tytułu nienależnie pobranego dodatku mieszkaniowego we wskazanej wyżej wysokości.
W uzasadnieniu decyzji podano, że gospodarstwo domowe stron składa się z dwóch osób. W marcu 2014 r. B. D. uzyskała dochód w tytułu renty w kwocie brutto 709,34 zł (po potrąceniu składki zdrowotnej, podatku dochodowego oraz kwot egzekwowanych przez komornika sądowego kwota do wypłaty wyniosła 442,16 zł) oraz zasiłku pielęgnacyjnego w kwocie 153,00 zł. B. D. jest właścicielem mieszkania o powierzchni 33,51 m. A. D. zamieszkuje z żoną. Ma 72 lata, jest osobą niepełnosprawną, legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Orzeczony stopień niepełnosprawności ma charakter trwały, datuje się od 2006 r. Źródło jego dochodu stanowi emerytura w kwocie brutto 998,58 zł, kwota do wypłaty wynosi 603,07 zł. A. D. poza emeryturą nie posiada innego dochodu, oszczędności ani majątku do ewentualnego spieniężenia, nie korzysta z pomocy opieki społecznej. Na miesięczną kwotę wydatków stron składają się opłaty na mieszkanie, energię elektryczną, ogrzewanie, wodę, nieczystości stałe, wyżywienie, środki czystości i higieny, telewizję kablową oraz leki w łącznej wysokości 1196,68zł. Do oświadczeń nie dołączono dokumentów, które potwierdzałyby osiągnięty dochód, poniesione wydatki oraz stan zdrowia. Sytuacja materialna i zdrowotna stron niewątpliwie jest bardzo trudna, lecz nie można przypisać jej charakteru nadzwyczajnego zdarzenia losowego, niezależnego od ich działania. Rozpatrując wniosek o umorzenie należności wzięto pod uwagę okoliczności, w jakich doszło do powstania zobowiązania z tytułu nienależnie pobranego dodatku mieszkaniowego. Nie są one skutkiem nadzwyczajnych zdarzeń losowych, lecz następstwem niedopełnienia obowiązków przez wnioskodawców. Nie wykazując w składanych deklaracjach wszystkich dochodów musieli się oni liczyć z konsekwencjami, jakie przewidują przepisy prawa w przypadku podania nieprawdziwych danych. Pod uwagę wzięto również interes innych zobowiązanych, którzy pomimo trudnej sytuacji materialnej wywiązują się ze swoich zobowiązań z tytułu nienależnie pobranych dodatków mieszkaniowych. Rezygnacja z należnego prawem świadczenia byłaby zbytnim uprzywilejowaniem wnioskodawców w stosunku do innych podmiotów w zakresie równego traktowania pod względem praw i obowiązków. W interesie wierzyciela, którym jest Prezydent Miasta, leży odzyskanie utraconych środków publicznych.