Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Borowiec, Sędzia NSA Joanna Banasiewicz (spr.), Sędzia NSA Roman Ciąglewicz, Protokolant Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2009r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej K. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 18 stycznia 2008r. sygn. akt IV SA/Gl 650/07 w sprawie ze skargi K. S. na decyzję Śląskiego Kuratora Oświaty w Katowicach z dnia [..] kwietnia 2007r. nr [...] w przedmiocie nadania z mocy prawa stopnia nauczyciela mianowanego 1. uchyla zaskarżony wyrok i decyzję Śląskiego Kuratora Oświaty w Katowicach z dnia [..] kwietnia 2007r. nr [...] oraz decyzję Prezydenta Miasta Gliwice z dnia [...] maja 2003r. nr [...]; 2. zasądza od Śląskiego Kuratora Oświaty w Katowicach na rzecz K. S. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 18 stycznia 2008 r., sygn. akt IV SA/Gl 650/07 oddalił skargę K. S. na decyzję Śląskiego Kuratora Oświaty w Katowicach z dnia [...] kwietnia 2007 r., nr [...] w przedmiocie nadania stopnia nauczyciela mianowanego.
Wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy:
Po rozpoznaniu wniosku K. S. z dnia [...] listopada 2001 r. o nadanie jej z mocy prawa stopnia nauczyciela mianowanego Prezydent Miasta Gliwice decyzją z dnia [...] maja 2003 r. na podstawie art. 28 ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 11, poz. 1194) odmówił nadania wnioskodawczyni stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego, bowiem uznał, że strona nie spełnia wymogu dotyczącego posiadania kwalifikacji do zajmowania danego stanowiska, gdyż legitymuje się dyplomem ukończenia studiów wyższych na Politechnice [...] oraz posiada tytuł doktora nauk technicznych bez odpowiedniego przygotowania pedagogicznego.
Decyzją z dnia [...] maja 2005 r. Śląski Kurator Oświaty utrzymał powyższą decyzję w mocy stwierdzając, że przepis art. 28 ustawy z 23 sierpnia 2001 r. nie ma wobec K. S. zastosowania, ponieważ nie spełniła ona wymogu art. 10 ust. 2 pkt 5 i 6 ustawy Karta Nauczyciela w brzmieniu obowiązującym w dniu 5 kwietnia 2000 r., tzn. nie posiadała kwalifikacji w zakresie przygotowania pedagogicznego oraz nie było możliwości zatrudnienia jej w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.
Po rozpoznaniu skargi K. S. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 27 listopada 2006 r., sygn. akt IV SA/Gl 590/05 uchylił tę decyzję.
Decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 r. wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w związku z art. 9b ust. 7 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) Śląski Kurator Oświaty ponownie utrzymał w mocy decyzję Prezydenta Miasta Gliwice z dnia [...] maja 2003 r., podzielając stanowisko, że K. S. nie uzyskała wymaganych kwalifikacji w zakresie przygotowania pedagogicznego i podnosząc, że nie mogła być zatrudniona w szkole w pełnym wymiarze czasu pracy na czas określony.
Powyższą decyzję K. S. zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.
W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie i podtrzymał w całości argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalając skargę zaskarżonym wyrokiem stwierdził, że rozpoznanie skargi wymagało zbadania czy skarżąca spełniała wymogi określone w art. 28 ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 111, poz. 1194 ze zm.), która weszła w życie z dniem 21 października 2001 r. Przepis ten stanowi, że nauczyciele, którzy w dniu 31 sierpnia 2000 r. spełniali warunki określone w art. 10 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 3, w brzmieniu obowiązującym w dniu 5 kwietnia 2000 r., otrzymują z mocy prawa stopień nauczyciela mianowanego, jeżeli spełniają wskazane tam wymogi. Istotę sporu, zdaniem Sądu, stanowi kwestia czy K. S. na dzień 31 sierpnia 2000 r. posiadała kwalifikacje do zajmowania danego stanowiska, a także czy spełniony został wymóg, o którym mowa w art. 10 ust. 2 pkt 6 ustawy - Karta Nauczyciela (w brzmieniu obowiązującym w dniu 5 kwietnia 2000 r.). Analizując przesłankę określoną w art. 10 ust. 2 pkt 5 ustawy Karta Nauczyciela Sąd stwierdził, że strona legitymuje się zaświadczeniem ukończenia w dniu [...] maja 1987 r. Studium Doskonalenia Pedagogicznego organizowanego przez Politechnikę [...]. Przystępując do zasadniczych rozważań w kwestii, czy skarżąca posiada należyte przygotowanie pedagogiczne do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego w rozumieniu przepisu art. 28 powołanej ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. Sąd wskazał, że ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela w art. 1 określa jacy nauczyciele podlegają niniejszej ustawie, a co za tym idzie uściśla w stosunku do jakiej kategorii nauczycieli jej przepisy mają zastosowanie. Historyczna analiza zapisu treści wspomnianego przepisu wskazuje, iż osoby posiadające w danym momencie jedynie status nauczyciela akademickiego nigdy nie podlegały zapisom tej ustawy, a jej przepisy dotyczyły tylko nauczycieli działających w "systemie oświaty". Zapisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572) wyraźnie wykluczają z "systemu oświaty" szkoły wyższe, podobnie szkół tych nie dotyczyła poprzedzająca wspomnianą ustawę, ustawa z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz.U. Nr 32, poz. 160 ze zm.). Nauczycielem w rozumieniu przepisu art. 3 ust. 1 Karta Nauczyciela jest osoba zatrudniona w szkołach i placówkach wymienionych w tej ustawie. Zdaniem Sądu oczywistym jest, że z faktu pracy skarżącej na uczelni wyższej nie wynikają dla niej jakiekolwiek uprawnienia oparte na ustawach o systemie oświaty i Karta Nauczyciela. Jak wynika z ustaleń organów orzekających w sprawie - niekwestionowanych w skardze - skarżąca podjęła pracę w szkole mieszczącej się w "systemie oświaty" w dniu 1 września 1992 r. Skoro skarżąca przed tą datą nie była zatrudniona w charakterze nauczyciela w szkole mieszczącej się w "systemie oświaty", to oczywistym jest, iż nie sposób oceniać, czy ma ona przygotowanie pedagogiczne określone w przepisach rozporządzenia Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 24 sierpnia 1982 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudniać nauczycieli niemających wyższego wykształcenia (Dz.U. Nr 29, poz. 206) oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 maja 1989 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia (Dz.U. Nr 34, poz. 189). Zważając, iż oba ww. rozporządzenia wydane zostały na podstawie delegacji ustawowej zawartej w Karcie Nauczyciela (art. 9 ust. 2), to oczywistym jest, iż określały one uprawnienia i dotyczyły kwalifikacji osób zatrudnionych w charakterze nauczycieli (art. 3 ust. 1 Karty Nauczyciela) w okresie ich obowiązywania (tj. zatrudnionych w dniu ich wejścia w życie, jak też osób, które podjęły zatrudnienie w szkole mieszczącej się w "systemie oświaty" w okresie obowiązywania tych aktów). Skoro bowiem ustawa reguluje prawa i obowiązki określonego w niej kręgu podmiotowego (wymienionych tam nauczycieli), to oczywistym jest, iż rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy tego kręgu podmiotowego rozszerzać nie może. Stąd też trafnie organ odwoławczy dokonał oceny przygotowania pedagogicznego skarżącej w oparciu o przepisy obowiązujące w momencie kiedy podjęła ona zatrudnienie w szkole, a więc w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 października 1991 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia. Rozporządzenie to, które obowiązywało w okresie od 31 października 1991 r. do dnia 7 października 2002 r. w § 1 pkt 2 zawierało zapis, że przez przygotowanie pedagogiczne należy rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej nauczanych w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia i praktyką pedagogiczną w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin oraz odbycie pozytywnie ocenionych praktyk pedagogicznych w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin; o posiadaniu przygotowania pedagogicznego świadczy dyplom (zaświadczenie) szkoły wyższej albo świadectwo ukończenia kursu pedagogicznego prowadzonego przez zakład kształcenia nauczycieli albo placówkę doskonalenia nauczycieli albo inną instytucję, osobę prawną lub fizyczną, które mogą prowadzić takie kursy zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli.