Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie: sędzia NSA Anna Łukaszewska-Macioch sędzia del. NSA Teresa Rutkowska (spr.) Protokolant Anna Krakowiecka po rozpoznaniu w dniu 5 sierpnia 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 stycznia 2010 r. sygn. akt I SA/Wa 1304/09 w sprawie ze skargi Związku Gmin Wiejskich RP w Poznaniu na postanowienie Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w Warszawie z dnia [...] maja 2009 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 27 stycznia 2010 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skargi Związku Gmin Wiejskich RP w Poznaniu w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania uchylił zaskarżone postanowienie Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w Warszawie z dnia [...] maja 2009 r. (znak [...]) i stwierdził, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku. Zasądził jednocześnie od Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w Warszawie na rzecz Związku Gmin Wiejskich RP w Poznaniu kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Wyrok oparty został o następujące okoliczności faktyczne i prawne: Postanowieniem z dnia [...] maja 2009 roku (znak [...]) Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych na podstawie art. 134 k.p.a. w zw. z art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm.) [dalej p.p.s.a.) stwierdził uchybienie terminu do złożenia wezwania do usunięcia naruszenia prawa w odniesieniu do aktu ustalenia z dnia [...] czerwca 2003 roku.
W uzasadnieniu organ administracji wskazał, że aktem z dnia [...] czerwca 2003 roku Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych ustalił Związek Gmin Wiejskich Rzeczpospolitej Polskiej (zwany dalej Związkiem) jako samorządową osobę prawną zobowiązaną do zorganizowania i prowadzenia archiwum zakładowego. W piśmie z dnia [...] grudnia 2008 roku, stanowiącym odpowiedź na zapowiedzianą przez Archiwum kontrolę postępowania z materiałami archiwalnymi, Związek wyraził stanowisko co do braku podstaw do jej przeprowadzenia wskazując, że nie jest samorządową osobą prawną lecz stowarzyszeniem. W odpowiedzi Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych poinformował stronę o charakterze prawnym aktu ustalenia oraz o trybie i terminie jego zaskarżenia.
Pismem z dnia [...] kwietnia 2009 roku Związek wezwał Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych do usunięcia naruszenia prawa poprzez uchylenie decyzji z dnia [...] czerwca 2003 roku.
Wydając [...].05.2009 r. postanowienie stwierdzające uchybienie terminu do złożenia wezwania do usunięcia naruszenia prawa organ wskazał, że akt ustalenia nie ma charakteru decyzji w rozumieniu k.p.a., jest natomiast aktem z zakresu administracji publicznej, który dotyczy uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Zgodnie z art. 52 § 3 p.p.s.a., akt taki może być zaskarżony do sądu po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł dowiedzieć się o wydaniu aktu. Skutków wynikających z uchybienia terminu można uniknąć dopiero poprzez przywrócenie terminu. Związek nie wniósł o przywrócenie terminu do złożenia wezwania, zatem zostało one wniesione ze znacznym uchybieniem terminu, co obligowało organ do wydania zaskarżonego postanowienia.
Na powyższe postanowienie z dnia [...] maja 2009 roku skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył Związek Gmin Wiejskich Rzeczpospolitej Polskiej wnosząc o jego uchylenie.