Ustalenie, czy występują podstawy wznowienia postępowania wymienione w art. 145 par. 1 Kpa, może nastąpić wyłącznie w postępowaniu rozpoznawczym, a to zgodnie z treścią art. 149 par. 2 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Sądowa kontrola legalności decyzji administracyjnych polega na badaniu ich zgodności z prawem /art. 21 ustawy o NSA/ i to niezależnie od zarzutów podniesionych w skardze /art. 51 ustawy o NSA/. Na tej podstawie stwierdzić należało zasadność wniosku zawartego w skardze o uchylenie decyzji wydanych w sprawie odmowy wznowienia postępowania, gdyż w istotny sposób naruszają art. 149 par. 2 i par. 3 oraz art. 151 par. 1 pkt 1 Kpa.
Organy podatkowe decyzję o odmowie wznowienia postępowania podjęły jako wynik poczynionych ustaleń co do przyczyn wznowienia. Po zbadaniu przedłożonych przez skarżącego dowodów stwierdziły, że nie stanowią one nowych dowodów, bowiem znane były organowi przed wydaniem objętej wnioskiem o wznowienie decyzji ostatecznej.
Zważyć jednak należało, że ocena przyczyn wznowienia postępowania przed wydaniem postanowienia o wznowieniu postępowania jest niedopuszczalna. Ustalenie, czy występują podstawy wznowienia postępowania wymienione w art. 145 par. 1 Kpa, może nastąpić wyłącznie w postępowaniu rozpoznawczym, a to zgodnie z treścią art. 149 par. 2 Kpa. W związku z tym rozstrzygnięcie o braku podstaw wznowienia postępowania w decyzji o odmowie wznowienia postępowania stanowiło naruszenie art. 149 par. 2 i art. 151 par. 1 pkt 1 Kpa, w myśl których dopiero po przeprowadzeniu postępowania, jeżeli nie ustali się podstaw wskazanych w art. 145 par. 1 Kpa, wydaje się decyzję odmawiającą uchylenia decyzji dotychczasowej.
Z tych względów wydanie decyzji odmawiającej wznowienia postępowania byłoby możliwe tylko w okolicznościach niedopuszczalności wznowienia postępowania z przyczyn przedmiotowych /brak uprzedniego załatwienia sprawy w formie decyzji, nabycie praw lub obowiązków z mocy prawa, wniosek oparty na podstawach nie wymienionych w art. 145 par. 1 Kpa/ lub podmiotowych /wniosek od osoby nie będącej stroną/ oraz gdy wniosek złożony został z uchybieniem terminów określonych w art. 148 Kpa.
Wydanie decyzji odmawiającej wznowienia postępowania z przyczyn braku podstaw do wznowienia postępowania, bez postanowienia umożliwiającego, zgodnie z art. 149 par. 2 Kpa, przeprowadzenia postępowania rozpoznawczego, stanowi istotne naruszenie wskazanych przepisów proceduralnych, bowiem ustalenia organów mogły być dokonane dopiero po wydaniu postanowienia, o którym mowa w art. 149 par. 1 Kpa.
Wobec powyższego, na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 3 i art. 29 oraz art. 55 ust. 1 ustawy o NSA /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ orzeczono jak w sentencji.