Zgromadzenie związku międzygminnego posiada z mocy art. 3 ust. 2a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1399 z późn. zm.) kompetencję do uchwalania aktów prawa miejscowego ze skutkiem ex nunc. Ma też prawo - w celu prawidłowego wykonania przejętego obowiązku - do uchylania z takim samym skutkiem aktów regulujących tożsamą materię, które zostały wcześniej podjęte przez organy gmin wchodzących w skład związku międzygminnego.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz (sprawozdawca), Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Sędzia WSA del. Grażyna Nasierowska, Protokolant Anna Dziewiż-Przychodzeń, po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Związku [...] "E." z siedzibą w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 28 stycznia 2014 r. sygn. akt III SA/Po 1674/13 w sprawie ze skargi Związku [...] "E." z siedzibą w K. na rozstrzygnięcia nadzorcze Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu: - z dnia 19 czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały dotyczącej terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, - z dnia 17 lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały dotyczącej terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, - z dnia 17 lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały dotyczącej wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, - dnia 31 lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały dotyczącej metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ustalenie stawki tej opłaty oraz opłaty za pojemnik o określonej pojemności 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu, 2) zasądza od Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu na rzecz Związku [...] "E." z siedzibą w K. kwotę 120 (słownie: sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
1.1. Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, sygn. akt III SA/Po 1674/13, oddalił skargi Związku Międzygminnego E. z siedzibą w K. na rozstrzygnięcia nadzorcze Regionalnej Izby Obrachunkowej w P. z dnia 19 czerwca 2013 r., z dnia 17 lipca 2013 r. oraz z dnia 31 lipca 2013 r.
1.2. W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w P. na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r., poz. 1113) oraz art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.; dalej zwana : "u.s.g."), stwierdziło nieważność m.in. § 2 uchwały nr III/9/2013 z dnia 6 maja 2013 r. Zgromadzenia Związku w sprawie terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz § 1 ust. 2 uchwały nr IV/19/2013 z dnia 11 czerwca 2013 r. Zgromadzenia Związku dotyczącego zmiany § 2 pkt. 2 uchwały nr III/9/2013 w sprawie terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W uzasadnieniu organ nadzoru wskazał, iż powołanymi uchwałami Zgromadzenie Związku postanowiło, że z dniem ogłoszenia tych uchwał traciły moc uchwały poszczególnych Rad Gmin - które to gminy wchodziły w skład Związku Międzygminnego. W ocenie organu nadzoru, Zgromadzenie Związku nie może decydować o zmianie uchwał organów jednostek samorządu terytorialnego. Wynika to z konstytucyjnej zasady samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto, według organu nadzoru, postanowienie § 2 uchwały Zgromadzenia Związku z dnia 6 maja 2013 r. narusza § 129 ust. 1 w zw. z § 143 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. Nr 100, poz. 908; zwane dalej: "rozporządzenia w sprawie zasad techniki prawodawczej). Skoro organy stanowiące wskazanych jednostek samorządu terytorialnego podjęły uchwały w powyższej materii, to zdaniem organu nadzoru tylko te organy jednostek mogą zmienić postanowienia w nich zawarte bądź podjąć decyzje o utracie ich mocy. Takiej kompetencji nie posiada Zgromadzenie Związku Międzygminnego.
2.1. W skargach do WSA w Poznaniu, Zgromadzenie Związku Międzygminnego wniosło o uchylenie uchwał organu nadzorczego z dnia 19 czerwca 2013 r., z dnia 17 lipca 2013 r. oraz z dnia 31 lipca 2013 r. Zarzuty strony skarżącej dotyczyły naruszenia przez organ nadzorczy przepisów prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ust. 1 w zw. z art. 69 ust. 3 u.s.g. oraz art. 3 ust. 2a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2013 r., poz. 1399 ze zm.; dalej zwana: "u.c.p.g.") - polegające na błędnym uznaniu, że zakwestionowane przepisy uchwał są sprzeczne z prawem.
2.2. W uzasadnieniach skarg strona wskazała, że organy samorządu terytorialnego rzeczywiście mają swobodę działania, jednak w zakresie określonym prawem. Samodzielność nie jest zatem nieograniczona. W myśl art. 64 ust. 3 oraz art. 65 u.s.g., gminy mogą dobrowolnie przekazać związkowi międzygminnemu swoje prawa i obowiązki. Od chwili przekazania wszelkie prawa i obowiązki wykonuje związek we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Równocześnie gmina traci uprawnienie do wykonywania zadań publicznych w tym zakresie, w jakim wykonuje je związek. W związku z powyższym - w ocenie strony skarżącej - na podstawie art. 3 ust. 2a u.c.p.g. zgromadzenie przejmuje kompetencje do stwierdzania utraty mocy obowiązującej uchwał, na zasadach wskazanych dla organów gmin. Ponadto, według strony skarżącej, Zgromadzenie Związku jest organem, który przejął właściwość organu, który wydał rozporządzenie zmieniane - w rozumieniu § 129 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zasad techniki prawodawczej.